උභය ප්රාතිමෝක්ෂය
බුරුම සංගායනාවෙන් ශුද්ධියට පත් කළ සිංහල අනුවාද සහිත උභය ප්රාතිමෝක්ෂය
(පස්වන මුද්රණය)
ප්රස්තාවනාව: මහාචාර්ය රේරුකානේ චන්දවිමල (සාහිත්ය චක්රවර්ති, පණ්ඩිත, ප්රවචන විශාරද, අමරපුර මහා මහෝපාධ්යාය ශාසන ශෝභන, ශ්රී සද්ධර්ම ශිරෝමණී) මහානායක ස්වාමිපාදයන් වහන්සේ විසිනි
සම්පාදකවරු: ගොඩිගමුවේ සෝරත ස්ථවිර, පණ්ඩිත කනදුල්ලේ රතනරංසි ස්ථවිර
2550/2007
ලේකම්ගේ සටහන්....
ත්රිපිටකයට අයත් ධර්ම-විනය හා භික්ෂු පරපුර බුද්ධ ශාසනය යි. චිරාත් කාලයක් මේවා පැවැත්වීමේදී බිහිවූ සංස්කෘතිය ද ශාසනය මැ යි.
විනය ශාසනයේ ආයුෂයි. සංස්ථාවක් වශයෙන් සඟ පරපුර එක්කර ඇත්තේ විනය ශික්ෂාපද තුළිනි. කවර ජාතික භික්ෂූන් වහන්සේ නමකගේ වුවද සාම්යක් අප දකින්නේ මේ හැදියාව නිසා ය.
සංඝ සමාජයේ වටිනාකම ද මේ ඒකඝන වීමයි. බුදුන් පිදීමටත් වඩා සාංඝික පූජාවක් උසස් යයි වදාරා ඇත්තේ ද සමාජයක් වැළඳ ගන්නා සේවයක් මගින් සත්පුරුෂ සමාජයක් ඇති කිරීමට සංඝ සමාජය ඉවහල් වන නිසා ය.
භික්ෂු සමාජයේ මේ එකමුතුව බිඳී යන්නේ නම් ඉන් මිථ්යාදෘෂ්ටිය සමාජගත වීම ද වැළැක්විය නොහැකිය. සද්ධර්ම ප්රතිරූපකයන් නිසාත්, තෙරුවන, ශික්ෂාපද හා බණ-භාවනා ගැන ගරුසරු නැති සංඝයා වහන්සේ නිසාත්, දේශපාලනය, ජ්යෝතිෂය හෝ වෙනත් ගුප්ත විද්යාදිය ඇසුරු කරන භික්ෂූන් වහන්සේ නිසාත් ශාසන අන්තර්ධානය වන ආකාර බුදුන් වහන්සේ දේශනා කළ තැන් රාශියක් “සඟි බණ - සමන්නේසනා” මගින් පූජ්යපාද යක්කඩුවේ ප්රඥාරාම නාහිමියෝ පෙන්වා දෙති.
පූජ්යපාද රේරුකානේ චන්දවිමල නාහිමියෝ ද කාමච්ඡන්ද නීවරණය ගැන පැහැදිලි කිරීමේදී භික්ෂූන් වහන්සේ තමන් නොදැනම විවිධ ක්රියාකාරකම් ඔස්සේ සසුනට කරන හානිය දක්වා සිටිති.
ගමින් ගම සේවය කළ භික්ෂූන් වහන්සේගේ සේවය මුළුගැන්වී මාධ්ය ඔස්සේ ධර්ම දේශකයන් කීපදෙනකු ඉස්මතු වීමත්, ඒ අතර සමහරුන් බණ වැනි බණ කියන්නන් වීමත්, දුර්වල මානසික හේතු නිසා ධර්මය අවලංගු කරමින් භික්ෂු වංශයේ පූර්වාචාරීන් විවේචනය කිරීමත්, ශ්රද්ධාවත් ගිහි සමාජය එකතු කළ ‘පිරිත් හුය’ එක් එක් භික්ෂුවකගේ අනන්යතාව බවට පත් කිරීමත් වැනි කරුණ ගැන කල්පනා කරන විට සසුන පිරිහෙන්නේ බාහිර කරුණුවලට වඩා අභ්යන්තර ක්රියාකාරකම් නිසා බව පැහැදිලි වෙයි.
ඇසුරු කරන භික්ෂූන් වහන්සේගේ හැදියාව මත ගිහියන් ශ්රද්ධාවත් වන අයුරු බුදුන් වහන්සේ නිතර පෙන්වා ඇති නිසා තම වගකීම අවබෝධ කරගත් භික්ෂු පරපුරක් ඇති වන්නේ නම් අප සමාජය සකස් කරගැනීම තවමත් ප්රමාද නැත. මූලිකව කළ යුතු වැඩ කොටස අතපසු කර ගැටළුවලට පිළිතුරු සෙවීම පහසු නැත.
ප්රාතිමෝක්ෂය ඉගෙනීමෙන් හා දැරීමෙන් සංඝරත්නයෙන් විය යුතු සහ කළ හැකි සේවය අවබෝධ කරගත් භික්ෂූන් වහන්සේ දැකීමට බෞද්ධයෝ වාසනාවත් වෙත්වා.
පෙර පූජ්ය කුකුල්පනේ සුදස්සි, මමන සුසීම හිමිපාණන් වහන්සේලා සැකසූ සෝදුපත් සටහන් මෙවර මුද්රණයටත් උපකාරී විය. සංශෝධිත පරිඝනක අක්ෂර ගැලපීම හොරණ රූ-මායා ග්රැෆික්ස්හි සාලිය ජයකොඩි මහතා අතින් ද, මුද්රණය සිකුරු ප්රකාශක ගිහාන් අනුරංග ජයවර්ධන මහතා ප්රමුඛ කාර්ය්ය මණ්ඩලයෙන් ද මනා ලෙස ඉටු කිරීම කෘතඥතා පූර්වකව සිහිපත් කරමි. උපකාරී වූ සැමට ශාසනාලයෙන් යුතුව පින් දෙමි.
තිසරණ සරණයි!
සී. තනිප්පුලි ආරච්චි
ගරු ලේකම්
ශ්රී චන්දවිමල ධර්මපුස්තක සංරක්ෂණ මණ්ඩලය
2007 මාර්තු මස 15 වන දින, පොකුණුවිටදී ය.
විනය
“විනයො නාම සාසනස්ස ආයු” විනය නම් ශාසනයාගේ ආයුෂයයි.
මෙයින් භික්ෂූන්ගේ ශික්ෂා ගරුත්වයත්, සම්බුද්ධශාසනයේ ජීවනයත්, පිළිබඳ අවධාරණයෙන් කළ පරිච්ඡේද නියමයක් හෙලි කරයි. සම්බුද්ධ ශාසනය පන්දහසක් අවුරුදු පවත්නා පරිදි දේශනා කොට වදාළ චිරස්ථායි ක්රියා මාර්ගය විනය නමින් හැඳින්වූවා මෙන් ම, එය අනුගමනය කිරීම, භික්ෂුවංශයේ දියුණුවට මෙන් ම ශාසනයේ පැවැත්මටත් හේතු වන බව වදාළ අවස්ථා රාශියක් විනය ග්රන්ථවලින් සොයා ගත හැකිය. එය කෙතරම් වැදගත් දෙයක් කොට සලකා වදාරණ ලද්දේ දැ’යි කියතොත් පසළොස් දිනකට වරක් ශික්ෂාවන් සිහිපත් කරගත යුතු බවත්, එසේ නො කිරීම ආපත්තියක (වරද)ට හේතුව වන බවත් වදාළහ. තමාට තමා ම වංචා සහගත නොවීමේ පදනම මත ගොඩනගන ලද භික්ෂු ජීවිතය පිළිබඳ මනා පාලනයක් විනය ශික්ෂාවන්ගෙන් සිදුකෙරේ. එහෙයින් වරදත්, ඊට සුදුසු දඬුවමත් නො සඟවා, විනය ශික්ෂාවන් ගුරුතන්හි ලා සලකන භික්ෂූන් නිසා ශාසනය චිරස්ථායි වීම ගැන කවර කථාද?
උභය ප්රාතිමෝක්ෂය
සියලු ම විනය ශික්ෂාවෝ පස්මහ පොතකින් පරිමිතයහ. i. පාරාජික ii. පාචිත්තිය iii. චූලවග්ග iv. මහාවග්ග v. පරිවාර වශයෙනි. එයින් පාරාජික, පාචිත්තිය යන ග්රන්ථ ද්වයෙහි වදාළතාක් ආඥා දේශනාවන් ඉතා සංක්ෂිප්ත කොට සකස්කළ ශික්ෂා සංග්රහයකි, උභය ප්රාතිමෝක්ෂය. භික්ෂූන් හා භික්ෂුණීන් පිළිබඳ ප්රාතිමෝක්ෂය හෙයින් මෙ නම් විය. සර්වඥ ශාසනයට ඇතුළත් ව, විසිවිය සම්පූර්ණ වීමෙන් අධිශීල සංඛ්යාත උපසම්පදා ශීලය ලැබූ භික්ෂුව විසින් රැක්ක යුතු ප්රාතිමෝක්ෂය උද්දේසවාර පරිච්ඡේද පසකින් පරිමිත වූ අතර භික්ෂුණී ප්රාතිමෝක්ෂය සතරකින් යුක්තය.
භික්ෂු භික්ෂුණී ශාසනද්වය ම නිර්මලව පැවති යුගයේ උභය ප්රාතිමෝක්ෂය වැනි ශික්ෂා සංග්රහයකින් ලද පහසුවත් අවශ්යතාව හා ප්රයෝජනයත් පිළිබඳ යමක් සිතාගත හැක්කේ අනිත් විනය ග්රන්ථ අතර උභය ප්රාතිමෝක්ෂයට හිමි වන ස්ථානය ගැන සලකා බැලීමෙනි. යාම්-ඊම්, ඉඳුම්-හිටුම්, කෑම්-බීම් වැනි ඉතා කුඩා කරුණෙහි පටන් භික්ෂුත්වය විනාශ වී යාම දක්වා වූ ලොකු කරුණුත්, මාතෘකා සංග්රහයක් වශයෙන් සකස් වූ ප්රාතිමෝක්ෂය, විනය සාගරයට බැස ගන්නවුන්ට විවෘත කළ තොටක් වැනිය.
අද භික්ෂුණී ශාසනයක් නැත. මතු ඇති විය හැකි ද නොවේ. එහෙයින් භික්ෂුණී ප්රාතිමෝක්ෂය ද තව ඉදිරියටත් ගෙන යාමෙහි අවශ්ය බවක් නො පෙනේ. අද පමණක් නොව අනුරාධපුර රාජධානියෙන් මෙපිට ලක්දිව භික්ෂුණී ශාසනයක් (මෙහෙණි සස්නක්) ගැන තොරතුරු අනාවරණය නොවේ. එහෙත් ඉතා මෑතක් වනතුරු ම ප්රාතිමෝක්ෂය පිළිබඳ ටීකා විස්තර කථාදිය සැපයූ ආචාර්ය්යවරු භික්ෂුණී ප්රාතිමෝක්ෂය අමතක නො කළහ. භික්ෂුවට පමණක් සාධාරණ ශික්ෂාවන් සංග්රහ කොට ප්රාතිමෝක්ෂය පිළියෙළ කිරීම අදට මෙන් ම එදාට ද ප්රමාණ විය. ශික්ෂා ගෞරවය, ධර්ම ගෞරවය හා ග්රන්ථ ගෞරවය ගැන සැලකූ ඇදුරෝ පෙර පැවති පරිදි ම තිබෙන්නට හළමුත් වෙනසක් නො කළහ. අපිදු මෙහිදී එය අනුගමනය කෙළෙමු.
අපේ සංස්කරණය
“ශ්රී ලංකා ශ්වේජින් නිකායික” මහා සංඝ සභාවේ අනුමැතිය පරිදි වර්ෂයකට වරක් ප්රාතිමෝක්ෂය කටපාඩම් දීමේ සිරිතක් පැවැත්තේ ය. සෑම වර්ෂයක ම ජනවාරි හෝ පෙබරවාරි මාසයේ නියමිත දිනයක දී එය සිදුවිය. සිරිත් පරිදි අදත් එය සිදුකෙරේ. එහිදී ශ්වේජින් නිකායේ මහානායක මා හිමියන් ඇතුළු මධ්යම නවක සෑම භික්ෂුවක් ම ප්රාතිමෝක්ෂය කට පාඩම් දිය යුතුය. එසේ ම සාමණේරවරු සතර බණවර පාඩම් දිය යුතුය.
ඉකුත් වර්ෂයෙහි පැවැත්වූ මේ ධර්ම පරීක්ෂණයේදී ඊට සහභාගිවනු කැමති භික්ෂුවරයකුට අප අයත් ප්රාතිමෝක්ෂය දීමට සිදුවිය. අපට ද පොතක් අවශ්ය වූයෙන් අළුත් පොතක් මිලට ගතිමු. අනුවාදය සහිත වූ ඒ පිටපත මුද්රණයෙන් බිහිව වැඩි කලක් ගත නොවූ බව පෙනින. එහෙත් එය පෙරලා බැලීමේදී අප තුළ ඇති වූ බලවත් සංවේගයේ ප්රතිඵලය වශයෙනි, මෙම අනුවාදය සහිත ප්රාතිමෝක්ෂය මුද්රණය කිරීමට අදහස් කෙළේ. එතරම් ඒ පිටපත වරදින් ගහනව පැවැත්තේය. විනය පරීක්ෂණවලදී නැතිව ම බැරි පොත් පිංචක් වශයෙනුත්, විනය ශික්ෂාවන් පිළිබඳ භික්ෂුවගේ අත්පොත වශයෙනුත්, වැදගත් වූ, ප්රාතිමෝක්ෂය සැලකිලිමත්ව මුද්රණය කළයුතුව තිබිය දී සෝදුපත් බැලීම ගැන සැලකිල්ලක් නො දක්වා ඇති බව පෙනී ගියේ ය.
වරදවා මුද්රණය කරවන ලද, ශික්ෂාවන් පිළිබඳ පාලි පාඨයක් කටපාඩම් කිරීමට සැලැස්වීම විනය අපරාධයකි. විනය අවිනය කිරීමකි. ප්රාතිමෝක්ෂය හදාරණ ශිෂ්යයා එහි වරද තැන් නිවරද කරගනිමින් ඉගෙනීමට තරම් හැකි වියෙක නො සිටී. මෙවැනි දූෂිතව මුද්රණය කළ පෙළ පොත්, විශේෂයෙන් වාචෝද්ගත කළ යුතු පොත්, මුද්රණ දෝෂ පවා පහ නො කොට ඔවුන් වෙ තැබීම අශාසනිකය. කරුණු මෙසේ හෙයිාන් හැකිතාක් දුරට වැරදිවලින් තොරව පාවිච්චියට ද පහසුවන පරිදි මෙවැනි පොතක් සකස් කිරීමේ අදහස පහළ වීමේ හේතුව යට සඳහන් කළ කාරණය බව කියනු කැමැත්තෙමු.
මේ දිනවල බුරුම රට පැවැත්වෙන ඡට්ඨ මහා සංගායනාවෙන් ශුද්ධියට පත්කළ විනය ග්රන්ථ මේ කටයුත්තෙහි ලා ගුරුකොට ගතිමු. කාටත් පහසුවෙන් තේරුම් ගත හැකි පරිදි අදහස පමණක් ඇතුළත් වන සේ අනුවාදය ද සකස් කෙළෙමු. මෙහි ලා විස්තර කළ යුතු බොහෝ තැන් ඇතත් දීර්ඝ විස්තර ලියැවුණු පොතපත සුලභව ඇති හෙයින්, විශේෂ තැන් කීපයක් උපුටා උපග්රන්ථය වශයෙන් පිළියෙළ කරන ලද්දේ විනය ඉගෙන ගන්නා පැවිදි ශිෂ්යයන්ගේ පාවිච්චියට ද ඇති පහසුව සලකා ගෙනය.
කරුණු මෙසේ හෙයින් කුඩා වුවද මේ වටිනා ග්රන්ථය අප අදහස් කළ පරිදි පොතක් නැතිකමේ පාඩුව පිරිමසාලීමෙහි මෙන් ම පැවිද්දන්ගේ විනය ඉගෙනීමෙහිත් අල්පමාත්ර වූ හෝ ප්රයෝජනයක් වන්නේ නම් එය අපගේ උත්සාහයේ වටිනා ප්රතිඵලය කොට සලකමු.
උපකාරා’නුස්මෘති
මේ කටයුත්තෙහි දී අපට ලැබුණු උපකාර අතර, උගත් ධර්මධරයාණ කෙනකු වශයෙන් හා ධර්මග්රන්ථ කර්තෘවරයාණ කෙනකු වශයෙනුත් අද ලෝකයා පිළිගත් අපගේ ගුරුදේව අතිගරු ආචාර්ය්ය රේරුකානේ චන්දවිමල මහා ස්ථවිර ස්වාමිපාදයන් වහන්සේගෙන් ලැබුණු උපදේශ හා ප්රස්තාවනාවක් සපයා දීමෙන් කළ මහඟු උපකාරය ද ගරුකොට සලකන අතර තෙසරණ සරණින් හා සව්මුරු බෙලෙන් නිදුකින් දිනේවා’යි ආශිංසනය කරමු.
මේ බුද්ධ ජයන්ති වර්ෂයේ කුදු මහත් කටයුතු රැසක ව්යාවෘතව සිටි හෙයිනුත්, ඒ අතර ගිලනකු වශයෙන් පසුවන්නට සිදුවූ හෙයිනුත්, මේ කටයුත්තට සහයෝගය දෙමින් අප සමග ක්රියාකළ දැනට හම්බන්තොට ශ්රී ගුණානන්ද පරිවේණාධිපති පණ්ඩිත කනදුල්ලේ රතනරංසි ස්ථවිරයන් වහන්සේ ද මෙහිදී කෘතඥතා පූර්වකව සිහිපත් කරමු.
බුදුසසුන බැබලේවා !
මෙයට - ලෝවැඩ කැමති ගොඩිගමුවේ සෝරත ස්ථවිර.
ශ්රී ලංකා ශ්වේජිං නිකායික මහා සංඝ සභාවේ සමලේඛක.
ශ්රී බු. ව. 2499 (ක්රි. ව. 1956) මාර්තු 01 වන දින පොකුණුවිට ශ්රී විනයාලංකාරාරාමයේ දීය.
ආචාර්ය්ය රේරුකානේ චන්දවිමල මහා ස්ථවිරයන් වහන්සේ විසිනි.
මහා කාරුණික වූ අප භාග්යවත් අර්හත් සම්යක් සම්බුද්ධයන් වහන්සේ විසින් තමන් වහන්සේ ගේ ශ්රාවක වූ භික්ෂු භික්ෂුණීන් හට පරූපවාද විරහිත ව, ජනප්රසාදය ඇතිව, සුවසේ ජීවත් විය හැකි වනු පිණිස හා අපායදුඃඛයෙන් මිදිය හැකි වනු පිණිස ද, ධ්යානාභිඥා මාර්ගඵල සංඛ්යාත උත්තරීමනුෂ්ය ධර්මයන් ඇති කරගත හැකි වනු සඳහා ද, පරූපවාදාදියට හේතුවන දෙයින් මුදවා භික්ෂු භික්ෂුණීන් ආරක්ෂා කරනු පිණිස පනවා වදාළ බොහෝ නීති ඇත්තේ ය. ඒවාට සසුන සිකපදයයි ද කියනු ලැබේ. බුදුන් වහන්සේ ගේ පිරිනිවීමෙන් පසු චිර කාලයක් සසුන පවතින්නට සැලැස්වීමත් සිකපද පැනවීමේ එක් කරුණෙකි. ඇතැම් බුදුවරයෝ ශ්රාවකයනට සිකපද පනවති. ඇතැම් බුදුවරයෝ සිකපද නො පනවති. සිකපද නො පනවන්නා වූ බුදුවරුන් ගේ සසුන් ඒ බුදුවරයන් ගේ හා බුද්ධානුබුද්ධ ශ්රාවකයන්ගේ ද පිරිනිවීමෙන් පසු නොබෝ කලකින් අතුරුදහන් වේ.
සිකපද පනවන්නා වූ බුදුවරයන් ගේ සසුන් බොහෝ කල් පවතී. ශ්රාවකයනට සික පද නො පැන වූ විපස්සී, සිඛී, වෙස්සභූ යන අතීත බුදුවරයන් වහන්සේලාගේ ශාසනයන් වැඩිකල් නො පැවති බවත්, ශ්රාවකයනට සිකපද පැන වූ කකුසඳ, කෝණාගම, කස්සප යන බුදුවරයන් වහන්සේලාගේ සසුන් ඒ නිසා බොහෝ කල් පැවති බවත් අප බුදු රජාණන් වහන්සේ විසින් සැරියුත් මහ තෙරුන් වහන්සේට වදාරන ලද්දේ ය.
පැවිදි කිරීම සහ උපසම්පදා කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඇත්තා වූ විනය නීති ටිකම බුදුසස්නට මහත් ආරක්ෂාවෙකි. ඒ ටික නොමැති නම් කැමති කැමති අය සිවුරු හැඳ පොරවා ගෙන භික්ෂූන් සැටියට පෙනී සිටිමින් බුදුසස්න විනාශ කරන්නාහු ය. පසුගිය කාලයේ ‘තාපස භික්ෂූහුය’යි කියමින් රට පුරා හැසුරුණු පිරිසට බුදුසසුනට ඇතුළු වන්නට ඉඩ නො ලැබුණේ ද ඒ නීති රැස නිසා ම ය. ඔවුනට මේ බුදුසස්නට ඇතුළු වන්නට ලැබුණා නම් මහා ශාසන හානියක් වනු නො අනුමාන ය.
ලෝකයෙහි භික්ෂු පිරිස තරම් නීති ඇති නීති ගරුක තවත් පිරිසක් නැතය යි කිය යුතුය. භික්ෂූන් වහන්සේට විනය නීති නැත්තේ ආශ්වාස ප්රශ්වාස දෙක ගැන, ඇසිපිය හෙලීම ගැන පමණය යි කිය යුතුය. හිඳගැනීම නිදා ගැනීම ගමන් කිරීම සිවුරු පිණිස වස්ත්ර සැපයීම සිවුරු කැපීම මැසීම පඬු පෙවීම හැඳීම පෙරවීම අතිරේක සිවුරු ලබා ගැනීම දීම ගැනීම පරණ සිවුරු සේදීම පාත්රය පිළියෙල කිරීම පාත්ර තබා ගැනීම පාත්රය පරිභෝග කිරීම පිඬුසිඟා යෑම අහර පිළිගැනීම වැළඳීම අනුන්ට දීම සෙනසුන් පිළියෙල කිරීම සෙනසුන් පරිභෝග කිරීම බෙහෙත් සැපයීම පිළිගැනීම පිළිගත් බෙහෙත් තබා ගැනීම බෙහෙත් වැළඳීම පාවහන් කුඩා භාජනාදි වස්තූන් පරිභෝග කිරීම දත් මැදීම මුවදෙවීම අත්පා සේදීම වතුර නෑම කෙල ගැසීම, මලමුත්ර කිරීම හිසකේ කැපීම රැවුල කැපීම කථා කිරීම ස්ත්රීන් ඇසුරු කිරීම දහම් දෙසීම ගමෙහි හැසිරීම රජුන් ඇසුරු කිරීම ගුරුන් ඇසුරු කිරීම ගෝලයන් තැනීම ආගන්තුකයන් කෙරෙහි පිළිපැදීම තමන් ආගන්තුකයකු වශයෙන් අන්තැනකට ගිය කල්හි හැසිරීම පැවිදිකිරීම උපසම්පදා කිරීම සඟසතු දේ පරිහරණය කිරීම යනාදි නොයෙක් කරුණු ගැන භික්ෂූන්ට සිකපද ඇත්තේය. භික්ෂු පිරිස සම්පූර්ණයෙන් ම ගිහියන්ගෙන් වෙනස් පිරිසක් වන්නේ ඒ සිකපද සමූහය නිසා ය.
බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් පනවා ඇති බොහෝ සිකපදයන් අතුරෙන් භික්ෂූන් විසින් පොහෝ දිනයන්හි මසකට දෙවරක් සීමාවකට රැස්ව පොහෝ කිරීම් වශයෙන් එක් භික්ෂුවක් විසින් සඟමැද හිඳ උදෙසීමටත් (කීමටත්) අන්ය භික්ෂූන් විසින් අසාගෙන සිටීමටත් නියමිත ප්රධාන සිකපද සමූහය “භික්ඛු පාතිමොක්ඛ” නම් වේ. භික්ෂුණීන්හට පොහෝ කිරීම් වශයෙන් භාවිතයට නියමිත ප්රධාන සිකපද සමූහය “භික්ඛුණී පාතිමොක්ඛ” නම් වේ.
එයින් භික්ඛු පාතිමොක්ඛය නිදානුද්දේස, පාරාජිකුද්දේස, සංඝාදිසේසුද්දේස, අනියතුද්දේස, විත්ථාරුද්දේස යන උද්දේස පසකින් හා සික පද (220) දෙසිය විස්සකින් ද යුක්තය. භික්ඛුණී පාතිමොක්ඛය අනියතුද්දේසය හැර ඉතිරි උද්දේස සතරින් යුක්තය.
පාතිමොක්ඛ නම් වූ මේ ග්රන්ථය සියලු ම භික්ෂූන් විසින් විනිශ්චය සහිතව ඉතා හොඳින් උගත යුත්තකි. භික්ෂූන්ට සැම කල්හි ම පාඩම් තිබිය යුත්තකි. එබැවින් බුරුමයේ බොහෝ සංඝාරාමවල වස්කාලය තුළදී වර්ෂයක් පාසා ම නවක මධ්යම ස්ථවිර සකල භික්ෂූන්ගෙන් ම ප්රාතිමෝක්ෂය පාඩම් ගනිති. දිනපතා සවස තුනුරුවන් වැඳීමෙන් පසු සැමදෙනා ම එක්ව ප්රාතිමෝක්ෂයෙන් යම්කිසි කොටසක් සජ්ඣායනා කිරීම ද එරට බොහෝ පන්සල්වල පවත්වන චාරිත්රයෙකි.
විනය පිටකයට අයත් පොත් පස අතුරෙන් පාරාජිකා පාලිය පාචිත්තිය පාලිය යන පොත් දෙකෙහි ඇත්තේ ප්රාතිමෝක්ෂයට අයත් සිකපද වල විස්තරයකි. ඒ විස්තරයට මේ සිකපද සමූහය මාතෘකා වන බැවින් ප්රාතිමෝක්ෂයට මාතිකා පාලිය යයි ද කියනු ලැබේ.
පාතිමොක්ඛ යන වචනය මේ ග්රන්ථයට පමණක් නොව ඒ සිකපද රක්නා වූ භික්ෂුවගේ ශීලයට ද නමෙකි. පාතිමොක්ඛ යන වචනයේ තේරුම “පාතිමොක්ඛන්ති-ප අති මොක්ඛං අතිපමොක්ඛං, අතිසෙට්ඨං, අති උත්තමන්ති අත්ථො” යි කඞ්ඛාවිතරණී අටුවාවෙහි දැක්වෙන පරිදි ඉතා උතුම් දෙය ය යනුයි. මේ ශීලය බිඳුන හොත් භික්ෂුත්වය ද නැතිවන බැවින් භික්ෂුවගේ ඉතා උතුම් දෙය ප්රාතිමෝක්ෂ සංවර ශීල නම් වූ ඒ ශීලයය. ඒ ශීලය ඉතා උතුම් වීමෙන් එයට අයත් සිකපද සමූහය වූ මේ ග්රන්ථය ද ඉතා උතුම් වේ. ඉතා උතුම් දෙය වූ මේ ප්රාතිමෝක්ෂය පොතක් වශයෙන් මුද්රණයට පැමිණවිය යුත්තේ ද ඉතා උතුම් ලෙසට ය.
රන් රිදී පත්වල වුවද ලියා තැබීමට සුදුසු මේ පොත ඇතමුන් විසින් බාල කඩදාසිවල අශෝභන ලෙස මුද්රණය කරවීමෙන් ද, හරි වැරදි බැලීම පවා සැලකිල්ලෙන් නො කොට ඉතා අපිරිසිදු ලෙස මුද්රණය කරවීමෙන් ද සිදුකර තිබෙන්නේ විනය ශික්ෂාකාමීන්ගේ සිත් කම්පා කරවන අපරාධයෙකි. ගොඩිගමුවේ සෝරත, පණ්ඩිත කණදුල්ලේ රතනරංසි යන ස්ථවිරවරුන් විසින් බුරුම සංගායනාවෙන් ශුද්ධියට පැමිණ වූ පොත් අනුව සංශෝධනය කොට සුගම අනුවාදයකින් ද යුක්ත කොට ශෝභන ලෙස මේ උතුම් පොතට නිසි ගෞරවය දී මුද්රණයට පැමිණවීමෙන් කර තිබෙන්නේ බුදුසස්නට ඉමහත් සේවයකි. මෙය විනයගරුකයන්ගේ ප්රීතියට ද හේතු වනු ඇත.
මීට, ශාසනස්ථිතිකාමී, රේරුකානේ චන්දවිමල ස්ථවිර.
සංඝ උපෝසථය ගැන දතයුතු කරුණු
“න භික්ඛවෙ සංඝමජ්ඣෙ අනජ්ඣිට්ඨෙන පාතිමොක්ඛං උද්දිසිතබ්බං, යො උද්දිසෙය්ය, ආපත්ති දුක්කටස්ස”යි වදාරා ඇති බැවින් සීමාවට සංඝයා රැස් වූ පසු පාමොක් උදෙසීම සඳහා සම්මුතිය ලත් භික්ෂුවක් විසින් සංඝස්ථවිරයන් වහන්සේට හෝ අන්ය විනයධර තෙරනමකට හෝ ආරාධනය කළ යුතු ය. ආරාධනය ලැබූ තෙරුන් වහන්සේ විසින් පාමොක් උදෙසීමට කලින්, ආරාධනය කළ භික්ෂුවගෙන් විනය විචාළ යුතුය. එසේ කළ යුත්තේ ද සම්මුතිය ලබා ගෙන ය. ආරාධනා කළ භික්ෂූන් වහන්සේ විසින් විනය ප්රශ්න විසඳිය යුත්තේ ද සම්මුතිය ලබා ගෙන ය. විනය පුච්ඡක සම්මුතිය හා විසජ්ජක සම්මුතිය තම තමා විසින් ම ද කර ගත හැකිය. තමන් විසින් ම කර ගැනීම දැනට පවත්නා චාරිත්රය ය. ආරාධනාදිය කරන සැටි මතු දක්වනු ලැබේ. එහි දී තිස්ස, දත්ත යන නම් යොදා වාක්ය දක්වනු ලැබේ. පෝය කිරීමේ දී ඒ තැන් වලට ඒ ඒ අයගේ නම් යොදා ගත යුතු ය.
සුණාතු මෙ භන්තෙ! සංඝො, යදි සංඝස්ස පත්තකල්ලං, අහං ආයස්මන්තං (තිස්සං) පාතිමොක්ඛුද්දෙසං අජ්ඣෙසෙය්යං. (මෙසේ සම්මුතිය ලබාගෙන, මතු දැක්වෙන වාක්යය තුන් වරක් කියා ආරාධනය කළ යුතු)
ආරාධනා කිරීම.
සංඝො භන්තෙ! ආයස්මන්තං (තිස්සං) පාතිමොක්ඛුද්දෙසං අජ්ඣෙසති, උද්දිසතු භන්තෙ! ආයස්මා (තිස්සො) පාතිමොක්ඛං. (තුන්වරක්)
ආම උද්දිසිස්සාමහං ආවුසො. (මෙසේ කියා ඇරයුම පිළිගෙන මතු එන වාක්යය කියා විනය පුච්ඡක සම්මුතිය ලබා ගත යුතුය.)
විනය පුච්ඡක සම්මුතිය.
සුණාතු මෙ භන්තෙ! සංඝො යදි සංඝස්ස පත්තකල්ලං, අහං ආයස්මන්තං (දත්තං) විනයං පුච්ඡෙය්යං.
ආරාධනය කළ භික්ෂුව මතු එන වාක්යය කියා විස්සජ්ජක සම්මුතිය ලබාගත යුතුය.
විස්සජ්ජක සම්මුතිය.
සුණාතු මෙ භන්තෙ! සංඝො, යදි සංඝස්ස පත්තකල්ලං, අහං ආයස්මතා (තිස්සෙන) විනයං පුට්ඨො විස්සජ්ජෙය්යං.
“සම්මජ්ජනී පදීපො ච
උදකං ආසනෙන ච
උපොසථස්ස එතානි
පුබ්බකරණන්ති වුච්චති”
යනුවෙන් දැක්වෙන උපෝසථාගාරයට සංඝයා රැස්වීමට කලින් කළයුතු වන උපෝසථාගාරය හැමදීම ය, පහන් දැල්වීම ය, පැන් තැබීම ය, අසුන් පැනවීම ය යන සතර කිස කොට නිමවී ද?
ආරාධනය කළ භික්ෂුවගේ පිළිතුර:- දැනට සූර්ය්යාලෝකය ඇති බැවින් පහන් දැල්වීමෙන් ප්රයෝජන නැත. සෙසු වත් තුන කොට නිමවී ය.
ප්රශ්නය:-
“ඡන්දපාරිසුද්ධි උතුක්ඛානං
භික්ඛුගණනාච ඔවාදො
උපොසථස්ස එතානි
පුබ්බකිච්චන්ති වුච්චති”
යනුවෙන් දැක්වෙන පූර්වකෘත්යයන් සම්පූර්ණ වනු පිණිස ගෙනෙන ලද ඡන්දපාරිශුද්ධීන් සංඝයා හට ආරෝචනය කොට නිමවී ද?
පිළිතුර :- ශීමස්ථක සියලු භික්ෂූන් වහන්සේ ම මෙහි රැස්වී ඇති බැවින් ගෙනෙන ලද ඡන්දපාරිශුද්ධියක් නැත්තේය.
ප්රශ්නය :- සෘතුව වනාහි හේමන්තය, ගිම්හානය, වස්සාන ය යි තුන් වැදෑරුම් වේ. එයින් දැනට පැමිණ ඇති සෘතුව කවරේ ද? (පිළිතුරු දෙනු.)
ප්රශ්නය :- එක් එක් සෘතුවක පක්ෂ අට බැගින් ඇත්තේ ය. පැමිණ ඇත්තා වූ මේ සෘතුවෙහි ඉක්ම ගිය පක්ෂ කෙතෙක් ද? ඉදිරියට ඇති පක්ෂ කෙතෙක් ද? මේ පැමිණ තිබෙන පක්ෂය කී වෙනි පක්ෂය ද? (පිළිතුරු දෙනු.)
ප්රශ්නය :- දැනට මේ සීමාවෙහි රැස්ව ඉන්නා භික්ෂූන් වහන්සේලා කොතෙක් වන්නාහු ද? (ගණන කියනු.)
ප්රශ්නය :- අවවාද ලබා ගැනීම සඳහා භික්ෂුණීන් විසින් කර ඇති ආයාචනය සංඝයා හට සැලකොට නිමවී ද?
පිළිතුර :- මෙකල භික්ෂුණීන් නැති බැවින් එ බඳු ආයාචනයක් නැත්තේ ය.
ප්රශ්නය :- මේ සතර, සංඝයා සීමාවට රැස්වූ පසු පාමොක් උදෙසීමට පළමුවෙන් කළ යුතු බැවින් පූර්ව කෘත්යය යි කියනු ලැබේ.
“උපොසථො යාවතිකා ච භික්ඛු
කම්මප්පත්තා සභාගාපත්තියො ච
න විජ්ජන්ති වජ්ජනීයා ච පුග්ගලා
තස්මිං න හොන්ති පත්තකල්ලන්ති වුච්චති” යි.
අර්ථකථාචාර්ය්යයන් වහන්සේලා විසින් ප්රකාශිත පරිදි, උපෝසථකර්මයට සුදුසු කාලය චතුරංගයකින් යුක්ත විය යුතුය. උපෝසථය සාමාන්ය ලක්ෂණයෙන් එකක් වුවද චාතුද්දසී-පණ්ණරසී-සාමග්ගීය’යි දින වශයෙන් තුනක් ද, සංඝ-ගණ-පුග්ගලය’යි කාරක පුද්ගලයන් ගේ වශයෙන් තුනක් ද, සුත්තුද්දේස - පාරිසුද්ධි - අධිට්ඨානය’යි කර්තව්යාකාර වශයෙන් තුනක් ද වේ. එයින් මේ කරනු ලබන උපෝසථය-දින වශයෙන් කිනම් උපෝසථයක් ද? (පිළිතුරු දෙනු.)
ප්රශ්නය :- කාරක පුද්ගලයන්ගේ වශයෙන් කිනම් උපෝසථයක් ද?
පිළිතුර :- කාරක පුද්ගලයන්ගේ වශයෙන් සංඝ උපෝසථය යි.
ප්රශ්නය :- කර්තව්යාකාර වශයෙන් කිනම් උපෝසථයක් ද?
පිළිතුර :- කර්තව්යාකාර වශයෙන් සුත්තුද්දේස උපෝසථය යි.
සුත්තුද්දේස උපෝසථය යි කීයෙහි. එයට සතර නමකට නො අඩු භික්ෂු පිරිසක් එක් සීමාවෙක්හි අත්පස නො පිරිහෙළා වැඩසිටිය යුතු ය. එපමණ භික්ෂූහු මෙහි වැඩසිටින්නාහු ද?
පිළිතුර :- එසේ ය, වැඩ සිටින්නාහුය.
ප්රශ්නය :- පැමිණ සිටින භික්ෂූහු වස්තුසභාගාපත්ති වලින් මිදුණාහු ද?
පිළිතුර :- එසේය, ඇවැත්දෙසීමෙන් පිරිසිදු වූවාහුය.
ප්රශ්නය :- ගෘහස්ථාදී එක්විසි වර්ජනීය පුද්ගලයන් සංඝයාගේ අත්පසින් බැහැර කොට නිමවී ද?
පිළිතුර :- එසේය, නිමවිය.
ඉක්බිති පාමොක් උදෙසන ස්ථවිරයන් විසින් මෙසේ කිය යුතු ය.
මේ චතුරංගයෙන් යුක්ත කර්මයට ‘පත්තකල්ලය’ යි කියනු ලැබේ. පුබ්බකරණ පුබ්බකිච්චානි සමාපෙත්වා දෙසිතාපත්තිකස්ස සමග්ගස්ස භික්ඛු සංඝස්ස අනුමතියා පාතිමොක්ඛං උද්දිසිතුං ආරාධනං කරොම.
මෙය කී කල්හි සංඝයා විසින් සාධුකාර දිය යුතු ය. ඉක්බිති “ඤත්තිය” කියා පාමොක් උදෙසිය යුතු ය.
පාමොක් උදෙසීමේ දී සතර පාරාජිකාව පමණක් උදෙසා නිම කරත හොත් “උද්ධිට්ඨං ඛො ආයස්මන්තො නිදානං, උද්දිට්ඨා චත්තාරො පාරාජිකා ධම්මා, සුතා ඛො පනායස්මන්තෙහි තෙරස සංඝාදිසෙසා ධම්මා” යනාදි පාඨයෙන් අවසන් කර එම පාඨය අවසානයේ දී “පාරාජිකුද්දෙසො දුතියො” කියා අවසන් කළ යුතුය.
සංඝාදිසෙසුද්දෙසය දක්වා දෙසූ කල “උද්ධිට්ඨං ඛො ආයස්මන්තො නිදානං, උද්දිට්ඨා චත්තාරො පාරාජිකා ධම්මා, උද්දිට්ඨා තෙරස සංඝාදිසෙසා ධම්මා, සුතා ඛො පනායස්මන්තෙහි ද්වෙ අනියතාධම්මා” යනාදි පාඨයෙන් අවසන් කර එම පාඨය අවසානයේදී “සංඝාදිසෙසුද්දෙසො තතියො” කියා නිම කළ යුතුය.
අනියතුද්දේසය දක්වා උදෙසුව හොත් “උද්දිට්ඨං ඛො ආයස්මන්තො නිදානං, උද්දිට්ඨා චත්තාරො පාරාජිකා ධම්මා, උද්දිට්ඨා තෙරස සංඝාදිසෙසා ධම්මා, උද්දිට්ඨා ද්වේ අනියතා ධම්මා, සුතා ඛො පනායස්මන්තෙහි තිංස නිස්සග්ගියා පාචිත්තියා ධම්මා” යනාදි පාඨයෙන් අවසන් කර එම පාඨය අවසානයේදී “අනියතුද්දෙසො චතුත්ථො” කියා අවසන් කළ යුතුය.
අනියතුද්දේසය ඉක්මවා දේශනා කරතහොත් සම්පූර්ණ ප්රාතිමෝක්ෂය ම උදෙසිය යුතුය. එසේ උදෙසූ කල ප්රාතිමෝක්ෂයෙහි එන පරිදිම අවසාන කොට “විත්ථාරුද්දෙසො පඤ්චමො” කියා නිම කළ යුතුය.
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මා සම්බුද්ධස්ස.
සුණාතු මෙ භන්තෙ සංඝො, අජ්ජුපොසථො පණ්ණරසො. යදි සංඝස්ස පත්තකල්ලං, සංඝො උපොසථං කරෙය්ය, පාතිමොක්ඛං උද්දිසෙය්ය.
කිං සංඝස්ස පුබ්බකිච්චං? පාරිසුද්ධිං ආයස්මන්තො ආරොචෙථ. පාතිමොක්ඛං උද්දිසිස්සාමි. තං සබ්බේව සන්තා සාධුකං සුණොම, මනසිකරොම, යස්ස සියා ආපත්ති සො ආවිකරෙය්ය. අසන්තියා ආපත්තියා තුණ්හී භවිතබ්බං. තුණ්හී භාවෙන ඛො පනායස්මන්තෙ පරිසුද්ධාති වෙදිස්සාමි.
යථා ඛො පන පච්චෙකපුට්ඨස්ස වෙය්යාකරණං හොති.
එවමෙවං එවරූපාය පරිසාය යාවතතියං අනුසාවිතං හොති. යො පන භික්ඛු යාවතතියං අනුසාවියමානෙ සරමානො සන්තිං ආපත්තිං නාවිකරෙය්ය, සම්පජාන මුසාවාදස්ස හොති. සම්පජාන මුසාවාදො ඛො පනායස්මන්තො අන්තරායිකො ධම්මො වුත්තො භගවතා තස්මා සරමානෙන භික්ඛුනා ආපන්නෙන විසුද්ධාපෙක්ඛෙන සන්ති ආපත්ති ආවිකාතබ්බා, අවිකතා හිස්ස ඵාසු හොති.
උද්දිට්ඨං ඛො ආයස්මන්තො නිදානං තත්ථායස්මන්තො පුච්ඡාමි. කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්පි පුච්ඡාමි. කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි. කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? පරිසුද්ධෙත්ථායස්මන්තො, තස්මා තුණ්හී එව මෙතං ධාරායාමීති.
නිදානුද්දෙසො පඨමො
තත්රිමෙ චත්තාරො පාරාජිකා ධම්මා උද්දෙසං ආගච්ඡන්ති.
1. යො පන භික්ඛු භික්ඛුනං සික්ඛා සාජීව සමාපන්නො සික්ඛං අපච්චක්ඛාය දුබ්බල්යං අනාවීකත්වා මෙථුනං ධම්මං පතිසෙවෙය්ය, අන්තමසො තිරච්ඡානගතායපි. පාරාජිකො හොති, අසංවාසො.
2. යො පන භික්ඛු ගාමා වා අරඤ්ඤා වා අදින්නං ථෙය්ය සංඛාතං ආදියෙය්ය, යථාරූපෙ අදින්නාදානෙ රාජානො චොරං ගහෙත්වා හනෙය්යුං වා බන්ධෙය්යුං වා පබ්බාජෙය්යුං වා චොරොසි බාලොසි මූළ්හොසි ථෙනොසී ති, තථාරූපං භික්ඛු අදින්නං ආදියමානො, අයම්පි පාරාජිකො හොති, අසංවසො.
3. යො පන භික්ඛු සඤ්චිච්ච මනුස්ස විග්ගහං ජීවිතා වොරොපෙය්ය, සත්ථහාරකං වාස්ස පරියෙසෙය්ය, මරණවණ්ණං වා සංවණ්ණෙය්ය, මරණාය වා සමාදපෙය්ය, “අම්භො පුරිස කිං තුය්හිමිනා පාපකෙන දුජ්ජිවිතෙන මතන්තෙ ජීවිතා සෙය්යො”ති. ඉති චිත්තමනො චිත්ත සංකප්පො අනෙකපරියායෙන මරණ වණ්ණං වා සංවණ්ණෙය්ය මරණාය වා සමාදපෙය්ය, අයම්පි පාරාජිකො හොති, අසංවාසො.
4. යො පන භික්ඛු අනභිජානං උත්තරි මනුස්ස ධම්මං අත්තූපනායිකං අලමරියඤාණ දස්සනං සමුදාචරෙය්ය, ඉති ජානාමි ඉති පස්සාමී’ති. තතො අපරෙන සමයෙන සමනුග්ගාහියමානො වා අසමනුග්ගාහියමානො වා ආපන්නො විසුද්ධාපෙක්ඛො එවං වදෙය්ය ‘අජානමෙවං ආවුසො අවචං ජානාමි අපස්සං පස්සාමි තුච්ඡං මුසාවිලපි’න්ති, අඤ්ඤත්ර අධිමානා, අයම්පි පාරාජිකො හොති, අසංවාසො.
උද්දිට්ඨා ඛො ආයස්මන්තො චත්තාරො පාරාජිකාධම්මා, යෙසං භික්ඛු අඤ්ඤතරං වා අඤ්ඤතරං වා ආපජ්ජිත්වා න ලභති භික්ඛූහි සද්ධිං සංවාසං යථාපුරෙ තථාපච්ඡා, පාරාජිකො හොති, අසංවාසො.
තත්ථා’යස්මන්තෙ පුච්ඡාමි. කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්පි පුච්ඡාමි. කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි. කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? පරිසුද්ධෙත්ථායස්මන්තො, තස්මා තුණ්හී එවමෙතං ධාරයාමි’ති.
(උද්දිට්ඨං ඛො ආයස්මන්තො නිදානං. උද්දිට්ඨා චත්තාරො පාරාජිකා ධම්මා, සුතා ඛො පනායස්මන්තෙහි තෙරස සංඝාදිසේසා ධම්මා, ද්වෙ අනියතා ධම්මා, තිංස නිසග්ගියා පාචිත්තියා ධම්මා, ද්වෙ නවුති පාචිත්තියා ධම්මා, චත්තාරො පාටිදෙසනීයා ධම්මා, පඤ්චසත්තති සෙඛියා ධම්මා, සත්ත අධිකරණ සමථා ධම්මා, එත්තකං තස්ස භගවතො සුත්තාගතං සුත්තපරියාපන්නං අන්වද්ධ මාසං උද්දෙසං ආගච්ඡති. තත්ථ සබ්බෙහෙව සමග්ගෙහි සම්මොදමානෙහි අවිවදමානෙහි සික්ඛිතබ්බන්ති.)
පාරාජිකුද්දෙසො දුතියො
ඉමෙ ඛො පනායස්මන්තො තෙරස සංඝාදිසෙසා ධම්මා උද්දෙසං ආගච්ඡන්ති.
1. සඤ්චෙතනිකා සුක්කවිසට්ඨි අඤ්ඤත්ර සුපිනන්තා සංඝාදිසෙසො.[1]
2. යො පන භික්ඛු ඔතිණ්ණො විපරිණතෙන චිත්තෙන මාතුගාමෙන සද්ධිං කායසංසග්ගං සමාපජ්ජෙය්ය හත්ථගාහං වා වෙණිගාහං වා අඤ්ඤතරස්ස වා අඤ්ඤතරසස් වා අංගස්ස පරාමසනං, සංඝාදිසෙසො.
3. යො පන භික්ඛු ඔතිණ්ණො විපරිණතෙන චිත්තෙන මාතුගාමං දුට්ඨුල්ලාහි වාචාහි ඔභාසෙය්ය යථා තං යුවා යුවතිං මෙථුනූපසංහිතාහි, සංඝාදිසෙසො.
4. යො පන භික්ඛු ඔතිණ්ණො විපරිණතෙන චිත්තනෙ මාතුගාමස්ස සන්තිකෙ අත්තකාම පාරිචරියාය වණ්ණං භාසෙය්ය ‘එතදග්ගං භගිනි පාරිචරියානං යා මාදිසං සීලවන්තං කල්යාණධම්මං බ්රහ්මචාරිං එතෙන ධම්මෙන පරිචරෙය්යා’ති මෙථුනූපසංහිතෙන, සංඝාදිසෙසො.
5. යො පන භික්ඛු සඤ්චරිත්තං සමාපජ්ජෙය්ය ඉත්ථියා වා පුරිසමතිං පුරිසස්ස වා ඉත්ථිමතිං ජායත්තනෙ වා ජාරත්තනෙ වා, අන්තමසො තංඛණිකාය පි, සංඝාදිසෙසො.
6. සඤ්ඤාචිකාය පන භික්ඛුනා කුටිං කාරයමානෙන අස්සාමිකං අත්තුද්දෙසං පමාණිකා කාරෙතබ්බා, තත්රිදං පමාණං:- දීඝසො ද්වාදස විදත්ථියො සුගත විදත්ථියා, තිරියං සත්තන්තරා. භික්ඛූ අභිනෙතබ්බා වත්ථුදෙසනාය, තෙහි භික්ඛූහි වත්ථුං දෙසෙතබ්බං අනාරම්භං[2] සපරික්කමනං. සාරම්භෙ[3]චෙ භික්ඛු වත්ථුස්මිං අපරික්කමනෙ සඤ්ඤාචිකාය කුටිං කාරෙය්ය, භික්ඛූ වා අනභිනෙය්ය වත්ථුදෙසනාය, පමාණං වා අතික්කාමෙය්ය, සංඝාදිසෙසො.
7. මහල්ලකං පන භික්ඛුනා විහාරං කාරයමානෙන සස්සාමිකං අත්තුද්දෙසං, භික්ඛූ අභිනෙතබ්බා වත්ථුදෙසනාය. තෙහි භික්ඛූහි වත්ථු[4] දෙසෙතබ්බං අනාරම්භං සපරික්කමනං. සාරම්භෙ චෙ භික්ඛු වත්ථුස්මිං අපරික්කමනෙ මහල්ලකං විහාරං කාරෙය්ය, භික්ඛූ වා අනභිනෙය්ය වත්ථු දෙසනාය, සංඝාදිසෙසො.
8. යො පන භික්ඛු භික්ඛුං දුට්ඨො දොසො අප්පතීතො අමූලකෙන පාරාජිකෙන ධම්මෙන අනුද්ධංසෙය්ය ‘අප්පෙව නාම නං ඉමම්හා බ්රහ්මචරියා චාවෙය්ය’න්ති. තතො අපරෙන සමයෙන සමනුග්ගාහියමානො වා අසමනුග්ගාහියමානො වා අමූලකඤ්චෙව තං අධිකරණං හොති, භිකඛු ච දොසං පතිට්ඨාති සංඝාදිසෙසො.
9. යො පන භික්ඛු භික්ඛුං දුට්ඨො දොසො අප්පතීතො අඤ්ඤභාගියස්ස අධිකරණස්ස කිඤ්චිදෙසං ලෙසමත්තං උපාදාය පාරාජිකෙන ධම්මෙන අනුද්ධංසෙය්ය ‘අප්පෙව නාම නං ඉමම්හා බ්රහ්මචරියා චාවෙය්ය’න්ති. තතො අපරෙන සමයෙන සමනුග්ගාහියමානො වා අසමනුග්ගාහියමානො වා අඤ්ඤ භාගියඤ්චෙව තං අධිකරණං හොති, කොචිදෙසො ලෙසමත්තො උපාදින්නො, භික්ඛු ච දොසං පතිට්ඨාති, සංඝාදිසෙසො.
10. යො පන භික්ඛු සමග්ගස්ස සංඝස්ස භෙදාය පරක්කමෙය්ය, භෙදන සංවත්තනිකං වා අධිකරණං සමාදාය පග්ගය්හ තිට්ඨෙය්ය, සො භික්ඛු භික්ඛූහි එවමස්ස වචනීයො ‘මායස්මා සමග්ගස්ස සංඝස්ස භෙදාය පරක්කමි, භෙදන සංවත්තනිකං වා අධිකරණං සමාදාය පග්ගය්හ අට්ඨාසි, සමෙතායස්මා සංඝෙන, සමග්ගො හි සංඝො සම්මොදමානො අවිවදමානො එකුද්දෙසො ඵාසු විහරතී’ති. එවඤ්ච සො භික්ඛු භික්ඛූහි වුච්චමානො තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සො භික්ඛු භික්ඛූහි යාවතතිතං සමනුභාසිතබ්බො තස්ස පටිනිස්සග්ගාය, යාවතතියඤ්චෙ සමනුභාසියමානො තං පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, සංඝාදිසෙසො.
11. තස්සෙව ඛො පන භික්ඛුස්ස භික්ඛූ හොන්ති අනුවත්තකා වග්ගවාදකා එකො වා ද්වෙ වා තයො වා, තෙ එවං වදෙය්යුං ‘මායස්මන්තො එතං භික්ඛුං කිඤ්චි අවචුත්ථ, ධම්මවාදී චෙසො භික්ඛු, විනයවාදී චෙසො භික්ඛු, අම්හාකඤ්චෙසො භික්ඛු ඡන්දඤ්ච රුචිඤ්ච ආදාය වොහරති, ජානාති නො භාසති, අම්හාකංපේතං ඛමතී’ති. තෙ භික්ඛූ භික්ඛූහි එවමස්සු වචනීයා ‘මායස්මන්තො එවං අවචුත්ථ, න චෙසො භික්ඛු ධම්මවාදී, න චෙසො භික්ඛු විනයවාදී, මායස්මන්තානං පි සංඝභොදො රුච්චිත්ථ, සමෙතායස්මන්තානං සංඝෙන, සම්මග්ගො හි සංඝො සම්මොදමානො අවිවදමානො එකුද්දෙසො ඵාසු විහරතී’ති. එවඤ්ච තෙ භික්ඛු භික්ඛූහි වුච්චමානා තථෙව පග්ගණ්හෙය්යුං, තෙ භික්ඛු භික්ඛූහි යාවතතියං සමනුභාසිතබ්බා තස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යාවතතියඤ්චෙ සමනුභාසියමානා තං පටිනිස්සජ්ජෙය්යුං, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්යුං, සංඝාදිසෙසො.
12. භික්ඛු පනෙව දුබ්බචජාතිකො හොති උද්දෙසපරියාපන්නෙසු සික්ඛාපදෙසු භික්ඛූහි සහ ධම්මිකං වුච්චමානො අත්තානං අවචනීයං කරොති ‘මා මං ආයස්මන්තො කිඤ්චි අවචුත්ථ කල්යාණං වා පාපකං වා, අහංපායස්මන්තෙ න කිඤ්චි වක්ඛාමි කල්යාණං වා පාපකං වා, විරමථායස්මන්තො මම වචනීයා’ති. සො භික්ඛු භික්ඛූහි එවමස්ස වචනීයො ‘මායස්මා අත්තානං අවචනීයං අකාසි, වචනීයමෙවායස්මා අත්තානං කරොතු, ආයස්මාපි භික්ඛූ වදෙතු සහධම්මෙන, භික්ඛූපි ආයස්මන්තං වක්ඛන්ති සහධම්මෙන, එවං සංවද්ධා හි තස්ස භගවතො පරිසා යදිදං අඤ්ඤමඤ්ඤ වචනෙන අඤ්ඤමඤ්ඤ වුට්ඨාපනෙනා’ති.
එවඤ්ච සො භික්ඛු භික්ඛූහි වුච්චමානො තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සො භික්ඛු භික්ඛූහි යාවතතිං සමනුභාසිතබ්බො, තස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යාවතතියඤ්චෙ සමනුභාසියමානො තං පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, සංඝාදිසෙසො.
13. භික්ඛු පනෙව අඤ්ඤතරං ගාමං වා නිගමං වා උපනිස්සාය විහරති කුලදූසකො පාපසමාචාරො. තස්ස ඛො පාපකා සමාචාරා දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච, කුලානි ච තෙන දුට්ඨානි දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච, සො භික්ඛු භික්ඛූහි එවමස්ස වචනීයො ‘ආයස්මා ඛො කුලදූසකො පාපසමාචාරො, ආයස්මතො ඛො පාපකා සමාචාරා දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච, කුලානි චායස්මතා දුට්ඨානි දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච, පක්කාමතායස්මා ඉමම්හා ආවාසා, අලං තෙ ඉධ වාසෙනා’ති.
එවං ච සො භික්ඛු භික්ඛූහි වුච්චමානො තෙ භික්ඛූ එවං වදෙය්ය, ඡන්දගාමිනො ච භික්ඛූ දොසගාමිනො ච භික්ඛූ මොහගාමිනො ච භික්ඛූ භයගාමිනො ච භික්ඛූ, තාදිසිකාය ආපත්තියා එකච්චං පබ්බාජෙන්ති එකච්චං න පබ්බාජෙන්තී’ති.
සො භික්ඛු භික්ඛූහි එවමස්ස වචනීයො ‘මායස්මා එවං අවච, න ච භික්ඛූ ඡන්දගාමිනො න ච භික්ඛූ දොසගාමිනො න ච භික්ඛූ මොහගාමිනො න ච භික්ඛූ භයගාමිනො, ආයස්මා ඛො කුලදූසකො පාපසමාචාරො, ආයස්මතො ඛො පාපකා සමාචාරා දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච, කුලානි චායස්මතා දුට්ඨානි දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච, පක්කාමතායස්මා ඉමම්හා ආවාසා අලං තෙ ඉධ වාසෙනා’ති.
එවං ච සො භික්ඛු භික්ඛූහි වුච්චමානො තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සො භික්ඛු භික්ඛූහි යාව තතියං සමනුභාසිතබ්බො තස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යාවතියං චෙ සමනුභාසියමානො තං පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, සංඝාදිසෙසො.
උද්දිට්ඨා ඛො ආයස්මන්තො තෙරං සංඝාදිසෙසා ධම්මා නව පඨමාපත්තියා චත්තාරො යාවතතියකා. යෙසං භික්ඛු අඤ්ඤතරං වා අඤ්ඤතරං වා ආපජ්ජිත්වා යාවතීහං ජානං පටිච්ඡාදෙති, තාවතීහං තෙන භික්ඛුනා අකාමා පරිවත්ථබ්බං. පරිවුත්ථ පරිවාසෙන භික්ඛුනා උත්තරිං ඡාරත්තං භික්ඛුමානත්තාය පටිපජ්ජිතබ්බං. චිණ්ණමානත්තො භික්ඛු යත්ථ සියා වීසතිගණො භික්ඛුසංඝො, තත්ථ සො භික්ඛු අබ්භෙතබ්බො. එකෙනපි චෙ ඌනො වීසතිගණො භික්ඛු සංඝො තං භික්ඛුං අබ්භෙය්ය, සො ච භික්ඛු අනබ්භිතො. තෙ ච භික්ඛු ගාරය්හා. අයං තත්ථ සාමීචි.
තත්ථායස්මන්තෙ පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්හි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා, පරිසුද්ධෙත්ථායස්මන්තො, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරයාමීති.
සංඝාදිසෙසුද්දෙසො තතියො
ඉමෙ ඛො පනායස්මන්තො ද්වෙ අනියතා ධම්මා උද්දෙසං ආගච්ඡන්ති.
1. යො පන භික්ඛු මාතුගාමෙන සද්ධිං එකො එකාය රහො පටිච්ඡන්නෙ ආසනෙ අලං කම්මනියෙ නිසජ්ජං කප්පෙය්ය, තමෙනං සද්ධෙය්යවචසා උපාසිකා දිස්වා තිණ්ණං ධම්මානං අඤ්ඤතරෙන වදෙය්ය පාරාජිකෙන වා සංඝාදිසෙසෙන වා පාචිත්තියෙන වා. නිසජ්ජං භික්ඛු පටිජානමානො තිණ්ණං ධම්මානං අඤ්ඤතරෙන කාරෙතබ්බො, පාරාජිකෙන වා සංඝාදිසෙසෙන වා පාචිත්තියෙන වා. යෙන වා සා සද්ධෙය්යවචසා උපාසිකා වදෙය්ය, තෙන සො භික්ඛු කාරෙතබ්බො. අයං ධම්මො අනියතො.
2. නහෙව ඛො පන පටිච්ඡන්නං ආසනං හොති නාලං කම්මනියං අලඤ්ච ඛො හොති මාතුගාමං දුට්ඨුල්ලාහි වාචාහි ඔභාසිතුං, යො පන භික්ඛු තථාරූපෙ ආසනෙ මාතුගාමෙන සද්ධිං එකො එකාය රහො නිසජ්ජං කප්පෙය්ය. තමෙනං සද්ධෙය්යවචසා උපාසිකා දිස්වා ද්වින්නං ධම්මානං අඤ්ඤතරෙන වදෙය්ය, සංඝාදිසෙසෙන වා පාචිත්තියෙන වා. නිසජ්ජං භික්ඛු පටිජානමානො ද්වින්නං ධම්මානං අඤ්ඤතරෙන කාරෙතබ්බො, සංඝාදිසෙසෙන වා පාචිත්තියෙන වා, යෙන වා සා සද්ධෙය්යවචසා උපාසිකා වදෙය්ය. තෙන සො භික්ඛු කාරෙතබ්බො. අයම්පි ධම්මො අනියතො.
උද්දිට්ඨා ඛො ආයස්මන්තො ද්වෙ අනියතා ධම්මා, තත්ථායස්මන්තෙ පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ, පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? පරිසුද්ධෙත්ථායස්මන්තො, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරයාමීති.
අනියතුද්දෙසො චතුත්ථො
ඉමෙ ඛො පනායස්මන්තො තිංස නිසග්ගියා පාචිත්තියා ධම්මා උද්දෙසං ආගච්ඡන්ති.
1. නිට්ඨිතචීවරස්මිං[5] භික්ඛුනා උබ්භතස්මිං කඨිනෙ දසාහ පරමං අතිරෙක චීවරං ධාරෙතබ්බං, තං අතික්කාමයතො නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
2. නිට්ඨිතචීවරස්මිං භික්ඛුනා උබ්භතස්මිං කඨිනෙ එකරත්තම්පි චෙ භික්ඛු තිචීවරෙන විප්පවසෙය්ය, අඤ්ඤත්ර භික්ඛු සම්මුතියා නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
3. නිට්ඨිතචීවරස්මිං භික්ඛුනා උබ්භතස්මිං කඨිනෙ භික්ඛුනො පනෙව අකාලචීවරං උප්පජ්ජෙය්ය, ආකංඛමානෙන භික්ඛුනා පටිග්ගහෙතබ්බං. පටිග්ගහෙත්වා ඛිප්පමෙව කාරෙතබ්බං, නො චස්ස පාරිපූරී, මාසපරමං තෙන භික්ඛුනා තං චීවරං නික්ඛිපිතබ්බං ඌනස්ස පාරිපූරියා සතියා පච්චාසාය, තතො චෙ උත්තරී[6] නික්ඛිපෙය්ය සතියාපි පච්චාසාය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
4. යො පන භික්ඛු අඤ්ඤාතිකාය භික්ඛුනියා පුරාණ චීවරං ධොවාපෙය්ය වා රජාපෙය්ය වා ආකොටාපෙය්ය වා, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
5. යො පන භික්ඛු අඤ්ඤාතිකාය භික්ඛුනියා හත්ථතො චීවරං පටිග්ගණ්හෙය්ය අඤ්ඤත්ර පාරිවට්ටකා[7], නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
6. යො පන භික්ඛු අඤ්ඤාතකං ගහපතිං වා ගහපතානිං වා චීවරං විඤ්ඤාපෙය්ය අඤ්ඤත්ර සමයා, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං. තත්ථායං සමයො; අච්ඡින්න චීවරො වා හොති භික්ඛු නට්ඨ චීවරො වා, අයං තත්ථ සමයො.
7. තඤ්චෙ අඤ්ඤාතකො ගහපති වා ගහපතානි වා බහූහි චීවරෙහි අභිහට්ඨුං පවාරෙය්ය, සන්තරුත්තරපරමං තෙන භික්ඛුනා තතො චීවරං සාදිතබ්බං. තතො චෙ උත්තරී සාදියෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
8. භික්ඛුං පනෙව උද්දිස්ස අඤ්ඤාතකස්ස ගහපතිස්ස වා ගහපතානියා වා චීවරචෙතාපන්නං[8] උපක්ඛටං හොති ‘ඉමිනා චීවරචෙතාපන්නෙන චීවරං චෙතාපෙත්වා ඉත්ථන්නාමං භික්ඛුං චීවරෙන අච්ඡාදෙස්සාමී’ති. තත්ර චෙ සො භික්ඛු පුබ්බෙ අප්පවාරිතො උපසංකමිත්වා චීවරෙ විකප්පං ආපජ්ජෙය්ය, ‘සාධු වත මං ආයස්මා ඉමිනා චීවරචෙතාපන්නෙන එවරූපං වා එවරූපං වා චීවරං චෙතාපෙත්වා අච්ඡාදෙහී ති කල්යාණකම්යතං උපාදාය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
9. භික්ඛුං පනෙව උද්දිස්ස උභින්නං අඤ්ඤාතකානං ගහපතීනං වා ගහපතානීනං වා පච්චෙක චීවර චෙතාපන්නානි උපක්ඛටානි හොන්ති, ‘ඉමෙහි මයං පච්චෙක චීවරචෙතාපන්නෙහි පච්චෙකචීවරානි චෙතාපෙත්වා ඉත්ථන්නාමං භික්ඛුං චීවරෙහි අච්ඡාදෙස්සාමා’ති. තත්ර චෙ සො භික්ඛු පුබ්බෙ අප්පවාරිතො උපසංකමිත්වා චීවරෙ විකප්පං ආපජ්ජෙය්ය, ‘සාධු වත මං ආයස්මන්තො ඉමෙහි පච්චෙක චීවරචෙතාපන්නෙහි එවරූපං වා එවරූපං වා චීවරං චෙතාපෙත්වා අච්ඡාදෙථ උභොව සන්තා එකෙනා’ති කල්යාණකම්යතං උපාදාය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
10. භික්ඛුං පනෙව උද්දිස්ස රාජා වා රාජභොග්ගො වා බ්රාහ්මණො වා ගහපතිකො වා දූතෙන චීවරචෙතාපන්නං පහිණෙය්ය, ‘ඉමිනා චීවරචෙතාපන්නෙන චීවරං චෙතාපෙත්වා ඉත්ථං නාමං භික්ඛුං චීවරෙන අච්චාදෙහී’ති.
සො චෙ දූතො තං භික්ඛුං උපසංකමිත්වා එවං වදෙය්ය ‘ඉදං ඛො භන්තෙ ආයස්මන්තං උද්දිස්ස චීවරචෙතාපන්නං ආභතං, පතිගණ්හාතු ආයස්මා චීවරචෙතාපන්න’න්ති.
තෙන භික්ඛුනා සො දූතො එවමස්ස වචනීයො ‘න ඛො මයං ආවුසො චීවරචෙතාපන්නං පතිගණ්හාම,[9] චීවරඤ්ච ඛො මයං පතිගණ්හාම කාලෙන කප්පියං’ති. සො චෙ දූතො තං භික්ඛුං එවං වදෙය්ය, ‘අත්ථි පනායස්මතො කොචි වෙය්යාවච්චකරො’ති. චීවරත්ථිකෙන භික්ඛවෙ භික්ඛුනා වෙය්යාවච්චකරො නිද්දිසිතබ්බො ආරාමිකො වා උපාසකො වා ‘එසො ඛො ආවුසො භික්ඛූනං වෙය්යාවච්චකරො’ති.
සො චෙ දූතො තං වෙය්යාවච්චකරං සඤ්ඤාපෙත්වා තං භික්ඛුං උපසංකමිත්වා එවං වදෙය්ය. “යං ඛො භන්තෙ ආයස්මා වෙය්යාවච්චකරං නිද්දිසි සඤ්ඤත්තො සො මයා. උපසංකමතු ආයස්මා කාලෙන චීවරෙන තං අච්ඡාදෙස්සතී’ති. චීවරත්ථිකෙන භික්ඛවෙන භික්ඛුනා වෙය්යාවච්චකරො උපසංකමිත්වා ද්වත්තික්ඛත්තං චොදෙතබ්බො සාරෙතබ්බො ‘අත්ථො මෙ ආවුසො චීවරෙනා’ති. ද්වත්තික්ඛත්තුං චොදයමානො සාරයමානො තං චීවරං අභිනිප්ඵාදෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ අභිනිප්ඵාදෙය්ය චතුක්ඛත්තුං පඤ්චක්ඛත්තුං ඡක්ඛත්තුපරමං තුණ්හීභූතෙන උද්දිස්ස ඨාතබ්බං. චතුක්ඛත්තුං පඤ්චක්ඛත්තුං ඡක්ඛත්තුපරමං තුණ්හීභූතො උද්දිස්ස තිට්ඨමානො තං චීවරං අභිනිප්ඵාදෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං. තතො චෙ උත්තරිං වායමමානො තං චීවරං අභිනිප්ඵාදෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
නො චෙ අභිනිප්ඵාදෙය්ය, යතස්ස චීවරචෙතාපන්නං ආභතං තත්ථ සාමං වා ගන්තබ්බං දූතො වා පාහෙතබ්බොයං ඛො තුම්හෙ ආයස්මන්තො භික්ඛුං උද්දිස්ස චීවරචෙතාපන්නං පහිණිත්ථ, න තං තස්ස භික්ඛුනො කිඤ්චි අත්ථං අනුභොති. යුඤ්ජන්තායස්මන්තො සකං, මා වො සකං විනස්සා’ති. අයං තත්ථ සාමීචි.
චීවරවග්ගො පඨමො
1. යො පන භික්ඛු කොසියමිස්සකං සන්ථතං කාරාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
2. යො පන භික්ඛු සුද්ධකාලකානං එළකලොමානං සන්ථතං කාරාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
3. නවං පන භික්ඛුනා සන්ථතං කාරයමානෙන ද්වෙ භාගා සුද්ධකාලකානං එළකලොමානං ආදාතබ්බා තතියං ඔදාතානං චතුත්ථං ගොචරියානං. අනාදා චෙ භික්ඛු ද්වෙ භාගෙ සුද්ධකාලකානං එළකලොමානං තතියං ඔදාතානං චතුත්ථං ගොචරියානං නවං සන්ථතං කාරාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
4. නවං පන භික්ඛුනා සන්ථතං කාරාපෙත්වා ඡබ්බස්සානි ධාරෙතබ්බං. ඔරෙන චෙ[10] ඡන්නං වස්සානං තං සන්ථතං විස්සජ්ජෙත්වා වා අවිස්සජ්ජෙත්වා වා අඤ්ඤං නවං සන්ථතං කාරාපෙය්ය අඤ්ඤත්ර භික්ඛු සම්මුතියා, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
5. නිසීදනසන්ථතං පන භික්ඛුනා කාරයමානෙන පුරාණසන්ථතස්ස සාමන්තා සුගත විදත්ථි ආදාතබ්බා දුබ්බණ්ණකරණාය. අනාදා චෙ භික්ඛු පුරාණසන්ථතස්ස සාමන්තා සුගත විදත්ථිං නවං නිසීදනසන්ථතං කාරාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
6. භික්ඛුනො පනෙව අද්ධානමග්ගපටිපන්නස්ස එළකලොමානි උප්පජ්ජෙය්යුං, ආකංඛමානෙන භික්ඛුනා පටිග්ගහෙතබ්බානි. පටිග්ගහෙත්වා තියොජනපරමං සහත්තා හරිතබ්බානි[11] අසන්තෙ හාරකෙ. තතො චෙ උත්තරී[12] හරෙය්ය අසන්තෙපි හාරකෙ, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
7. යො පන භික්ඛු අඤ්ඤාතිකාය භික්ඛුණියා එළකලොමානි ධොවාපෙය්ය වා රජාපෙය්ය වා විජටාපෙය්ය වා, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
8. යො පන භික්ඛු ජාතරූපරජතං උග්ගණ්හෙය්ය වා උග්ගණ්හාපෙය්ය වා උපනික්ඛිත්තං වා සාදියෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
9. යො පන භික්ඛු නානප්පකාරකං රූපියසංවොහාරං සමාපජ්ජෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
10. යො පන භික්ඛු නානප්පකාරකං කයවික්කයං සමාපජ්ජෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
කොසියවග්ගො දුතියො[13]
1. දසාහපරමං අතිරෙකපත්තො ධාරෙතබ්බො. තං අතික්කාමයතො නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
2. යො පන භික්ඛු ඌනපඤ්චබන්ධනෙන පත්තෙන අඤ්ඤං නවං පත්තං චෙතාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
තෙන භික්ඛුනා සො පත්තො භික්ඛු පරිසාය නිස්සජ්ජිතබ්බො.[14] යො ච තස්සා භික්ඛුපරිසාය පත්තපරියන්තො, සො තස්ස භික්ඛුනො පදාතබ්බො ‘අයං තෙ භික්ඛු පත්තො යාව භෙදනාය ධාරෙතබ්බො’ති. අයං තත්ථ සාමීචි.
3. යානි ඛො පන තානි ගිලානානං භික්ඛූනං පටිසායනීයානි භෙසජ්ජානි, සෙය්යථීදං; සප්පි නවනීතං තෙලං මධු ඵාණිතං, තානි පටිග්ගහෙත්වා සත්තාහපරමං සන්නිධිකාරකං පරිභුඤ්ජිතබ්බානි. තං අතික්කාමයතො, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
4. මාසො සෙසො ගිම්හානන්ති භික්ඛුනා වස්සිකසාටිකචීවරං පරියෙසිතබ්බං. අද්ධමාසො සෙසො ගිම්හානන්ති කත්වා නිවාසෙතබ්බං. ඔරෙන චෙ මාසො සෙසො ගිම්හානන්ති වස්සිකසාටිකචීවරං පරියෙසෙය්ය, ඔරෙනද්ධ මාසො සෙසො ගිම්හානන්ති කත්වා නිවාසෙය්ය, නිසග්ගියං පාචිත්තියං.
5. යො පන භික්ඛු භික්ඛුස්ස සාමං චීවරං දත්වා කුපිතො[15] අනත්තමනො අච්ඡින්දෙය්ය වා අච්ඡින්දාපෙය්ය වා, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
6. යො පන භික්කු සාමං සුත්වා විඤ්ඤාපෙත්වා තන්තවායෙහි චීවරං වායාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
7. භික්ඛුං පනෙව උද්දිස්ස අඤ්ඤාතකො ගහපති වා ගහපතානි වා තන්තවායෙහි චීවරං වායාපෙය්ය, තත්ර චෙ සො භික්ඛු පුබ්බෙ අප්පවාරිතො තන්තවායෙ උපසංකමිත්වා චීවරෙ විකප්පං ආපජ්ජෙය්ය ‘ඉදං ඛො ආවුසො චීවරං මා උද්දිස්ස වීය්යති.[16] ආයතඤ්ච කරොථ විත්ථතඤ්ච අප්පීතඤ්ච සුවීතඤ්ච සුප්පවායිතඤ්ච සුවිලෙඛිතඤ්ච සුවිතච්ඡිතඤ්ච කරොථ. අප්පෙවනාම මයම්පි ආයස්මන්තානං කිඤ්චිමත්තං අනුපදජ්ජෙය්යාමා’ති. එවඤ්ච සො භික්ඛු වත්වා කිංචිමත්තං අනුපදජ්ජෙය්ය අන්තමසො පිණ්ඩපාත මත්තම්පි, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
8. දසාහානාගතං කත්තිකතෙමාසික පුණ්ණමං[17] භික්ඛුනො පනෙව අච්චෙකචීවරං උප්පජ්ජෙය්ය, අච්චෙකං මඤ්ඤමානෙන භික්ඛුනා පටිග්ගහෙතබ්බං. පටිග්ගහෙත්වා යාව චීවරකාලසමයං නික්ඛිපිතබ්බං. තතො චෙ උත්තරි නික්ඛිපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
9. උපවස්සං ඛො පන කත්තිකපුණ්ණමං යානි ඛො පන තානි ආරඤ්ඤකානි සෙනාසනානි සාසංකසම්මතානි සප්පටිභයානි, තථාරූපෙසු භික්ඛු සෙනාසනෙසු විහරන්තො ආකංඛමානො තිණ්ණං චීවරානං අඤ්ඤතරං චීවරං අන්තරඝරෙ නික්ඛිපෙය්ය, සියා ච තස්ස භික්ඛුනො කොචිදෙව පච්චයො තෙන චීවරෙන විප්පවාසාය. ඡාරත්තපරමං තෙන භික්ඛුනා තෙන චීවරෙන විප්පවසිතබ්බං. තතො චෙ උත්තරි විප්පවසෙය්ය අඤ්ඤත්ර භික්ඛු සම්මුතියා, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
10. යො පන භික්ඛු ජානං සංඝිකං ලාභං පරිණතං අත්තනො පරිණාමෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
පත්තවග්ගො තතියො.
උද්දිට්ඨා ඛො ආයස්මන්තො තිංස නිස්සග්ගියා පාචිත්තියා ධම්මා, තත්ථායස්මන්තෙ පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? පරිසුද්ධෙත්ථායස්මන්තො, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරයාමීති.
නිස්සග්ගියො පාචිත්තියා නිට්ඨිතා
ඉමෙ ඛො පනායස්මන්තො ද්වෙ නවුති පාචිත්තියා ධම්මා උද්දෙසං ආගච්ඡන්ති.
1. සම්පජාන මුසාවාදො පාචිත්තියං.
2. ඔමසවාදෙ පාචිත්තියං.
3. භික්ඛුපෙසුඤ්ඤෙ පාචිත්තියං.
4. යො පන භික්ඛු අනුපසම්පන්නං පදසො ධම්මං වාචෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. යො පන භික්ඛු අනුපසම්පන්නෙන උත්තරී[18] දිරත්තතිරත්තං සහසෙය්යං කප්පෙය්ය, පාචිත්තියං.
6. යො පන භික්ඛු මාතුගාමෙන සහසෙය්යං කප්පෙය්ය, පාචිත්තියං.
7. යො පන භික්ඛු මාතුගාමස්ස උත්තරි ඡප්පඤ්චවාචාහි ධම්මං දෙසෙය්ය, අඤ්ඤත්ර විඤ්ඤුනා පුරිසවිග්ගහෙන, පාචිත්තියං.
8. යො පන භික්ඛු අනුපසම්පන්නස්ස උත්තරිමනුස්ස ධම්මං ආරොචෙය්ය, භූතස්මිං පාචිත්තියං.
9. යො පන භික්ඛු භික්ඛුස්ස දුට්ඨුල්ලං ආපත්තිං අනුපසම්පන්නස්ස ආරොචෙය්ය අඤ්ඤත්ර භික්ඛුසම්මුතියා,[19] පාචිත්තියං.
10. යො පන භික්ඛු පඨවිං[20] ඛණෙය්ය වා ඛණාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
මුසාවාද වග්ගො පඨමො
1. භූතගාම පාතබ්යතාය[21] පාචිත්තියං.
2. අඤ්ඤවාදකෙ විහෙසකෙ පාචිත්තියං.
3. උජ්ඣාපනකෙ ඛිය්යනකෙ පාචිත්තියං
4. යො පන භික්ඛු සංඝිකං මඤ්චං වා පීඨං වා භිසිං වා කොච්ඡං වා අජ්ඣොකාසෙ සන්ථරිත්වා වා සන්ථරාපෙත්වා වා තං පක්කමන්තො නෙව උද්ධරෙය්ය න උද්ධරාපෙය්ය, අනාපුච්ඡං වා ගච්ඡෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. යො පන භික්ඛු සංඝිකෙ විහාරෙ සෙය්යං සන්ථරිත්වා වා සන්ථරාපෙත්වා වා තං පක්කමන්තො නෙව උද්ධරෙය්ය න උද්ධරාපෙය්ය, අනාපුච්ඡං වා ගච්ඡෙය්ය, පාචිත්තියං.
6. යො පන භික්ඛු සංඝිකෙ විහාරෙ ජානං පුබ්බූපගතං භික්ඛුං අනුපඛජ්ජ සෙය්යං කප්පෙය්ය ‘යස්ස සම්බාධො භවිස්සති, සො පක්කමිස්සතී’ති එතදෙව පච්චයං කරිත්වා අනඤ්ඤං, පාචිත්තියං.
7. යො පන භික්ඛු භික්ඛුං කුපිතො අනත්තමනො සංඝිකා විහාරා නික්කඩ්ඪෙය්ය වා නික්කඩ්ඪාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
8. යො පන භික්ඛු සංඝිකෙ විහාරෙ උපරි වෙහාසකුටියා ආහච්චපාදකං මඤ්චං වා පීඨං වා අභිනිසීදෙය්ය වා[22] අභිනිපජ්ජෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
9. මහල්ලකං පන භික්ඛුනා විහාරං කාරයමානෙන යාව ද්වාරකොසා අග්ගලට්ඨපනාය ආලොක සන්ධිපරිකම්මාය ද්වත්තිච්ඡදනස්ස පරියායං අප්පහරිතෙ ඨිතෙන අධිට්ඨාතබ්බං. තතො චෙ උත්තරි අප්පහරිතෙපි ඨිතො අධිට්ඨහෙය්ය, පාචිත්තියං.
10. යො පන භික්ඛු ජානං සප්පාණකං උදකං තිණං වා මත්තිකං වා සිඤ්චෙය්ය වා සිඤ්චාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
භූතගාම වග්ගො දුතියො
1. යො පන භික්ඛු අසම්මතො භික්ඛුනියො ඔවදෙය්ය, පාචිත්තියං.
2. සම්මතොපි චෙ භික්ඛු අත්ථංගතෙ සුරියෙ භික්ඛුනියො ඔවදෙය්ය, පාචිත්තියං.
3. යො පන භික්ඛු භික්ඛුනූපස්සයං උපසංකමිත්වා භික්ඛුනියො ඔවදෙය්ය, අඤ්ඤත්ර සමයා පාචිත්තියං, තත්ථායං සමයො, ගිලානා හොති භික්ඛුනී අයං තත්ථ සමයො.
4. යො පන භික්ඛු එවං වදෙය්ය ‘ආමිස හෙතු ථෙරා භික්ඛු[23] භික්ඛුනියො ඔවදන්තී’ති, පාචිත්තියං.
5. යො පන භික්ඛු අඤ්ඤාතිකාය භික්ඛුනියා චීවරං දදෙය්ය අඤ්ඤත්ර පාරිවට්ටකා, පාචිත්තියං.
6. යො පන භික්ඛු අඤ්ඤාතිකාය භික්ඛුනියා චීවරං සිබ්බෙය්ය වා සිබ්බාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
7. යො පන භික්ඛු භික්ඛුනියා සද්ධිං සංවිධාය එකද්ධානමග්ගං පටිපජ්ජෙය්ය අන්තමසො ගාමන්තරම්පි අඤ්ඤත්ර සමයා, පාචිත්තියං. තත්ථායං සමයො, සත්ථගමනීයො හොති මග්ගො සාසංක සම්මතො සප්පටිභයො, අයං තත්ථ සමයො.
8. යො පන භික්ඛු භික්ඛුනියා සද්ධිං සංවිධාය එකං නාවං අභිරුහෙය්ය උද්ධං ගාමිනිං වා අධො ගාමිනිං වා අඤ්ඤත්ර තිරියං තරණාය, පාචිත්තියං.
9. යො පන භික්ඛු ජානං භික්ඛුනී පරිපාචිතං පිණ්ඩපාතං භුඤ්ජෙය්ය, අඤ්ඤත්ර පුබ්බෙ ගිහිසමාරම්භා, පාචිත්තියං.
10. යො පන භික්ඛු භික්ඛුනියා සද්ධිං එකො එකාය රහො නිසජ්ජං කප්පෙය්ය, පාචිත්තියං.
ඔවාදවග්ගො තතියො.
1. අගිලානෙන භික්ඛුනා එකො ආවසථ පිණ්ඩො භුඤ්ජිතබ්බො, තතො චෙ උත්තරී භුඤ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
2. ගණභොජනෙ අඤ්ඤත්ර සමයා පාචිත්තියං. තත්ථායං සමයො; ගිලාන සමයො චීවරදාන සමයො චීවරකාර සමයො අද්ධානගමන සමයො නාවාභිරූහන සමයො මහාසමයො සමණභත්ත සමයො, අයං තත්ථ සමයො.
3. පරම්පරභොජනෙ අඤ්ඤත්ර සමයා පාචිත්තියං. තත්ථායං සමයො, ගිලානසමයො චීවරදාන සමයො චීවරකාරසමයො, අයං තත්ථ සමයො.
4. භික්ඛුං පනෙව කුලං උපගතං පූවෙහි වා මන්ථෙහි වා අභිහට්ඨුං පවාරෙය්ය, ආකංඛමානෙන භික්ඛුනා ද්වත්ති පත්තපූරා පටිග්ගහෙතබ්බා. තතො චෙ උත්තරි පටිග්ගණ්හෙය්ය, පාචිත්තියං. ද්වත්ති පත්තපූරෙ පටිග්ගහෙත්වා තතො නීහරිත්වා භික්ඛූහි සද්ධිං සංවිභජිතබ්බං, අයං තත්ථ සාමීචි.
5. යො පන භික්ඛු භුත්තාවී පවාරිතො අනතිරිත්තං ඛාදනීයං වා භොජනීයං වා ඛාදෙය්ය වා භුඤ්ජෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
6. යො පන භික්ඛු භික්ඛුං භුත්තාවිං පවාරිතං අනතිරිත්තෙන ඛාදනීයෙන වා භොජනීයෙන වා අභිහට්ඨුං පවාරෙය්ය ‘හන්ද භික්ඛු ඛාදවා භුඤ්ජවා’ති ජානං ආසාදනාපෙක්ඛො, භුත්තස්මිං පාචිත්තියං.
7. යො පන භික්ඛු විකාලෙ ඛාදනීයං වා භොජනීයං වා ඛාදෙය්ය වා භුඤ්ජෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
8. යො පන භික්ඛු සන්නිධිකාරකං ඛාදනීයං වා භොජනීයං වා ඛාදෙය්ය වා භුඤ්ජෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
9. යානි ඛො පන තානි පණීතභොජනානි, සෙය්යථීදං, සප්පි නවනීතං තෙල මධු ඵාණිතං මච්ඡො මංසං ඛීරං දධි, යො පන භික්ඛු එවරූපානි පණීතභොජනානි අගිලානො අත්තනො අත්තාය විඤ්ඤාපෙත්වා භුඤ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
10. යො පන භික්ඛු අදින්නං මුඛද්වාරං ආහාරං ආහරෙය්ය අඤ්ඤත්ර උදකදන්තපොනා පාචිත්තියං.
භොජනවග්ගො චතුත්ථො
1. යො පන භික්ඛු අචෙලකස්ස වා පරිබ්බාජකස්ස වා පරිබ්බාජිකාය වා සහත්ථා ඛාදනීයං වා භොජනීයං වා දදෙය්ය, පාචිත්තියං.
2. යො පන භික්ඛු භික්ඛුං[24] ‘එහාවුසො ගාමං වා නිගමං වා පිණ්ඩාය පවිසිස්සාමා’ති තස්ස දාපෙත්වා වා අදාපෙත්වා වා උය්යොජෙය්ය ‘ගච්ඡාවුසො, න මෙ තයා සද්ධිං කථා වා නිසජ්ජා වා ඵාසු හොති, එකකස්ස මේ කථා වා නිසජ්ජා වා ඵාසු හොතී’ති එතදෙව පච්චයං කරිත්වා අනඤ්ඤං, පාචිත්තියං.
3. යො පන භික්ඛු සභොජනෙ කුලෙ අනුපඛජ්ජ නිසජ්ජං කප්පෙය්ය, පාචිත්තියං.
4. යො පන භික්ඛු මාතුගාමෙන සද්ධිං රහො පටිච්ඡන්නෙ ආසනෙ නිසජ්ජං කප්පෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. යො පන භික්ඛු මාතුගාමෙන සද්ධිං එකො එකාය රහො නිසජ්ජං කප්පෙය්ය, පාචිත්තියං.
6. යො පන භික්ඛු නිමන්තිතො සභත්තො සමානො සන්තං භික්ඛුං අනාපුච්ඡා පුරෙභත්තං වා පච්ඡාභත්තං වා කුලෙසු චාරිත්තං ආපජ්ජෙය්ය අඤ්ඤත්ර සමයා, පාචිත්තියං, තත්ථායං සමයො, චීවරදානසමයො චීවරකාරසමයො, අයං තත්ථ සමයො.
7. අගිලානෙන භික්ඛුනා චතුමාසප්පච්චය පවාරණා සාදිතබ්බා අඤ්ඤත්ර පුනපවාරණාය අඤ්ඤත්ර නිච්චපවාරණාය, තතො චෙ උත්තරි සාදියෙය්ය, පාචිත්තියං.
8. යො පන භික්ඛු උය්යුත්තං සෙනං දස්සනාය ගච්ඡෙය්ය අඤ්ඤත්ර තථාරූපප්පච්චයා, පාචිත්තියං.
9. සියා ච තස්ස භික්ඛුනො කොචිදෙව පච්චයො සෙනං ගමනාය, දිරත්තතිරත්තං තෙන භික්ඛුනා සෙනාය වසිතබ්බං. තතො චෙ උත්තරී වසෙය්ය. පාචිත්තියං.
10. දිරත්තතිරත්තං චෙ භික්ඛු සෙනාය වසමානො උය්යොධිකං වා බලග්ගං වා සෙනාබ්යුහං වා අනීකදස්සනං වා ගච්ඡෙය්ය, පාචිත්තියං.
අචෙලකවග්ගො පඤ්චමො
1. සුරාමේරයපානෙ පාචිත්තියං.
2. අංගුලිපතොදකෙ පාචිත්තියං.
3. උදකෙ හස්සධම්මෙ පාචිත්තියං.
4. අනාදරියෙ පාචිත්තියං.
5. යො පන භික්ඛු භික්ඛුං හිංසාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
6. යො පන භික්ඛු අගිලානො විසිබ්බනාපෙක්ඛො[25] ජොතිං සමාදහෙය්ය වා සමාදහාපෙය්ය වා අඤ්ඤත්ර තථාරූපප්පච්චයා, පාචිත්තියං.
7. යො පන භික්ඛු ඔරෙනද්ධමාසං නහායෙය්ය අඤ්ඤත්ර සමයා, පාචිත්තියං, තත්ථායං සමයො, දියඩ්ඪො මාසො සෙසො ගිම්හානන්ති වස්සානස්ස පඨමො මාසො ඉච්චෙතෙ අඩ්ඪතෙය්ය මාසා, උණ්හසමයො පරිළාහසමයො ගිලානසමයො කම්මසමයො අද්ධානගමන සමයො වාතවුට්ඨිසමයො, අයං තත්ථ සමයො.
8. නවං පන භික්ඛුනා චීවරලාභෙන තිණ්ණං දුබ්බණ්ණකරණානං අඤ්ඤතරං දුබ්බණ්ණකරණං ආදාතබ්බං නීලං වා කද්දමං වා කාළසාමං වා, අනාදා චෙ භික්ඛු තිණ්ණං දුබ්බණ්ණකරණානං අඤ්ඤතරං දුබ්බණ්ණකරණං නවං චීවරං පරිභුඤ්ජෙය්ය පාචිත්තියං.
9. යො පන භික්ඛු භික්ඛුස්ස වා භික්ඛුනියා වා සික්ඛමානාය වා සාමණෙරස්ස වා සාමණෙරියා වා සාමං චීවරං විකප්පෙත්වා අප්පච්චුද්ධාරණං[26] පරිභුඤ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
10. යො පන භික්ඛු භික්ඛුස්ස පත්තං වා චීවරං වා නිසීදනං වා සූචිඝරං වා කායබන්ධනං වා අපනිධෙය්ය වා අපනිධාපෙය්ය වා අන්තමසො හසාපෙක්ඛො පි, පාචිත්තියං.
සුරාපානවග්ගො ඡට්ඨො
1. යො පන භික්ඛු සංචිච්ච පාණං ජීවිතා වොරොපෙය්ය, පාචිත්තියං.
2. යො පන භික්ඛු ජානං සප්පාණකං උදකං පරිභුඤ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
3. යො පන භික්ඛු ජානං යථාධම්මං නිහතාධිකරණං පුනකම්මාය උක්කොටෙය්ය, පාචිත්තියං.
4. යො පන භික්ඛු භික්ඛුස්ස ජානං දුට්ඨුල්ලං ආපත්තිං පටිච්ඡාදෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. යො පන භික්ඛු ජානං ඌනවීසතිවස්සං පුග්ගලං උපසම්පාදෙය්ය, සො ච පුග්ගලො අනුපසම්පන්නො, තෙ ච භික්ඛු ගාරය්හා, ඉදං තස්මිං පාචිත්තියං.
6. යො පන භික්ඛු ජානං ථෙය්යසත්ථෙන සද්ධිං සංවිධාය එකද්ධානමග්ගං පටිපජ්ජෙය්ය අන්තමසො ගාමන්තරම්පි, පාචිත්තියං.
7. යො පන භික්ඛු මාතුගාමෙන සද්ධිං සංවිධාය එකද්ධානමග්ගං පටිපජ්ජෙය්ය අන්තමසො ගාමන්තරම්පි, පාචිත්තියං.
8. යො පන භික්ඛු එවං වදෙය්ය, ‘තථාහං භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි. යථා යෙ මෙ අන්තරායිකා ධම්මා වුත්තා භගවතා, තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්තරායායා’ති. සො භික්ඛු භික්ඛූහි එවමස්ස වචනීයො ‘මායස්මා එවං අවච, මා භගවන්තං අබ්භාචික්ඛි, න හි සාධු භගවතො අබ්භක්ඛානං, න හි භගවා එවං වදෙය්ය, අනෙකපරියායෙනාවුසො අන්තරායිකො ධම්මා අන්තරායිකා වුත්තා භගවතා, අලඤ්ච පන තෙ පටිසෙවතො අන්තරායා යා’ති. එවඤ්ච පන සො භික්ඛු භික්ඛූහි වුච්චමානො තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සො භික්ඛු භික්ඛූහි යාව තතියං සමනුභාසිතබ්බො, තස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යාවතතියඤ්චෙ සමනුභාසියමානො තං පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
9. යො පන භික්ඛු ජානං තථාවාදිනා භික්ඛුනා අකතානුධම්මෙන[27] තං දිට්ඨිං අප්පටිනිස්සට්ඨෙන සද්ධිං සම්භුඤ්ජෙය්ය වා සංවසෙය්ය වා සහවා සෙය්යං කප්පෙය්ය, පාචිත්තියං.
10. සමණුද්දෙසො පි චෙ එවං වදෙය්ය ‘තථාහං භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි, යථා යෙ මෙ අන්තරායිකා ධම්මා වුත්තා භගවතා, තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්තරායා’යාති. සො සමණුද්දෙසො භික්ඛූහි එවමස්ස වචනීයො මාවුසො සමණුද්දෙස එවං අවච, මා භගවන්තං අබ්භාචික්ඛි, න හි සාධු භගවතො අබ්භක්ඛානං, න හි භගවා එවං වදෙය්ය, අනෙකපරියායෙන ආවුසො සමණුද්දෙස අන්තරායිකා ධම්මා අන්තරායිකා වුත්තා භගවතා, අලඤ්ච පන තෙ පටිසෙවතො අන්තරායායා’ති. එවඤ්ච පන සො සමණුද්දෙසො භික්ඛූහි වුච්චමානො තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සො සමනුද්දෙසො භික්ඛූහි එවමස්ස වචනීයො ‘අජ්ජතග්ගෙ තෙ ආවුසො සමණුද්දෙස න චෙව සො භගවා සත්ථා අපදිසිතබ්බො. යම්පි චඤ්ඤෙ සමණුද්දෙසා ලභන්ති භික්ඛූහි සද්ධිං දිරත්ත තිරත්තං සහසෙය්යං, සාපි තෙ නත්ථි, චරපිරෙ[28] විනස්සා’ති. යො පන භික්ඛු ජානං තථා නාසිකං සමණුද්දෙසං උපලාපෙය්ය වා උපට්ඨාපෙය්ය වා සම්භුඤ්ජෙය්ය වා සහ වා සෙය්යං කප්පෙය්ය, පාචිත්තියං.
සප්පාණකවග්ගො සත්තමො
1. යො පන භික්ඛු භික්ඛූහි සහධම්මිකං වුච්චමානො එවං වදෙය්ය ‘න තාවාහං ආවුසො එතස්මිං සික්ඛාපදෙ සික්ඛිස්සාමි, යාව න අඤ්ඤං භික්ඛුං ව්යත්තං විනයධරං පරිපුච්ඡාමී’ති, පාචිත්තියං. සික්ඛමානෙන භික්ඛවෙ භික්ඛුනා අඤ්ඤාතබ්බං පරිපුච්ඡිතබ්බං පරිපඤ්හිතබ්බං, අයං තත්ථ සාමීචි.
2. යො පන භික්ඛු පාතිමොක්ඛෙ උද්දිස්සමානෙ එවං වදෙය්ය ‘කිං පනිමෙහි ඛුද්දානුඛුද්දකෙහි සික්ඛාපදෙහි උද්දිට්ඨෙහි, යාවදෙව කුක්කුච්චාය විහෙසාය විලෙඛාය සංවත්තන්තී’ති සික්ඛාපද විවණ්ණකෙ,[29] පාචිත්තියං.
3. යො පන භික්ඛු අන්වද්ධමාසං පාතිමොක්ඛෙ උද්දිස්සමානෙ එවං වදෙය්ය ‘ඉදා නෙව ඛො[30] අහං ජානාමි[31] අයම්පි කිර ධම්මො සුත්තාගතො සුත්තපරියාපන්නො අන්වද්ධ මාසං උද්දෙසං ආගච්ඡතී’ති. තඤ්චෙ භික්ඛුං අඤ්ඤෙ භික්ඛූ ජානෙය්යුං නිසින්නපුබ්බං ඉමිනා භික්ඛුනා ද්වත්තික්ඛත්තුං පාතිමොක්ඛෙ උද්දිස්සමානෙ, කො පන වාදො භීය්යො.[32] න ච තස්ස භික්ඛුනො අඤ්ඤාණකෙන මුත්ති අත්ථි. යඤ්ච තත්ථ ආපත්තිං ආපන්නො, තඤ්ච යථාධම්මො කාරෙතබ්බො. උත්තරි චස්ස මොහො ආරොපෙතබ්බො, ‘තස්ස තෙ ආවුසො අලාභා, තස්ස තෙ දුල්ලද්ධං, යං ත්වං පාතිමොක්ඛෙ උද්දිස්සමානෙ න සාධුකං අට්ඨිං[33] කත්වා මනසිකරොසී’ති. ඉදං තස්මිං මොහනකෙ පාචිත්තියං.
4. යො පන භික්ඛු භික්ඛුස්ස කුපිතො අනත්තමනො පහාරං දදෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. යො පන භික්ඛු භික්ඛුස්ස කුපිතො අනත්තමනො තලසත්තිකං උග්ගිරෙය්ය, පාචිත්තියං.
6. යො පන භික්ඛු භික්ඛුං අමූලකෙන සංඝාදිසෙසෙන අනුද්ධංසෙය්ය, පාචිත්තියං.
7. යො පන භික්ඛු භික්ඛුස්ස සංචිච්ච කුක්කුච්චං උපදහෙය්ය[34] ‘ඉතිස්ස මුහුත්තම්පි අඵාසු භවිස්සතී’ති එතදේව පච්චයං කරිත්වා අනඤ්ඤං, පාචිත්තියං.
8. යො පන භික්ඛු භික්ඛූනං භණ්ඩනජාතානං කලහජාතානං විවාදාපන්නානං උපස්සුතිං[35] තිට්ඨෙය්යං ‘යං ඉමෙ භණිස්සන්ති තං සොස්සාමී’ති එතදෙව පච්චයං කරිත්වා අනඤ්ඤං, පාචිත්තියං.
9. යො පන භික්ඛු ධම්මිකානං කම්මානං ඡන්දං දත්වා පච්ඡා ඛීයනධම්මං ආපජ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
10. යො පන භික්ඛු සංඝෙ විනිච්ඡය කථාය වත්තමානාය ඡන්දං අදත්වා උට්ඨායාසනා පක්කමෙය්ය, පාචිත්තියං.
11. යො පන භික්ඛු සමග්ගෙන සංඝෙන චීවරං දත්වා පච්ඡා ඛීයනධම්මං ආපජ්ජෙය්ය යථා සන්ථුතං භික්ඛූ සංඝිකං ලාභං පරිණාමෙන්තීංති, පාචිත්තියං.
12. යො පන භික්ඛු ජානං සංඝිකං ලාභං පරිණතං පුග්ගලස්ස පරිණාමෙය්ය, පාචිත්තියං.
සහධම්මිකවග්ගො අට්ඨමො
1. යො පන භික්ඛු රඤ්ඤො ඛත්තියස්ස මුද්ධාවසිත්තස්ස[36] අනික්ඛන්තරාජකෙ අනිග්ගතරතනකෙ[37] පුබ්බෙ අප්පටිසංවිදිතො ඉන්දඛීලං අතික්කාමෙය්ය, පාචිත්තියං.
2. යො පන භික්ඛු රතනං වා රතන සම්මතං වා අඤ්ඤත්ර අජ්ඣාරාමා වා අජ්ඣාවසථා වා උග්ගණ්හෙය්ය වා උග්ගණ්හාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං, රතනං වා පන භික්ඛුනා රතනසම්මතං වා අජ්ඣාරාමෙ වා අජ්ඣාවසථෙ වා උග්ගහෙත්වා වා උග්ගණ්හාපෙත්වා වා නික්ඛිපිතබ්බං, ‘යස්ස භවිස්සති, සො හරිස්සතී’ති, අයං තත්ථ සාමීචි.
3. යො පන භික්ඛු සන්තං භික්ඛුං අනාපුච්ඡා විකාලෙ ගාමං පවිසෙය්ය අඤ්ඤත්ර තථාරූපා අච්චායිකා කරණීයා, පාචිත්තියං.
4. යො පන භික්ඛු අට්ඨිමයං වා දන්තමයං වා විසාණමයං වා සූචිඝරං කාරාපෙය්ය, භෙදනකං පාචිත්තියං.
5. නවං පන භික්ඛුනා මඤ්චං වා පීඨං වා කාරයමානෙන අට්ඨංගුල පාදකං කාරෙතබ්බං සුගතංගුලෙන අඤ්ඤත්ර හෙට්ඨිමාය අටනියා. තං අතික්කාමයතො, ඡෙදනකං පාචිත්තියං.
6. යො පන භික්ඛු මඤ්චං වා පීඨං වා තූලොනද්ධං කාරාපෙය්ය, උද්දාලනකං පාචිත්තියං.
7. නිසීදනං පන භික්ඛුනා කාරයමානෙන පමාණිකං කාරෙතබ්බං. තත්රිදං පමාණං, දීඝසො ද්වෙ විදත්ථියො සුගතවිදත්ථියා, තිරියං දියඩ්ඪං දසා විදත්ථි. තං අතික්කාමයතො, ඡෙදනකං පාචිත්තියං.
8. කණ්ඩුපටිච්ඡාදිං පන භික්ඛුනා කාරයමානෙන පමාණිකා කාරෙතබ්බා. තත්රිදං පමාණං, දීඝසො චතස්සො විදත්ථියො සුගතවිදත්ථියා, තිරියං ද්වෙ විදත්ථියො, තං අතික්කාමයතො, ඡෙදනකං පාචිත්තියං.
9. වස්සිකසාටිකං පන භික්ඛුනා කාරයමානෙන පමාණිකා කාරෙතබ්බා. තත්රිදං පමාණං, දීඝසො ඡ විදත්ථියො සුගතවිදත්ථියා, තිරියං අඩ්ඪතෙය්යා. තං අතික්කාමයතො, ඡෙදනකං පාචිත්තියං.
10. යො පන භික්ඛු සුගතචීවරප්පමාණං චීවරං කාරාපෙය්ය අතිරෙකං වා, ඡෙදනකං පාචිත්තියං. තත්රිදං සුගතස්ස සුගතචීවරප්පමාණං, දීඝසො නව විදත්ථියො සුගතවිදත්ථියා, තිරියං ඡ විදත්ථියො. ඉදං සුගතස්ස සුගතචීවරප්පමාණං.
රතනවග්ගො නවමො.
උද්දිට්ඨා ඛො ආයස්මන්තො ද්වෙනවුති පාචිත්තියා ධම්මා, තත්ථායස්මන්තෙ පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? පරිසුද්ධෙත්ථායස්මන්තො, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරයාමීති.
පාචිත්තියා නිට්ඨිතා
ඉමෙ ඛො පනායස්මන්තො චත්තාරො පාටිදෙසනීයා ධම්මා උද්දෙසං ආගච්ඡන්ති.
1. යො පන භික්ඛු අඤ්ඤාතිකාය භික්ඛුනියා අන්තරඝරං පවිට්ඨාය හත්ථතො ඛාදනීයං වා භොජනීයං වා සහත්ථා පටිග්ගහෙත්වා ඛාදෙය්ය වා භුඤ්ජෙය්ය වා, පටිදෙසෙතබ්බං තෙන භික්ඛුනා ගාරය්හං ආවුසො ධම්මං ආපජ්ජිං අසප්පායං පාටිදෙසනීයං, තං පටිදෙසෙමීති.
2. භික්ඛු පනෙව කුලෙසු නිමන්තිතා භුඤ්ජන්ති, තත්ර චෙ සා භික්ඛුනී වොසාසමාන රූපා ඨිතා හොති, ‘ඉධ සූපං දෙථ, ඉධ ඔදනං දෙථා’ති. තෙහි භික්ඛූහි සා භික්ඛුනී අපසාදෙතබ්බා ‘අපසක්ක තාව භගිනි යාව භික්ඛූ භුඤ්ජන්තී’ති. එකස්ස චෙපි භික්ඛුනො න පටිභාසෙය්ය තං භික්ඛුනිං අපසාදෙතුං ‘අපසක්කතාව භගිනි යාව භික්ඛූ භුඤ්ජන්තී’ ති, පටිදෙසෙතබ්බං තෙහි භික්ඛූහි ගාරය්හං ආවුසො ධම්මං ආපජ්ජිම්හා අසප්පායං පාටිදෙසනීයං, තං පටිදෙසෙමාති.
3. යානි ඛො පන තානි සෙඛසම්මතානි කුලානි යො පන භික්ඛු තථාරූපෙසු සෙඛසම්මතෙසු කුලෙසු පුබ්බෙ අනිමන්තිතො අගිලානො ඛාදනීයං වා භොජනීයං වා සහත්ථා පටිග්ගහෙත්වා ඛාදය්යෙ වා භුඤ්ජෙය්ය වා, පටිදෙසෙතබ්බං තෙන භික්ඛුනා ගාරය්හං ආවුසො ධම්මං ආපජ්ජිං අසප්පාය පාටිදෙසනීයං, තං පටිදෙසෙමීති.
4. යානි ඛො පන තානි ආරඤ්ඤකානි සෙනාසනානි සාසංකසම්මතානි සප්පටිභයානි, යො පන භික්ඛු තථාරූපෙසු සෙනාසනෙසු[38] පුබ්බෙ අප්පටිසංවිදිතං ඛාදනීයං වා භොජනීයං වා අජ්ඣාරාමෙ සහත්ථා පටිග්ගහෙත්වා අගිලානො ඛාදෙය්ය වා භුඤ්ජෙය්ය වා, පටිදෙසෙතබ්බං තෙන භික්ඛුනා ගාරය්හං ආවුසො ධම්මං ආපජ්ජි අසප්පායං පාටිදෙසනීයං, තං පටිදෙසෙමීති.
උද්දිට්ඨා ඛො ආයස්මන්තො චත්තාරො පාටිදෙසනීයා ධම්මා, තත්ථායස්මන්තෙ පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? පරිසුද්ධෙත්ථායස්මන්තො තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරායාමීති.
පාටිදෙසනීයා නිට්ඨිතා
ඉමෙ ඛො පනායස්මන්තො සෙඛියා ධම්මා උද්දෙසං ආගච්ඡන්ති.
1. පරිමණ්ඩලං නිවාසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
2. පරිමණ්ඩලං පාරුපිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
3. සුපටිච්ඡන්නො අන්තරඝරෙ ගමිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
4. සුපටිච්ඡන්නො අන්තරඝරෙ නිසීදිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
5. සුසංවුතො අන්තරඝරෙ ගමිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
6. සුසංවුතො අන්තරඝරෙ නිසීදිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
7. ඔක්ඛිත්තචක්ඛු අන්තරඝරෙ ගමිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
8. ඔක්ඛිත්තචක්ඛු අන්තරඝරෙ නිසීදිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
9. න උක්ඛිත්තකාය අන්තරඝරෙ ගමිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
10. න උක්ඛිත්තකාය අන්තරඝරෙ නිසීදිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
පරිමණ්ඩලවග්ගො පඨමො
1. න උජ්ජග්ඝිකාය අන්තරඝරෙ ගමිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
2. න උජ්ජග්ඝිකාය අන්තරඝරෙ නිසීදිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
3. අප්පසද්දො අන්තරඝරෙ ගමිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
4. අප්පසද්දො අන්තරඝරෙ නිසීදිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
5. න කායප්පචාලකං අන්තරඝරෙ ගමිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
6. න කායප්පචාලකං අන්තරඝරෙ නිසීදිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
7. න බාහුප්පචාලකං අන්තරඝරෙ ගමිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
8. න බාහුප්පචාලකං අන්තරඝරෙ නිසීදිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
9. න සීසප්පචාලකං අන්තරඝරෙ ගමිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
10. න සීසප්පචාලකං අන්තරඝරෙ නිසීදිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
උජ්ජග්ඝිකවග්ගො දුතියො
1. න ඛම්භකතො අන්තරඝරෙ ගමිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
2. න ඛම්භකතො අන්තරඝරෙ නිසීදිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
3. න ඔගුණ්ඨිකො අන්තරඝරෙ ගමිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
4. න ඔගුණ්ඨිතො අන්තරඝරෙ නිසීදිස්සාමීති සික්ඛා කරණියා.
5. න උක්කුටිකාය අන්තරඝරෙ ගමිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
6. න පල්ලත්ථිකාය අන්තරඝරෙ නිසීදිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
7. සක්කච්චං පිණ්ඩපාතං පටිග්ගහෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
8. පත්තසඤ්ඤී පිණ්ඩපාතං පටිග්ගහෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
9. සමසූපකං පිණ්ඩපාතං පටිග්ගහෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
10. සමතිත්තිකං පිණ්ඩපාතං පටිග්ගහෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
බම්භකතවග්ගො තතියො
1. සක්කච්චං පිණ්ඩපාතං භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
2. පත්තසඤ්ඤී පිණ්ඩපාතං භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
3. සපදානං පිණ්ඩපාතං භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
4. සමසූපකං පිණ්ඩපාතං භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
5. න ථූපකතො[39] ඔමද්දිත්වා පිණ්ඩපාතං භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
6. න සූපං වා බ්යඤ්ජනං වා ඔදනෙන පටිච්ඡාදෙස්සාමි භීය්යොකම්යතං උපාදායාති සික්ඛා කරණීයා.
7. න සූපං වා ඔදනං වා අගිලානො අත්තනො අත්ථාය විඤ්ඤාපෙත්වා භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
8. න උජ්ඣානසඤ්ඤී පරෙසං පත්තං ඔලොකෙස්සාමීති සික්ඛා කරණියා.
9. නාතිමහන්තං කබළං කරිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
10. පරිමණ්ඩලං ආලොපං කරිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
සක්කච්චවග්ගො චතුත්ථො
1. න අනාහටෙ කබළෙ මුඛද්වාරං විවරිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
2. න භුඤ්ජමානො සබ්බං හත්ථං මුඛෙ පක්ඛිපිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
3. න සකබළෙන මුඛෙන බ්යාහරිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
4. න පිණ්ඩුක්ඛෙපකං භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණියා.
5. න කබළාවච්ඡෙදකං භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
6. න අවගණ්ඩකාරකං භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
7. න හත්ථනිද්ධූනකං භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
8. න සිත්ථාවකාරකං භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
9. න ජිව්හානිච්ඡාරකං භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
10. න චපුචපුකාරකං භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
කබළවග්ගො පඤ්චමො
1. න සුරුසුරුකාරකං භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
2. න හත්ථනිල්ලෙහකං භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
3. න පත්තනිල්ලෙහකං භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
4. න ඔට්ඨනිල්ලෙහකං භුඤ්ජිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
5. න සාමිසෙන හත්ථෙන පානීයථාලකං පටිග්ගහෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
6. න සසිත්ථකං පත්තධොවනං අන්තරඝරෙ ඡඩ්ඩෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
7. න ඡත්තපාණිස්ස අගිලානස්ස ධම්මං දෙසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
8. න දණ්ඩපාණිස්ස අගිලානස්ස ධම්මං දෙසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
9. න සත්ථපාණිස්ස අගිලානස්ස ධම්මං දෙසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
10. න ආවුධපාණිස්ස අගිලානස්ස ධම්මං දෙසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
සුරු සුරු වග්ගගො ඡට්ඨො
1. න පාදුකාරූළ්හස්ස අගිලානස්ස ධම්මං දෙසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
2. න උපාහනාරූළ්හස්ස අගිලානස්ස ධම්මං දෙසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
3. න යානගතස්ස අගිලානස්ස ධම්මං දෙසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
4. න සයනගතස්ස අගිලානස්ස ධම්මං දෙසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
5. න පල්ලත්ථිකාය නිසින්නස්ස අගිලානස්ස ධම්මං දෙසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
6. න වෙඨිතසීසස්ස අගිලානස්ස ධම්මං දෙසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
7. න ඔගුණ්ඨිතසීසස්ස අගිලානස්ස ධම්මං දෙසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
8. න ඡමායං නිසීදිත්වා ආසනෙ නිසින්නස්ස අගිලානස්ස ධම්මං දෙසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
9. න නීචෙ ආසනෙ නිසීදිත්වා උච්චේආසනෙ නිසින්නස්ස අගිලානස්ස ධම්මං දෙසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
10. න ඨිතො නිසින්නස්ස අගිලානස්ස ධම්මං දෙසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
11. න පච්ඡතො ගච්ඡන්තො පුරතො ගච්ඡන්තස්ස අගිලානො ධම්මං දෙසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
12. න උප්පථෙන ගච්ඡන්තො පථෙන ගච්ඡන්තස්ස අගිලානස්ස ධම්මං දෙසෙස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
13. න ඨිතො අගිලානො උච්චාරං වා පස්සාවං වා කරිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
14. න හරිතෙ අගිලානො උච්චාරං වා පස්සාවං වා ඛෙලං වා කරිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
15. න උදකෙ අගිලානො උච්චාරං වා පස්සාවං වා ඛෙලං වා කරිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
පාදුකවග්ගො සත්තමො
උද්දිට්ඨා ඛො ආයස්මන්තො සෙඛියා ධම්මා, තත්ථායස්මන්තෙ පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? පරිසුද්ධෙත්ථායස්මන්තො තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරායාමීති.
පඤ්චසත්තති සෙඛියා නිට්ඨිතා
ඉමෙ ඛො පනායස්මන්තො සත්ත අධිකරණසමථා ධම්මා උද්දෙසං ආගච්ඡන්ති.
උප්පන්නුප්පන්නානං අධිකරණානං සමථාය වූපසමාය සම්මුඛාවිනයො දාතබ්බො, සතිවිනයො දාතබ්බො, අමූළ්හවිනයො දාතබ්බො, පටිඤ්ඤාය කාරෙතබ්බං, යෙභූය්යසිකා, තස්සපාපිය්යසිකා, තිණවත්ථාරකොති.
උද්දිට්ඨා ඛො ආයස්මන්තො සත්ත අධිකරණසමථා ධම්මා, තත්ථායස්මන්තෙ පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? පරිසුද්ධෙත්ථායස්මන්තො, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරායාමීති.
අධිකරණසමථා නිට්ඨිතා
උද්දිට්ඨං ඛො ආයස්මන්තො නිදානං, උද්දිට්ඨා චත්තාරො පාරාජිකා ධම්මා, උද්දිට්ඨා තෙරස සංඝාදිසේසා ධම්මා, උද්දිට්ඨා ද්වෙ අනියතා ධම්මා, උද්දිට්ඨා තිංස නිස්සග්ගියා පාචිත්තියා ධම්මා, උද්දිට්ඨා ද්වෙනවුති පාචිත්තියා ධම්මා, උද්දිට්ඨා චත්තාරො පාටිදෙසනීයා ධම්මා, උද්දිට්ඨා පඤ්චසත්තති සෙඛියා ධම්මා, උද්දිට්ඨා සත්ත අධිකරණසමථා ධම්මා, එත්තකං තස්ස භගවතො සුත්තාගතං සුත්තපරියාපන්නං අන්වද්ධමාසං උද්දේසං ආගච්ඡති. තත්ථ සබ්බෙහෙව සමග්ගෙහි සම්මොදමානෙහි අවිවදමානෙහි සික්ඛිතබ්බන්ති.
විත්තාරුද්දෙසො පඤ්චමො.
භික්ඛුපාතිමොක්ඛං නිට්ඨිතං
නමො තස්ස භගවතො අරහතො සම්මා සම්බුද්ධස්ස
සම්මජ්ජනී පදීපො ච
උදකං ආසනෙන ච
උපොසථස්ස එතානි
පුබ්බකරණන්ති වුච්චති.
.
ඡන්ද පාරිසුද්ධි උතුක්ඛානං
භික්ඛුනී ගණනා ච ඔවාදො
උපොසථස්ස එතානි
පුබ්බකිච්චන්ති වුච්චති.
.
උපොසථො යාවතිකා ච භික්ඛුනියො
කම්මප්පත්තා සභාගාපත්තියො ච
න විජ්ජන්ති වජ්ජනීයා ච පුග්ගලා
තස්මිං න හොන්ති පත්තකල්ලන්ති වුච්චති.
පුබ්බකරණ පුබ්බකිච්චානි සමාපෙත්වා දෙසිතාපත්තිකස්ස සමග්ගස්ස භික්ඛුනී සංඝස්ස අනුමතියා පාතිමොක්ඛං උද්දිසිතුං ආරාධනං කරොම.
සුණාතු මෙ අය්යෙ සංඝො, අජ්ජුපොසථො පණ්ණරසො. යදි සංඝස්ස පත්තකල්ලං, සංඝො උපොසථං කරෙය්ය, පාතිමොක්ඛං උද්දිසෙය්ය.
කිං සංඝස්ස පුබ්බකිච්චං? පාරිසුද්ධං අය්යායො ආරොචෙථ. පාතිමොක්ඛං උද්දිසිස්සාමි. තං සබ්බාව සන්තා සාධුකං සුණොම මනසිකරොම. යස්සා සියා ආපත්ති සා ආවිකරෙය්ය. අසන්තියා ආපත්තියා තුණ්හී භවිතබ්බං, තුණ්හීභාවෙන ඛො පනාය්යායො පරිසුද්ධාති වෙදිස්සාමි. යථා ඛො පන පච්චෙකපුට්ඨාය වෙය්යාකරණං හොති.
එවමෙවං එවරූපාය පරිසාය යාවතතියං අනුසාවිතං හොති. යා පන භික්ඛුනී යාවතතියං අනුසාවියමානෙ සරමානා සන්තිං ආපත්තිං නාවිකරෙය්ය, සම්පජාන මුසාවාදස්සා හොති, සම්පජාන මුසාවාදො ඛො පනාය්යායො අන්තරායිකො ධම්මො වුත්තො භගවතා. තස්මා සරමානාය භික්ඛුනියා ආපන්නාය විසුද්ධාපෙක්ඛාය සන්ති ආපත්ති ආවිකාතබ්බා. අවිකතාහිස්සා ඵාසු හොති.
උද්දිට්ඨං ඛො අය්යායො නිදානං. තත්ථාය්යායො පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? පරිසුද්ධෙත්ථාය්යායො, තස්මා තුණ්හී. එවමෙතං ධාරායාමීති.
නිදානුද්දෙසො පඨමො
තත්රිමෙ අට්ඨ පාරාජිකා ධම්මා උද්දෙසං ආගච්ඡන්ති
1. යා පන භික්ඛුනී ඡන්දසො මෙථුනං ධම්මං පතිසෙවෙය්ය, අන්තමසො තිරච්ඡානගතෙන පි, පාරාජිකා හොති අසංවාසා.
2. යා පන භික්ඛුනී ගාමා වා අරඤ්ඤා වා අදින්නං ථෙය්යසංඛාතං ආදියෙය්ය, යථාරූපෙ අදින්නාදානෙ රාජානො චොරිං ගහෙත්වා හනෙය්යුං වා බන්ධෙය්යුං වා පබ්බාජෙය්යුං වා චොරාසි බාලාසි මූළ්හාසි ථෙනාසීති, තථාරූපං භික්ඛුනී අදින්නං ආදියමානා, අයම්පි පාරාජිකා හොති අසංවාසා.
3. යා පන භික්ඛුනී සඤ්චිච්ච මනුස්ස විග්ගහං ජීවිතා වොරොපෙය්ය, සත්ථහාරකං වාස්ස පරියෙසෙය්ය, මරණවණ්ණං වා සංවණ්ණෙය්ය, මරණාය වා සමාදපෙය්ය ‘අම්භො පුරිස කිං තුය්හිමිනා පාපකෙන දුජ්ජිවිතෙන මතන්තෙ ජීවිතා සෙය්යො’ති, ඉති චිත්තමනා චිත්තසංකප්පා අනෙකපරියායෙන මරණවණ්ණං වා සංවණ්ණෙය්ය, මරණාය වා සමාදපෙය්ය, අයම්පි පාරාජිකා හොති අසංවාසා.
4. යා පන භික්ඛුනී අනභිජානං උත්තරිමනුස්ස ධම්මං අත්තූපනායිකං අලමරියඤාණදස්සනං සමුදාචරෙය්ය ‘ඉති ජානාමි ඉති පස්සාමී’ති. තතො අපරෙන සමයෙන සමනුග්ගාහියමානා වා අසමනුග්ගාහියමානා වා, ආපන්නා විසුද්ධාපෙක්ඛා එවං වදෙය්ය ‘අජානමෙවං අය්යෙ අවචං ජානාමි අපස්සං පස්සාමි තුච්ඡං මුසා විලපි’න්ති, අඤ්ඤත්ර අධිමානා, අයම්පි පාරාජිකා හොති අසංවාසා.
5. යා පන භික්ඛුනී අවස්සුතා අවස්සුතස්ස පුරිසපුග්ගලස්ස අධක්ඛං උබ්භජාණුමණ්ඩලං ආමසනං වා පරාමසනං වා ගහණං වා ඡුපනං වා පටිපීළනං වා සාදියෙය්ය, අයම්පි පාරාජිකා හොති අසංවාසා උබ්බජාණුමණ්ඩලිකා.
6. යා පන භික්ඛුනී ජානං පාරාජිකං ධම්මං අජ්ඣාපන්නං භික්ඛුනිං නෙවත්තනා පටිචොදෙය්ය න ගණස්ස ආරොචෙය්ය. යදා ච සා ඨිතා වා අස්ස චුතා වා නාසිතා වා අවස්සටා වා, සා පච්ඡා එවං වදෙය්ය ‘පුබ්බෙවාහං අය්යෙ අඤ්ඤාසිං එතං භික්ඛුනිං එවරූපාච එවරූපාච සා භගිනී ති. නො ච ඛො අත්තනා පටිචොදෙස්සං. න ගණස්ස ආරොචෙස්ස’න්ති, අයම්පි පාරාජිකා හොති අසංවාසා වජ්ජපටිච්ඡාදිකා.
7. යා පන භික්ඛුනී සමග්ගෙන සංඝෙන උක්ඛිත්තං භික්ඛුං ධම්මෙන විනයෙන සත්ථුසාසනෙන අනාදරං අප්පතිකාරං අකතසහායං තමනුවත්තෙය්ය, සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි එවමස්ස වචනීයා ‘එසො ඛො අය්යෙ භික්ඛු සමග්ගෙන සංඝෙන උක්ඛිත්තො ධම්මෙන විනයෙන සත්ථුසාසනෙන අනාදරො අප්පතිකාරො අකත සහායො, මාය්යෙ එතං භික්ඛුං අනුවත්තී’ති. එවඤ්ච සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි වුච්චමානා තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි යාවතතියං සමනුභාසිතබ්බා තස්ස පටිනිස්සග්ගාය, යාවතතියං චෙ සමනුභාසියමානා තං පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, අයම්පි පාරාජිකා හොති අසංවාසා උක්ඛිත්තානුවත්තිකා.
8. යා පන භික්ඛුනී අවස්සුතා අවස්සුතස්ස පුරිසපුග්ගලස්ස හත්ථග්ගහණං වා සාදියෙය්ය, සංඝාටිකණ්ණග්ගහණං වා සාදියෙය්ය, සන්තිට්ඨෙය්ය වා සල්ලපෙය්ය වා සංකෙතං වා ගච්ඡෙය්ය, පුරිසස්ස වා අබ්භාගමනං සාදියෙය්ය, ඡන්නං වා අනුපවිසෙය්ය, කායං වා තදත්ථාය උපසංහරෙය්ය එතස්ස අසද්ධම්මස්ස පටිසෙවනත්ථාය, අයම්පි පාරාජිකා හොති අසංවාසා අට්ඨවත්ථුකා.
උද්දිට්ඨා ඛො අය්යායො අට්ඨ පාරාජිකා ධම්මා, යෙසං භික්ඛුනී අඤ්ඤතරං වා අඤ්ඤතරං වා ආපජ්ජිත්වා න ලභති භික්ඛුනීහි සද්ධිං සංවාසං යථා පූරෙ තථා පච්ඡා පාරාජිකා හොති අසංවාසා. තත්ථාය්යායො පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? පරිසුද්ධෙත්ථාය්යායො, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරයාමීති.
පාරිජිකුද්දෙසො දුතියො
ඉමෙ ඛො පනාය්යායො සත්තරස සංඝාදිසෙසා ධම්මා උද්දෙසං ආගච්ඡන්ති.
1. යා පන භික්ඛුනී උස්සයවාදිකා විහරෙය්ය ගහපතිනා වා ගහපති පුත්තෙන වා දාසෙන වා කම්මකාරෙන[40] වා අන්තමසො සමණ පරිබ්බාජකෙනාපි, අයං භික්ඛුනී පඨමාපත්තිකං ධම්මං ආපන්නා නිස්සාරණීයං සංඝාදිසෙසං.
2. යා පන භික්ඛුනී ජානං චොරිං වජ්ඣං විදිතං අනපලොකෙත්වා රාජානං වා සංඝං වා ගණං වා පූගං වා සෙණිං වා අඤ්ඤත්ර කප්පා වුට්ඨාපෙය්ය, අයම්පි භික්ඛුනී පඨමාපත්තිකං ධම්මං ආපන්නා නිස්සාරණීයං සංඝාදිසෙසං.
2. යා පන භික්ඛුනී එකා වා ගාමන්තරං ගච්ඡෙය්ය, එකා වා නදී පාරං ගච්ඡෙය්ය, එකා වා රත්තිං විප්පවසෙය්ය, එකා වා ගණම්හා ඔහියෙය්ය, අයම්පි භික්ඛුනී පඨමාපත්තිකං ධම්මා ආපන්නා නිස්සාරණීයං සංඝාදිසෙසං.
4. යා පන භික්ඛුනී සමග්ගෙන සංඝෙන උක්ඛිත්තං භික්ඛුනිං ධම්මෙන විනයෙන සත්ථුසාසනෙන අනපලොකෙත්වා කාරකසංඝං අනඤ්ඤාය ගණස්ස ඡන්දං ඔසාරෙය්ය, අයම්පි භික්ඛුනී පඨමාපත්තිකං ධම්මං ආපන්නා නිස්සාරණීයං සංඝාදිසෙසං.
5. යා පන භික්ඛුනී අවස්සුතා අවස්සුතස්ස පුරිසපුග්ගලස්ස හත්ථතො ඛාදනීයං වා භොජනීයං වා සහත්ථා පටිග්ගහෙත්වා ඛාදය්යෙ වා භුඤ්ජෙය්ය වා, අයම්පි භික්ඛුනී පඨමාපත්තිකං ධම්මං ආපන්නා නිස්සාරණීයං සංඝාදිසෙසං.
6. යා පන භික්ඛුනී එවං වදෙය්ය ‘කිං තෙ අය්යෙ එසො පුරිසපුග්ගලො කරිස්සති අවස්සුතො වා අනවස්සුතො වා. යතො ත්වං අනවස්සුතා, ඉංඝ අය්යෙ යං තෙ එසො පුරිසපුග්ගො දෙති ඛාදනීයං වා භොජනීයං වා, තං ත්වං සහත්ථා පටිග්ගහෙත්වා ඛාද වා භුඤ්ජ වා’ති. අයම්පි භික්ඛුනී පඨමාපත්තිකං ධම්මං ආපන්නා නිස්සාරණීයං සංඝාදිසෙසං.
7. යා පන භික්ඛුනී සඤ්චරිත්තං සමාපජ්ජෙය්ය ඉත්ථියා වා පුරිසමතිං පුරිසස්ස වා ඉත්ථිමතිං ජායත්තනෙ වා ජාරත්තනෙ වා අන්තමසො තංඛණිකායපි, අයම්පි භික්ඛුනී පඨමාපත්තිකං ධම්මං ආපන්නා නිස්සාරණීයං සංඝාදිසෙසං.
8. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනිං දුට්ඨා දොසා අප්පතීතා අමූලකෙන පාරාජිකෙන ධම්මෙන අනුද්ධංසෙය්ය “අප්පෙවනාම නං ඉමම්හා බ්රහ්මචරියා චාවෙය්ය”න්ති. තතො අපරෙන සමයෙන සමනුග්ගාහියමානා වා අසමනුග්ගාහියමානා වා අමූලකඤ්චෙ ව තං අධිකරණං හොති, භික්ඛුනී ච දොසං පතිට්ඨාති, අයම්පි භික්ඛුනී පඨමාපත්තිකං ධම්මං ආපන්නා නිස්සාරණීයං සංඝාදිසෙසං.
9. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනිං දුට්ඨා දොසා අප්පතීතා අඤ්ඤභාගියස්ස අධිකරණස්ස කිඤ්චිදෙසං ලෙසමත්තං උපාදාය පාරාජිකෙන ධම්මෙන අනුද්ධංසෙය්ය, ‘අප්පෙවනාම නං ඉමම්හා බ්රහ්මචරියා චාවෙය්ය’න්ති. තතො අපරෙන සමයෙන සමනුග්ගාහියමානා වා අසමනුග්ගාහියමානා වා අඤ්ඤභාගියඤ්චෙ ව තං අධිකරණං හොති. කොචිදෙසො ලෙසමත්තො උපාදින්නො, භික්ඛුනී ච දොසං පතිට්ඨාති, අයම්පි භික්ඛුනී පඨමාපත්තිකං ධම්මං ආපන්නා නිස්සාරණීයං සංඝාදිසෙසං.
10. යා පන භික්ඛුනී කුපිතා අනත්තමනා එවං වදෙය්ය ‘බුද්ධං පච්චාචික්ඛාමි[41], ධම්මං පච්චාචික්ඛාමි, සංඝං පච්චාචික්ඛාමි, සික්ඛං පච්චාචික්කාමි, කින්නුමාව සමණියො යා සමණියො සත්යධීතරො, සන්තඤ්ඤාපි සමණියො ලජ්ජිනියො කුක්කුච්චිකා සික්ඛාකාමා, තාසාහං සන්තිකෙ බ්රහ්මචරියං චරිස්සාමී’ති. සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි එවමස්ස වචනීයා ‘මාය්යෙ කුපිතා අනත්තමනා එවං අවච, බුද්ධං පච්චාචික්ඛාමි, ධම්මං පච්චාචික්ඛාමි, සංඝං පච්චාචික්ඛාමි, සික්ඛං පච්චාචික්ඛාමි, කින්නුමාව සමණියො යා සමණියො සක්යධීතරො, සන්තඤ්ඤාපි සමණියො ලජ්ජිනියො කුක්කුච්චිකා සික්ඛාකාමා, තාසාහං සන්තිකෙ බ්රහ්මචරියං චරිස්සාමීති. අභිරමායෙය්ය, ස්වාක්ඛාතො ධම්මො, චර බ්රහ්මචරියං සම්මා දුක්ඛස්ස අන්තකිරියායා’ති. එවඤ්ච සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි වුච්චමානා තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි යාවතතියං සමනුභාසිතබ්බා තස්ස පටිනිස්සග්ගාය, යාවතතියඤ්චෙ සමනුභාසියමානා තං පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, අයම්පි භික්ඛුනී යාවතතියකං ධම්මං ආපන්නා නිස්සාරණීයං සංඝාදිසෙසං.
11. යා පන භික්ඛුනී කිස්මිඤ්චිදෙව අධිකරණෙ පච්චාකතා කුපිතා අනත්තමනා එවං වදෙය්ය ‘ඡන්දගාමිනියො ච භික්ඛුනියො දොසගාමිනියො ච භික්ඛුනියො මොහගාමිනියො ච භික්ඛුනියො භයගාමිනියො ච භික්ඛුනියො’ති. සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි එවමස්ස වචනීයා ‘මාය්යෙ කිස්මිඤ්චිදෙව අධිකරණෙ පච්චාකතා කුපිතා අනත්තමනා එවං අවච, ඡන්ද ගාමිනියො ච භික්ඛුනියො දොසගාමිනියො ච භික්ඛුනියො මොහගාමිනියො ච භික්ඛුනියො භයගාමිනියො ච භික්ඛුනියොති, අය්යා ඛො ඡන්දාපි ගච්ඡෙය්ය, දොසාපි ගච්ඡෙය්ය, මොහාපි ගච්ඡෙය්ය, භයාපි ගච්ඡෙය්යා’ති. එවඤ්ච සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි වුච්චමානා තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි යාවතතියං සමනුභාසිතබ්බා තස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යාව තතියඤ්චෙ සමනුභාසියමානා තං පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, අයම්පි භික්ඛුනී යාවතතියකං ධම්මං ආපන්නා නිස්සාරණියං සංඝාදිසෙසං.
12. භික්ඛුනියො පනෙව සංසට්ඨා විහරන්ති පාපාචාරා පාපසද්දා පාපසිලොකා භික්ඛුනීසංඝස්ස විහෙසිකා අඤ්ඤමඤ්ඤිස්සා වජ්ජ පටිච්ඡාදිකා. තා භික්ඛුනියො භික්ඛුනීහි එවමස්සු වචනීයා ‘භගිනියො ඛො සංසට්ඨා විහරන්ති පාපාචාරා පාපසද්දා පාපසිලොකා භික්ඛුනී සංඝස්ස විහෙසිකා අඤ්ඤමඤ්ඤිස්සා වජ්ජ පටිච්ඡාදිකා, විවිච්චථාය්යෙ, විවෙකඤ්ඤේ ව භගිනීනං සංඝො වණ්ණෙතී’ති. එවඤ්ච තා භික්ඛුනියො භික්ඛුනීහි වුච්චමානා තථෙව පග්ගණ්හෙය්යුං, තා භික්ඛුනියො භික්ඛුනීහි යාවතතියං සමනුභාසිතබ්බා තස්ස පටිනිස්සග්ගාය, යාවතතියඤ්චෙ සමනුභාසියමානා තං පටිනිස්සජ්ජෙය්යුං. ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්යුං, ඉමාපි භික්ඛුනියො යාවතතියකං ධම්මං ආපන්නා නිස්සාරණීයං සංඝාදිසෙසං.
13. යා පන භික්ඛුනී එවං වදෙය්ය ‘සංසට්ඨාව අය්යෙ තුම්හෙ විහරථ, මා තුම්හෙ නා නා විහරිත්ථ, සන්ති සංඝෙ අඤ්ඤාපි භික්ඛුනියො එවාචාරා එවංසද්දා එවං සිලොකා භික්ඛුනීසංඝස්ස විහෙසිකා අඤ්ඤමඤ්ඤිස්සා වජ්ජපටිච්ඡාදිකා, තා සංඝො න කිඤ්චි ආහ, තුම්හඤ්ඤේ ව සංඝො උඤ්ඤාය පරිභවෙන අක්ඛන්තියා වෙහස්සියා දුබ්බල්යා එවමාහ ‘භගිනියො ඛො සංසට්ඨා විහරන්ති පාපාචාරා පාපසද්දා පාපසිලොකා භික්ඛුනීසංඝස්ස විහෙසිකා අඤ්ඤමඤ්ඤිස්සා වජ්ජපටිච්ඡාදිකා, විවිච්චථාය්යෙ, විවෙකඤ්ඤෙ ව භගිනීනං සංඝො වණ්ණෙතී’ති. සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි එවමස්ස වචනීයා ‘මා අය්යෙ එවං අවච, සංසට්ඨාව අය්යෙ තුම්හෙ විහරථ, මා තුම්හෙ නා නා විහරිත්ථ, සන්ති සංඝෙ අඤ්ඤාපි භික්ඛුනියො එවාචාරා එවංසද්දා එවංසිලොකා භික්ඛුනීසංඝස්ස විහෙසිකා අඤ්ඤමඤ්ඤිස්සා වජ්ජපටිච්ඡාදිකා, තා සංඝො න කිඤ්චි ආහ. තුම්හඤ්ඤේ ව සංඝො උඤ්ඤාය පරිභවෙන අක්ඛන්තියා වෙහස්සියා දුබ්බල්යා එවමාහ, භගිනියො ඛො සංසට්ඨා විහරන්ති පාපාචාරා පාපසද්දා, පාපසිලොකා භික්ඛුනී සංඝස්ස විහෙසිකා අඤ්ඤමඤ්ඤිස්සා වජ්ජපටිච්ඡාදිකා, විවච්චථාය්යෙ, විවෙකඤ්ඤේ ව භගිනීනං සංඝො වණ්ණෙතී’ති. එවඤ්ච සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි වුච්චමානා තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි යාවතතියා සමනුභාසිතබ්බා තස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යාවතතියඤ්චෙ සමනුභාසියමානා තං පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, අයම්පි භික්ඛුනී යාවතතියකං ධම්මං ආපන්නා නිස්සාරණීයං සංඝාදිසෙසං.
14. යා පන භික්ඛුනී සමග්ගස්ස සංඝස්ස භෙදාය පරක්කමෙය්ය, භෙදනසංවත්තනිකං වා අධිකරණං සමාදාය පග්ගය්හ තිට්ඨෙය්ය. සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි එවමස්ස වචනීයා ‘මාය්යෙ සමග්ගස්ස සංඝස්ස භෙදාය පරක්කමි, භෙදන සංවත්තනිකං වා අධිකරණං සමාදාය පග්ගය්හ අට්ඨාසි, සමෙතාය්යා සංඝෙන, සමග්ගොහි සංඝො සම්මොදමානො අවිවදමානො එකුද්දෙසො ඵාසුවිහරතී’ති. එවඤ්ච සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි වුච්චමානා තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි යාවතතියං සමනුභාසිතබ්බා තස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යාවතතියඤ්චෙ සමනුභාසියමානා තං පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, අයම්පි භික්ඛුනී යාවතතියකං ධම්මං ආපන්නා නිස්සාරණියං සංඝාදිසෙසං.
15. තස්සා යෙව ඛො පන භික්ඛුනියා භික්ඛුනියො හොන්ති අනුවත්තිකා වග්ගවාදිකා එකා වා ද්වෙ වා තිස්සො වා, තා එවං වදෙය්යුං ‘මාය්යායො එතං භික්ඛුනිං කිඤ්චි අවචුත්ථ, ධම්මවාදිනී චෙසා භික්ඛුනී, විනයවාදිනී චෙසා භික්ඛුනී අම්හාකං චෙසා භික්ඛුනී ඡන්දං ච රුචිංච ආදාය වොහරති, ජානාති නො භාසති අම්හාකං පෙතං ඛමතී’ති. තා භික්ඛුනියො භික්ඛුනීහි එවමස්සු වචනීයා ‘මාය්යායො එවං අවචුත්ථ, න චෙසා භික්ඛුනී ධම්මවාදිනී, න චෙසා භික්ඛුනී විනයවාදිනී, මා අය්යානම්පි සංඝභෙදො රුචිචිත්ථ, සමෙතාය්යානං සංඝෙන, සමග්ගො හි සංඝො සම්මොදමානො අවිවදමානො එකුද්දෙසො ඵාසුවිහරතී’ති. එවඤ්ච තා භික්ඛුනියො භික්ඛුනීහි වුච්චමානා තථෙව පග්ගණ්හෙය්යුං, තා භික්ඛුනියො භික්ඛුනීහි යාවතතියං සමනුභාසිතබ්බා තස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යාවතතියඤ්චෙ සමනුභාසියමානා තං පටිනිස්සජ්ජෙය්යුං, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්යුං, ඉමාපි භික්ඛුනියො යාවතතියකං ධම්මං ආපන්නා නිස්සාරණීයං සංඝාදිසෙසං.
16. භික්ඛුනී පනෙව දුබ්බච ජාතිකා හොති උද්දෙස පරියාපන්නෙසු සික්ඛාපදෙසු භික්ඛුනීහි සහධම්මිකං වුච්චමානා අත්තානං අවචනීයං කරොති ‘මා මං අය්යායො කිඤ්චි අවචුත්ථ කල්යාණං වා පාපකං වා, අහං පාය්යායො න කිඤ්චි වක්ඛාමි කල්යාණං වා පාපකං වා, විරමථාය්යායො මම වචනායා’ති. සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි එවමස්ස වචනීයා ‘මාය්යා අත්තානං අවචනීයං අකාසි, වචනීයමෙව අය්යා අත්තානං කරොතු, අය්යාපි භික්ඛුනියො වදෙතු සහධම්මෙන, භික්ඛුනියො පි අය්යං වක්ඛන්ති සහධම්මෙන, එවං සංවද්ධාහි තස්ස භගවතො පරිසා යදිදං අඤ්ඤමඤ්ඤ වචනෙන අඤ්ඤමඤ්ඤ වුට්ඨාපනෙනා’ති.
එවඤ්ච සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි වුච්චමානා තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි යාවතතියං සමනුභාසිතබ්බා තස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යාවතතියඤ්චෙ සමනුභාසියමානා තං පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, අයම්පි භික්ඛුනී යාවතතියකං ධම්මං ආපන්නා නිස්සාරණීයං සංඝාදිසෙසං.
17. භික්ඛුනී පනෙව අඤ්ඤතරං ගාමං වා නිගමං වා උපනිස්සාය විහරති කුලදූසිකා පාපසමාචාරා; තස්සා ඛො පාපකා සමාචාරා දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච. කුලානි ච තාය දුට්ඨානි දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච, සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි එවමස්ස වචනීයා, ‘අය්යා ඛො කුලදූසිකා පාපසමාචාරා, අය්යාය ඛො පාප සමාචාරා දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච, කුලානිචය්යාය දුට්ඨානි දිස්සන්ති චෙව සුය්යන්ති ච, පක්කමතාය්යා ඉමම්හා ආවාසා අලං තෙ ඉධ වාසෙනා’ති. එවඤ්ච සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි වුච්චමානා තා භික්ඛුනියො එවං වදෙය්ය ‘ඡන්දගාමිනියො ච භික්ඛුනියො දොසගාමිනියො ච භික්ඛුනියො මොහගාමිනියො ච භික්ඛුනියො භයගාමිනියො ච භික්ඛුනියො, තාදිසිකාය ආපත්තියා එකච්චං පබ්බාජෙන්ති එකච්චං න පබ්බාජෙන්තී’ති. සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි එවමාස්ස වචනීයා ‘මාය්යෙ එවං අවච, න ච භික්ඛුනියො ඡන්දගාමිනියො න ච භික්ඛුනියො දොසගාමිනියො න ච භික්ඛුනියො මොහගාමිනියො න ච භික්ඛුනියො භයගාමිනියො, අය්යා ඛො කුලදූසිකා පාපසමාචාරා, අය්යාය ඛො පාපකා සමාචාරා දිස්සන්ති චේව සුය්යන්ති ච, කුලානිචය්යාය දුට්ඨානි දිස්සන්ති චේව සුය්යන්ති ච, පක්කමතය්යා ඉමම්හා ආවාසා, අලං තෙ ඉධවාසෙනා’ති. එවඤ්ච සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි වුච්චමානා තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි යාවතතියං සමනුභාසිතබ්බා තස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යාවතතියඤ්චෙ සමනුභාසියමානා තං පටිනිස්සජ්ජෙය්ය. ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, අයම්පි භික්ඛුනී යාවතතියකං ධම්මං ආපන්නා නිස්සාරණීයං සංඝාදිසෙසං.
උද්දිට්ඨා ඛො අය්යායො සත්තරස සංඝාදිසෙසා ධම්මා නව පඨමාපත්තිකා අට්ඨයාවතතියකා. යෙසං භික්ඛුනී අඤ්ඤතරං වා අඤ්ඤතරං වා ආපජ්ජති, තාය භික්ඛුනියා උභතො සංඝෙ පක්ඛමානත්තං චරිතබ්බං. චිණ්ණමානත්තා භික්ඛුනී යත්ථ සියා වීසතිගණො භික්ඛුනීසංඝො, තත්ථ (සා භික්ඛුනී) අබ්භෙතබ්බා. එකායපි චෙ ඌනො වීසතිගණො භික්ඛුනී සංඝො තං භික්ඛුනිං අබ්භෙය්ය, සා ච භික්ඛුනී අනබ්භිතා, තා ච භික්ඛුනියො ගාරය්හා. අයං තත්ථ සාමීචි.
තත්ථාය්යායො පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? පරිසුද්ධෙත්ථාය්යායො, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරායාමීති.
සංඝාදිසෙසුද්දෙසො තතියො
ඉමෙ ඛො පනාය්යායො තිංස නිස්සග්ගියා පාචිත්තියා ධම්මා උද්දෙසං ආගච්ඡන්ති.
1. යා පන භික්ඛුනී පත්තසන්නිචයං කරෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
2. යා පන භික්ඛුනී අකාලචීවරං කාලචීවරන්ති අධිට්ඨහිත්වා භාජාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
3. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනියා සද්ධිං චීවරං පරිවත්තෙත්වා සා පච්ඡා එවං වදෙය්ය ‘හන්දාය්යෙ තුය්හං චීවරං, ආහර මෙතං චීවරං, යං තුය්හං තුය්හමෙවෙතං, යං මය්හං මය්හමෙවෙතං, ආහර මෙතං, සකං පච්ඡාහරා’ති. අච්ඡින්දෙය්ය වා අච්ඡින්දාපෙය්ය වා, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
4. යා පන භික්ඛුනී අඤ්ඤං විඤ්ඤාපෙත්වා අඤ්ඤං විඤ්ඤාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
5. යා පන භික්ඛුනී අඤ්ඤං චෙතාපෙත්වා අඤ්ඤං චෙතාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී අඤ්ඤදත්ථිකෙන පරික්ඛාරෙන අඤ්ඤුද්දිසිකෙන සංඝිකෙන අඤ්ඤං චෙතාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනී අඤ්ඤදත්ථිකෙන පරික්ඛාරෙන අඤ්ඤුද්දිසිකෙන සංඝිකෙන සංයාචිකෙන අඤ්ඤං චෙතාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
8. යා පන භික්ඛුනී අඤ්ඤදත්ථිකෙන පරික්ඛාරෙන අඤ්ඤුද්දිසිකෙන මහාජනිකෙන අඤ්ඤං චෙතාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
9. යා පන භික්ඛුනී අඤ්ඤදත්ථිකෙන පරික්ඛාරෙන අඤ්ඤුද්දිසිකෙන මහාජනිකෙන සංයාචිකෙන අඤ්ඤං චෙතාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී අඤ්ඤදත්ථිකෙන පරික්ඛාරෙන අඤ්ඤුද්දිසිකෙන පුග්ගලිකෙන සංයාචිකෙන අඤ්ඤං චෙතාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
පත්තවග්ගො පඨමො
1. ගරුපාවුරණං[42] පන භික්ඛුනියා චෙතාපෙන්තියා චතුක්කංසපරමං චෙතාපෙතබ්බං. තතො චෙ උත්තරි චෙතාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
2. ලහුපාවුරණං පන භික්ඛුනියා චෙතාපෙන්තියා අඩ්ඪතෙය්යකංසපරමං චෙතාපෙතබ්බං. තතො චෙ උත්තරි චෙතාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
3. නිට්ඨිතචීවරස්මිං භික්ඛුනියා උබ්භතස්මිං කඨිනෙ දසාහපරමං අතිරෙකචීවරං ධාරෙතබ්බං. තං අතික්කාමෙන්තියා, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
4. නිට්ඨිතචීවරස්මිං භික්ඛුනියා උබ්භතස්මිං කඨිනෙ එකරත්තම්පි චෙ භික්ඛුනී පඤ්චහි චීවරෙහි විප්පවසෙය්ය, අඤ්ඤත්ර භික්ඛුනී සම්මුතියා, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
5. නිට්ඨිතචීවරස්මිං භික්ඛුනියා උබ්භතස්මිං කඨිනෙ භික්ඛුනියා පනෙව අකාලචීවරං උප්පජ්ජෙය්ය, ආකංඛමානාය භික්ඛුනියා තං පටිග්ගහෙතබ්බං. පටිග්ගහෙත්වා ඛිප්පමෙව කාරෙතබ්බං. නොචස්ස පාරිපූරී, මාසපරමං තාය භික්ඛුනියා තං චීවරං නික්ඛිපිතබ්බං ඌනස්ස පාරිපූරියා සතියා පච්චාසාය. තතො චෙ උත්තරි නික්ඛිපෙය්ය සතියාපි පච්චාසාය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී අඤ්ඤාතකං ගහපතිං වා ගහපතානිං වා චීවරං විඤ්ඤාපෙය්ය අඤ්ඤත්ර සමයා, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං. තත්ථායං සමයො; අච්ඡින්නචීවරා වා හොති භික්ඛුනී නට්ඨචීවරා වා. අයං තත්ථ සමයො.
7. තඤ්චෙ අඤ්ඤාතකො ගහපති වා ගහපතානී වා බහූහි චීවරෙහි අභිහට්ඨුං පවාරෙය්ය, සන්තරුත්තරපරමං තාය භික්ඛුනියා තතො චීවරං සාදිතබ්බං. තතො චෙ උත්තරි සාදියෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
8. භික්ඛුනිං පනෙච උද්දිස්ස අඤ්ඤාතකස්ස ගහපතිස්ස වා ගහපතානියා වා චීවර චෙතාපන්නං උපක්ඛටං හොති, ‘ඉමිනා චීවර චෙතාපන්නෙන චීවරං චෙතාපෙත්වා ඉත්ථං නාමං භික්ඛුනිං චීවරෙන අච්ඡාදෙස්සාමී’ති. තත්ර චෙසා භික්ඛුනී පුබ්බෙ අප්පවාරිතා උපසංකමිත්වා චීවරෙ විකප්පං ආපජ්ජෙය්ය, ‘සාධු වත මං ආයස්මා ඉමිනා චීවරචෙතාපන්නෙන එවරූපං වා එවරූපං වා චීවරං චෙතාපෙත්වා අච්ඡාදෙහී’ති කල්යාණකම්යතං උපාදාය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
9. භික්ඛුනිං පනෙව උද්දිස්ස උභින්නං අඤ්ඤාතකානං ගහපතීනං වා ගහපතානීනං වා පච්චෙකචීවරචෙතාපන්නානි උපක්ඛටානි හොන්ති, ‘ඉමෙහි මයං පච්චෙකචීවරචෙතාපන්නෙහි පච්චෙක චීවරානි චෙතාපෙත්වා ඉත්ථං නාමං භික්ඛුනිං චීවරෙහි අච්ඡාදෙස්සාමා’ති. තත්ර චෙසා භික්ඛුනී පුබ්බෙ අප්පවාරිතා උපසංකමිත්වා චීවරෙ විකප්පං ආපජ්ජෙය්ය, ‘සාධු වත මං ආයස්මන්තො ඉමෙහි පච්චෙකචීවරචෙතාපන්නෙහි එවරූපං වා එවරූපං වා චිවරං චෙතාපෙත්වා අච්ඡාදෙථ උභොවසන්තා එකෙනා’ති කල්යාණකම්යතං උපාදාය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
10. භික්ඛුනිං පනෙව උද්දිස්ස රාජා වා රාජභොග්ගො වා බ්රාහ්මණො වා ගහපතිකො වා දූතෙන චීවරචෙතාපන්නං පහිණෙය්ය, ‘ඉමිනා චීවරචෙතාපන්නෙන චීවරං චෙතාපෙත්වා ඉත්ථං නාමං භික්ඛුනිං චීවරෙන අච්ඡාදෙහී’ති.
සො චෙ දූතො තං භික්ඛුනිං උපසංකමිත්වා එවං වදෙය්ය ‘ඉදං ඛො අය්යෙ අය්යං උද්දිස්ස චීවරචෙතාපන්නං ආභතං, පටිග්ගණ්හාතු අය්යා චීවරචෙතාපන්න’න්ති.
තාය භික්ඛුනියා සො දූතො එවමස්ස වචනීයො ‘න ඛො මයං ආවුසො චීවරචෙතාපන්නං පතිගණ්හාම, චීවරංච ඛො මයං පතිගණ්හාම කාලෙන කප්පියං’ති. සො චෙ දූතො තං භික්ඛුනිං එවං වදෙය්ය, ‘අත්ථි පනය්යාය කාචි වෙය්යාවච්චකරා’ති. චීවරත්ථිකාය භික්ඛවෙ භික්ඛුනියා වෙය්යාවච්චකරා නිද්දිසිතබ්බා ආරාමිකා වා උපාසිකා වා එසා ඛො ආවුසො භික්ඛුනීනං වෙය්යාවච්චකරා’ති.
සො චෙ දූතො තං වෙය්යාවච්චකරං සඤ්ඤපෙත්වා තං භික්ඛුනිං උපසංකමිත්වා එවං වදෙය්ය, ‘යං ඛො අය්යෙ, අය්යා වෙය්යාවච්චකරං නිද්දිසි, සඤ්ඤත්තා සා මයා, උපසංකමතය්යා කාලෙන, චීවරෙන තං අච්ඡාදෙස්සතී’ති. චීවරත්ථිකාය භික්ඛවෙ භික්ඛුනියා වෙය්යාවච්චකරා උපසංකමිත්වා ද්වත්තික්ඛත්තුං චොදෙතබ්බා සාරෙතබ්බා ‘අත්ථො මෙ ආවුසො චීවරෙනා’ති. ද්වත්තික්ඛත්තුං චොදියමානා සාරයමානා තං චීවරං අභිනිප්ඵාදෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං. නො ච අභිනිප්ඵාදෙය්ය, චතුක්ඛත්තුං පඤ්චක්ඛත්තුං ඡක්ඛත්තුපරමං තුණ්හීභූතා උද්දිස්ස තිට්ඨමානා තං චීවරං අභිනිප්ඵාදෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං. තතො චෙ උත්තරි වායමමානා තං චීවරං අභිනිප්ඵාදෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
නො චෙ අභිනිප්ඵාදෙය්ය, යතස්සා චීවරචෙතාපන්නං ආභතං තත්ථ සාමං වා ගන්තබ්බං, දූතො වා පාහෙතබ්බො ‘යං ඛො තුම්හෙ ආයස්මන්තො භික්ඛුනිං උද්දිස්ස චීවරචෙතාපන්නං පහිණිත්ථ, න තං තස්සා භික්ඛුනියා කිඤ්චි අත්ථං අනුභොති. යුඤ්ජන්තායස්මන්තො සකං මා වො සකං, විනස්සා’ති. අයං තත්ථ සාමීචි.
චීවරවග්ගො දුතියො
1. යා පන භික්ඛුනී ජාතරූපරජතං උග්ගණ්හෙය්ය වා උග්ගණ්හාපෙය්ය වා උපනික්ඛිත්තං වා සාදියෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
2. යා පන භික්ඛුනී නානප්පකාරකං රූපිය සංවොහාරං සමාපජ්ජෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
3. යා පන භික්ඛුනී නානප්පකාරකං කයවික්කයං සමාපජ්ජෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
4. යා පන භික්ඛුනී ඌන පඤ්චකඛන්ධනෙන පත්තෙන අඤ්ඤං නවං පත්තං චෙතාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං. තාය භික්ඛුනියා සො පත්තො භික්ඛුනී පරිසාය නිස්සජ්ජිතබ්බො. යො ච තස්සා භික්ඛුනී පරිසාය පත්ත පරියන්තො, සා තස්සා භික්ඛුනියා පත්තො පදාතබ්බො ‘යං තෙ භික්ඛුනී පත්තො යාව භෙදනාය ධාරෙතබ්බො’ති. අයං තත්ථ සාමීචි.
5. යානි ඛො පන තානි ගිලානානං භික්ඛුනීනං පටිසායනීයානි භෙසජ්ජානි සෙය්යථීදං, සප්පි නවනීතං තෙලං මධු ඵාණිතං, තානි පටිග්ගහෙත්වා සත්තාහපරමං සන්නිධිකාරකං පරිභුඤ්ජිතබ්බානි. තං අතික්කාමෙන්තියා, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනියා සාමං චීවරං දත්වා කුපිතා අනත්තමනා අච්ඡින්දෙය්ය වා අච්ඡින්දාපෙය්ය වා, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනී සාමං සුත්තං විඤ්ඤාපෙත්වා තන්තවායෙහි චීවරං වායාපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
8. භික්ඛුනිං පනෙව උද්දිස්ස අඤ්ඤාතකො ගහපති වා ගහපතානී වා තන්තවායෙහි චීවරං වායාපෙය්ය, තත්ර චෙ සා භික්ඛුනී පුබ්බෙ අප්පවාරිතා තන්තවායෙ උපසංකමිත්වා චීවරෙ විකප්පං ආපජ්ජෙය්ය ‘ඉදං ඛො ආවුසො චීවරං මං උද්දිස්ස වීය්යති. ආයතඤ්ච කරොථ විත්ථතඤ්ච අප්පීතඤ්ච සුවීතඤ්ච සුප්පවායිතඤ්ච සුවිලෙඛිතඤ්ච සුවිතච්ඡිතඤ්ච කරොථ, අප්පෙවනාම මයම්පි ආයස්මන්තානං කිඤ්චිමත්තං අනුපදජ්ජෙය්යාමා’ති. එවඤ්ච සා භික්ඛුනී වත්වා කිඤ්චිමත්තං අනුපදජ්ජෙය්ය අන්තමසො පිණ්ඩපාතමත්තම්පි, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
9. දසාහානාගතං කත්තිකතෙමාසිකපුණ්ණමං භික්ඛුනියා පනෙව අච්චෙකචීවරං උප්පජ්ජෙය්ය, අච්චෙකං මඤ්ඤමානාය භික්ඛුනියා පටිග්ගහෙතබ්බං, පටිග්ගහෙත්වා යාව චීවරකාලසමයං නික්ඛිපිතබ්බං. තතො චෙ උත්තරි නික්ඛිපෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී ජානං සංඝිකං ලාභං පරිණතං අත්තනො පරිණාමෙය්ය, නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.
ජාතරූපවග්ගො තතියො
උද්දිට්ඨා ඛො අය්යායො තිංස නිස්සග්ගියා පාචිත්තියා ධම්මා. තත්ථාය්යායො පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්පි පුච්ඡාමි කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? පරිසුද්ධෙත්ථාය්යායො, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරායාමීති.
නිස්සග්ගියා පාචිත්තියා නිට්ඨිතා
ඉමෙ ඛො පනාය්යායො ඡසට්ඨිසතා පාචිත්තියා ධම්මා උද්දෙසං ආගච්ඡන්ති.
1. යා පන භික්ඛුනී ලසුණං ඛාදෙය්ය, පාචිත්තියං.
2. යා පන භික්ඛුනී සම්බාධෙ ලොමං සංහරාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
3. තලඝාතකෙ පාචිත්තියං.
4. ජතුමට්ඨකෙ[43] පාචිත්තියං.
5. උදකසුද්ධිකං පන භික්ඛුනියා ආදියමානාය ද්වංගුලපබ්බපරමං ආදාතබ්බං. තං අතික්කාමෙන්තියා, පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුස්ස භුඤ්ජන්තස්ස පානීයෙන වා විධූපනෙන වා උපතිට්ඨෙය්ය, පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනී ආමකදඤ්ඤං විඤ්ඤත්වා වා විඤ්ඤාපෙත්වා වා භජ්ජිත්වා වා භජ්ජාපෙත්වා වා කොට්ටෙත්වා වා කොට්ටාපෙත්වා වා පචිත්වා වා පචාපෙත්වා වා භුඤ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
8. යා පන භික්ඛුනී උච්චාරං වා පස්සාවං වා සංකාරං වා විඝාසං වා තිරොකුඩ්ඩෙ වා තිරොපාකාරෙ වා ඡඩ්ඩෙය්ය වා ඡඩ්ඪාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
9. යා පන භික්ඛුනී උච්චාරං වා පස්සාවං වා සංකාරං වා විඝාසං වා හරිතෙ ඡඩ්ඪෙය්ය වා ඡඩ්ඪාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී නච්චං වා ගීතං වා වාදිතං වා දස්සනාය ගච්ඡෙය්ය පාචිත්තියං.
ලසුණවග්ගො පඨමො
1. යා පන භික්ඛුනී රත්තන්ධකාරෙ අප්පදීපෙ පුරිසෙන සද්ධිං එකෙනෙකා සන්තිට්ඨෙය්ය වා සල්ලපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
2. යා පන භික්ඛුනී පටිච්ඡන්නෙ ඔකාසෙ පුරිසෙන සද්ධිං එකෙනෙකා සන්තිට්ඨෙය්ය වා සල්ලපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
3. යා පන භික්ඛුනී අජ්ඣොකාසෙ පුරිසෙන සද්ධිං එකෙනෙකා සන්තිට්ඨෙය්ය වා සල්ලපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
4. යා පන භික්ඛුනී රථිකාය වා බ්යුහෙ වා සිංඝාටකෙ වා පුරිසෙන සද්ධිං එකෙනෙකා සන්තිට්ඨෙය්ය වා සල්ලපෙය්ය වා නිකණ්ණිකං වා ජප්පෙය්ය, දුතියිකං වා භික්ඛුනිං උය්යොජෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. යා පන භික්ඛුනී පුරෙභත්තං කුලානි උපසංකමිත්වා ආසනෙ නිසීදිත්වා සාමිකෙ අනාපුච්ඡා පක්කමෙය්ය, පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී පච්ඡාභත්තං කුලානි උපසංකමිත්වා සාමිකෙ අනාපුච්ඡා ආසනෙ අභිනිසීදෙය්ය වා අභිනිපජ්ජෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනී විකාලෙ කුලානි උපසංකමිත්වා සාමිකෙ අනාපුච්ඡා සෙය්යං සන්ථරිත්වා වා සන්ථරාපෙත්වා වා අභිනිසීදෙය්ය වා අභිනිපජ්ජෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
8. යා පන භික්ඛුනී දුග්ගහිතෙන දූපධාරිතෙන පරං අජ්ඣාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
9. යා පන භික්ඛුනී අත්තානං වා පරං වා නිරයෙන වා බ්රහ්මචරියෙන වා අභිසපෙය්ය, පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී අත්තානං වධිත්වා වධිත්වා රොදෙය්ය, පාචිත්තියං.
අන්ධකාරවග්ගො දුතියො
1. යා පන භික්ඛුනී නග්ගා නහායෙය්ය, පාචිත්තියං.
2. උදකසාටිකං පන භික්ඛුනියා කාරයමානාය පමාණිකා කාරෙතබ්බා, තත්රිදං පමාණං: දීඝසො චතස්සො විදත්ථියො සුගතවිදත්ථියා, තිරියං ද්වෙ විදත්ථියො. තං අතික්කාමෙන්තියා, භෙදනකං පාචිත්තියං.
3. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනියා චීවරං විසිබ්බෙත්වා වා විසිබ්බාපෙත්වා වා සා පච්ඡා අනන්තරායිකිනී නෙව සිබ්බෙය්ය, න සිබ්බාපනාය උස්සුක්කං කරෙය්ය අඤ්ඤත්ර චතූහපඤ්චාහා, පාචිත්තියං.
4. යා පන භික්ඛුනී පඤ්චාහිකං සංඝාටිචාරං[44] අතික්කාමෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. යා පන භික්ඛුනී චීවරසංකමනීයං ධාරෙය්ය, පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී ගණස්ස චීවරලාභං අන්තරායං කරෙය්ය, පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනී ධම්මිකං චීවරවිභංගං පටිබාහෙය්ය, පාචිත්තියං.
8. යා පන භික්ඛුනී අගාරිකස්ස වා පරිබ්බාජකස්ස වා පරිබ්බාජිකාය වා සමණචීවරං දදෙය්ය, පාචිත්තියං.
9. යා පන භික්ඛුනී දුබ්බලචීවරං පච්චාසාය චීවරකාලසමයං අතික්කාමෙය්ය, පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී ධම්මිකං කඨිනුද්ධාරං පටිබාහෙය්ය, පාචිත්තියං.
නග්ගවග්ගො තතියො
1. යා පන භික්ඛුනියො ද්වෙ එකමඤ්චෙ තුවට්ටෙය්යුං, පාචිත්තියං.
2. යා පන භික්ඛුනියො ද්වෙ එකත්ථරණපාවුරණා තුවට්ටෙය්යුං, පාචිත්තියං.
3. යා පන භික්ඛුනී සඤ්චිච්ච අඵාසුං කරෙය්ය, පාචිත්තියං.
4. යා පන භික්ඛුනී දුක්ඛිතං සහජීවිනිං නෙව උපට්ඨෙය්ය න උපට්ඨාපනාය උස්සුක්කං කරෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනියා උපස්සයං දත්වා කුපිතා අනත්තමනා නික්කඩ්ඪෙය්ය වා නික්කඩ්ඪාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී සංසට්ඨා විහරෙය්ය ගහපතිනා වා ගහපතිපුත්තෙන වා. සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි එවමස්ස වචනීයා ‘මාය්යෙ සංසට්ඨා විහරි ගහපතිනා පි ගහපතිපුත්තෙන පි, විවිච්චාය්යෙ විවෙකඤ්ඤේව භගිනියා සංඝො වණ්ණෙතී’ති. එවං ච පන සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි වුච්චමානා තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි යාවතතියං සමනුභාසිතබ්බා තස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යාවතතියඤ්චෙ සමනුභාසියමානා තං පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනී අන්තොරට්ඨෙ සාසංක සම්මතෙ සප්පටිභයෙ අසත්ථිකා චාරිකං චරෙය්ය, පාචිත්තියං.
8. යා පන භික්ඛුනී තිරොරට්ඨෙ සාසංක සම්මතෙ සප්පටිභයෙ අසත්ථිකා චාරිකං චරෙය්ය, පාචිත්තියං.
9. යා පන භික්ඛුනී අන්තොවස්සං චාරිකං චරෙය්ය, පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී වස්සං වුත්ථා[45] චාරිකං න පක්කමෙය්ය අන්තමසො ඡප්පඤ්චයොජනානිපි, පාචිත්තියං.
තුවට්ටවග්ගො චතුත්ථො
1. යා පන භික්ඛුනී රාජාගාරං වා චිත්තාගාරං වා ආරාමං වා උය්යානං වා පොක්ඛරණිං වා දස්සනාය ගච්ඡෙය්ය, පාචිත්තියං.
2. යා පන භික්ඛුනී ආසන්දිං වා පල්ලංකං වා පරිභුඤ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
3. යා පන භික්ඛුනී සුත්තං කන්තෙය්ය, පාචිත්තියං.
4. යා පන භික්ඛුනී ගිහිවෙය්යාවච්චං කරෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනියා ‘එහාය්යෙ ඉමං අධිකරණං වූපසමෙහී’ති වුච්චමානා ‘සාධු’ ති පටිස්සුණිත්වා සා පච්ඡා අනන්තරායිකිනී නෙව වූපසමෙය්ය න වූපසමාය උස්සුක්කං කරෙය්ය, පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී අගාරිකස්ස වා පරිබ්බාජකස්ස වා පරිබ්බාජිකාය වා සහත්ථා ඛාදනීයං වා භොජනීයං වා දදෙය්ය, පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනී ආවසථචීවරං අනිස්සජ්ජිත්වා පරිභුඤ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
8. යා පන භික්ඛුනී ආවසථං අනිස්සජ්ජිත්වා චාරිකං පක්කමෙය්ය, පාචිත්තියං.
9. යා පන භික්ඛුනී තිරච්ඡානවිජ්ජං පරියාපුණෙය්ය, පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී තිරච්ඡානවිජ්ජං වාචෙය්ය, පාචිත්තියං.
චිත්තාගාරවග්ගො පඤ්චමො
1. යා පන භික්ඛුනී ජානං සභික්ඛුකං ආරාමං අනාපුච්ඡා පවිසෙය්ය, පාචිත්තියං.
2. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුං අක්කොසෙය්ය වා පරිභාසෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
3. යා පන භික්ඛුනී චණ්ඩීකතා ගණං පරිභාසෙය්ය, පාචිත්තියං.
4. යා පන භික්ඛුනී නිමන්තිතා වා පවාරිතා වා ඛාදනීයං වා භොජනීයං වා ඛාදෙය්ය වා භුඤ්ජෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
5. යා පන භික්ඛුනී කුලමච්ඡරිනී අස්ස, පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී අභික්ඛුකෙ ආවාසෙ වස්සං වසෙය්ය, පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනී වස්සං වුත්ථා උභතො සංඝෙ තීහි ඨානෙහි න පවාරෙය්ය දිට්ඨෙන වා සුතෙන වා පරිසංකාය වා, පාචිත්තියං.
8. යා පන භික්ඛුනී ඔවාදාය වා සංවාසාය වා න ගච්ඡෙය්ය, පාචිත්තියං.
9. අන්වද්ධමාසං පන භික්ඛුනියා භික්ඛු සංඝතො ද්වෙ ධම්මා පච්චාසීසිතබ්බා උපොසථපුච්ඡකඤ්ච ඔවාදූපසංකමනඤ්ච. තං අතික්කාමෙන්තියා, පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී පසාඛෙ ජාතං ගණ්ඩං වා රුචිතං වා අනපලොකෙත්වා සංඝං වා ගණං වා පුරිසෙන සද්ධිං එකෙනෙකා භෙදාපෙය්ය වා ඵාලාපෙය්ය වා ධොවාපෙය්ය වා ආලිම්පාපෙය්ය වා බන්ධාපෙය්ය වා මොචාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
ආරාමවග්ගො ඡට්ඨො
1. යා පන භික්ඛුනී ගබ්භිනිං වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
2. යා පන භික්ඛුනී පායන්තිං වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
2. යා පන භික්ඛුනී පායන්තිං වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
3. යා පන භික්ඛුනී ද්වෙ වස්සානි ඡසු ධම්මෙසු අසික්ඛිතසික්ඛං සික්ඛමානං වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
4. යා පන භික්ඛුනී ද්වෙ වස්සානි ඡසු ධම්මෙසු සික්ඛිතසික්ඛං සික්ඛමානං සංඝෙන අසම්මතං වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. යා පන භික්ඛුනී ඌනද්වාදස වස්සං ගිහිගතං වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී පරිපුණ්ණද්වාදසවස්සං ගිහිගතං ද්වෙ වස්සානි ඡසු ධම්මෙසු අසික්ඛිතසික්ඛං වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනී පරිපුණ්ණද්වාදසවස්සං ගිහිගතං ද්වෙවස්සානි ඡසු ධම්මෙසු සික්ඛිතසික්ඛං සංඝෙන අසම්මතං වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
8. යා පන භික්ඛුනී සහජීවිනිං වුට්ඨාපෙත්වා ද්වෙවස්සානි නෙව අනුග්ගණ්හෙය්ය න අනුග්ගණ්හාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
9. යා පන භික්ඛුනී වුට්ඨාපිතං පවත්තිනිං ද්වෙවස්සානි නානුබන්ධෙය්ය, පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී සහජීවිනිං වුට්ඨාපෙත්වා නෙව වූපකාසෙය්ය න වූපකාසාපෙය්ය අන්තමසො ඡප්පඤ්ච යොජනානිපි, පාචිත්තියං.
ගබ්භිනීවග්ගො සත්තමො
1. යා පන භික්ඛුනී ඌනවීසති වස්සං කුමාරිභූතං වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
2. යා පන භික්ඛුනී පරිපුණ්ණවීසතිවස්සං කුමාරිභූතං ද්වෙවස්සානි ඡසු ධම්මෙසු අසික්ඛිතසික්ඛං වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
3. යා පන භික්ඛුනී පරිපුණ්ණවීසති වස්සං කුමාරිභූතං ද්වෙවස්සානි ඡසු ධම්මෙසු සික්ඛිතසික්ඛං සංඝෙන අසම්මතං වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
4. යා පන භික්ඛුනී ඌනද්වාදසවස්සා වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. යා පන භික්ඛුනී පරිපුණ්ණද්වාදසවස්සා සංඝෙන අසම්මතා වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී ‘අලං තාව තෙ අය්යෙ වුට්ඨාපිතෙනා’ති වුච්චමානා ‘සාධු’ති පටිස්සුණිත්වා පච්ඡා ඛීය්යනධම්මං ආපජ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනී සික්ඛමානං ‘සචෙ මෙ ත්වං අය්යෙ චීවරං දස්සසි, එවාහං තං වුට්ඨාපෙස්සාමී’ති වත්වා සා පච්ඡා අන්තරායිකිනී නෙව වුට්ඨාපෙය්ය න වුට්ඨාපනාය උස්සුක්කං කරෙය්ය, පාචිත්තියං.
8. යා පන භික්ඛුනී සික්ඛමානං ‘සචෙ මං ත්වං අය්යෙ ද්වෙවස්සානි අනුබන්ධිස්සසි, එවාහ තං වුට්ඨාපෙස්සාමී’ති වත්වා සා පච්ඡා අනන්තරායිකිනී නෙව වුට්ඨාපෙය්ය, න වුට්ඨාපනාය උස්සුක්කං කරෙය්ය, පාචිත්තියං.
9. යා පන භික්ඛුනී පුරිසසංසට්ඨං කුමාරකසංසට්ඨං චණ්ඩිං සොකාවාසං සික්ඛමානං වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී මාතාපිතූහි වා සාමිකෙන වා අනනුඤ්ඤාතං සික්ඛමානං වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
11. යා පන භික්ඛුනී පාරිවාසික ඡන්ද දානෙන සික්ඛමානං වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
12. යා පන භික්ඛුනී අනුවස්සං වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
13. යා පන භික්ඛුනී එකං වස්සං ද්වෙ වුට්ඨාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
කුමාරිභූතවග්ගො අට්ඨමො
1. යා පන භික්ඛුනී අගිලානා ඡත්තුපාහනං ධාරෙය්ය, පාචිත්තියං.
2. යා පන භික්ඛුනී අගිලානා යානෙන යායෙය්ය, පාචිත්තියං.
3. යා පන භික්ඛුනී සංඝාණිං ධාරෙය්ය, පාචිත්තියං.
4. යා පන භික්ඛුනී ඉත්ථාලංකාරං ධාරෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. යා පන භික්ඛුනී ගන්ධවණ්ණකෙන නහායෙය්ය, පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී වාසිතකෙන පිඤ්ඤාකෙන නහායෙය්ය, පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනියා උම්මද්දාපෙය්ය වා පරිමද්දාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
8. යා පන භික්ඛුනී සික්ඛමානාය උම්මද්දාපෙය්ය වා පරිමද්දාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
9. යා පන භික්ඛුනී සාමණෙරියා උම්මද්දාපෙය්ය වා පරිමද්දාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී ගිහිනියා උම්මද්දාපෙය්ය වා පරිමද්දාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
11. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුස්ස පුරතො අනාපුච්ඡා ආසනෙ නිසීදෙය්ය, පාචිත්තියං.
12. යා පන භික්ඛුනී අනෝකාසකතං භික්ඛුං පඤ්හං පුච්ඡෙය්ය, පාචිත්තියං.
13. යා පන භික්ඛුනී අසංකච්චිකා ගාමං පවිසෙය්ය, පාචිත්තියං.
ඡත්තුපාහනවග්ගො නවමො.
1. සම්පජාන මුසාවාදෙ පාචිත්තියං.
2. ඔමසවාදෙ පාචිත්තියං.
3. භික්ඛුනී පෙසුඤ්ඤෙ පාචිත්තියං.
4. යා පන භික්ඛුනී අනුපසම්පන්නං පදසො ධම්මං වාචෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. යා පන භික්ඛුනී අනුපසම්පන්නාය උත්තරි දිරත්ත තිරත්තං සහසෙය්යං කප්පෙය්ය, පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී පුරිසෙන සහසෙය්යං කප්පෙය්ය, පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනී පුරිසස්ස උත්තරි ඡප්පඤ්ච වාචාහි ධම්මං දෙසෙය්ය අඤ්ඤත්ර විඤ්ඤුනා ඉත්ථිවිග්ගහෙන, පාචිත්තියං.
8. යා පන භික්ඛුනී අනුපසම්පන්නාය උත්තරිමනුස්සධම්මං ආරොචෙය්ය භූතස්මිං, පාචිත්තියං.
9. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනියා දුට්ඨුල්ලං ආපත්තිං අනුපසම්පන්නාය ආරොචෙය්ය අඤ්ඤත්ර භික්ඛුනී සම්මුතියා, පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී පඨවිං ඛණෙය්ය වා ඛණාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
මුසාවාදවග්ගො දසමො.
1. භූතගාමපාතබ්යතාය පාචිත්තියං.
2. අඤ්ඤවාදකෙ විහෙසකෙ පාචිත්තියං.
3. උජ්ඣාපනකෙ ඛීය්යනකෙ පාචිත්තියං.
4. යා පන භික්ඛුනී සංඝිකං මඤ්චං වා පීඨං වා භිසිං වා කොච්ඡං වා අජ්ඣොකාසෙ සන්ථරිත්වා වා සන්ථරාපෙත්වා වා තං පක්කමන්තී නෙව උද්ධරෙය්ය න උද්ධරාපෙය්ය, අනාපුච්ඡං වා ගච්ඡෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. යා පන භික්ඛුනී සංඝිකෙ විහාරෙ සෙය්යං සන්ථරිත්වා වා සන්ථරාපෙත්වා වා තං පක්කමන්තී නෙව උද්ධරෙය්ය න උද්ධරාපෙය්ය, අනාපුච්ඡං වා ගච්ඡෙය්ය, පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී සංඝිකෙ විහාරෙ ජානං පුබ්බූපගතං භික්ඛුනිං අනුපඛජ්ජ සෙය්යං කප්පෙය්ය ‘යස්සා සම්බාධො භවිස්සති, සා පක්කමිස්සතී’ති. එතදෙව පච්චයං කරිත්වා අනඤ්ඤං, පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනිං කුපිතා අනත්තමනා සංඝිකා විහාරා නික්කඩ්ඪෙය්ය වා නික්කඩ්ඪාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
8. යා පන භික්ඛුනී සංඝිකෙ විහාරෙ උපරිවෙහාසකුටියා ආහච්චපාදකං මඤ්චං වා පීඨං වා අභිනිසීදෙය්ය වා, අභිනිප්පජ්ජෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
9. මහල්ලකං පන භික්ඛුනියා විහාරං කාරයමානාය යාවද්වාරකොසා අග්ගලට්ඨපනාය ආලොකසන්ධිපරිකම්මාය ද්වත්තිච්ඡදනස්ස පරියායං අප්පහරිතෙ ඨිතාය අධිට්ඨාතබ්බං. තතො චෙ උත්තරි අප්පහරිතෙපි ඨිතා අධිට්ඨහෙය්ය, පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී ජානං සප්පාණකං උදකං තිණං වා මත්තිකං වා සිඤ්චෙය්ය වා සිඤ්චාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
භූතගාමවග්ගො එකදසමො.
1. අගිලානාය භික්ඛුනියා එකො ආවසථ පිණ්ඩො භුඤ්ජිතබ්බො, තතො චෙ උත්තරි භුඤ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
2. ගණභොජනෙ අඤ්ඤත්ර සමයා පාචිත්තියං. තත්ථායං සමයො, ගිලාන සමයො චීවරදාන සමයො චීවරකාර සමයො අද්ධානගමන සමයො නාවාභිරූහන සමයො මහා සමයො සමණභත්ත සමයො. අයං තත්ථ සමයො.
3. භික්ඛුනිං පනෙව කුලං උපගතං පූවෙහි වා මන්ථෙහි වා අභිහට්ඨුං පවාරෙය්ය, ආකංඛමානාය භික්ඛුනියා ද්වත්තිපත්තපූරා පටිග්ගහෙතබ්බා. තතො චෙ උත්තරි පටිග්ගණ්හෙය්ය, පාචිත්තියං. ද්වත්තිපත්තපූරෙ පටිග්ගහෙත්වා තතො නීහරිත්වා භික්ඛුනීහි සද්ධිං සංවිභජිතබ්බං, අයං තත්ථ සාමීචි.
4. යා පන භික්ඛුනී විකාලෙ ඛාදනීයං වා භොජනීයං වා ඛාදෙය්ය වා භූඤ්ජෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
5. යා පන භික්ඛුනී සන්නිධිකාරකං ඛාදනීයං වා භොජනීයං වා ඛාදෙය්ය වා භුඤ්ජෙය්ය වා, පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී අදින්නං මුඛද්වාරං ආහාරං ආහරෙය්ය අඤ්ඤත්ර උදකදන්තපොනා, පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනිං[46] ‘එහාය්යෙ ගාමං වා නිගමං වා පිණ්ඩාය පවිසිස්සාමා’ති, තස්සා දාපෙත්වා වා අදාපෙත්වා වා උය්යොජෙය්ය ‘ගච්ඡෙය්ය, න මෙ තයා සද්ධිං කථා වා නිසජ්ජා වා ඵාසු හොති, එකකාය මෙ කථා වා නිසජ්ජා වා පාසුහොතී’ති එතදෙව පච්චයං කරිත්වා අනඤ්ඤං, පාචිත්තියං.
8. යා පන භික්ඛුනී සභොජනෙකුලෙ අනුපඛජ්ජ නිසජ්ජං කප්පෙය්ය, පාචිත්තියං.
9. යා පන භික්ඛුනී පුරිසෙන සද්ධිං රහො පටිච්ඡන්නෙ ආසනෙ නිසජ්ජං කප්පෙය්ය, පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී පුරිසෙන සද්ධිං එකෙනෙකා රහො නිසජ්ජං කප්පෙය්ය, පාචිත්තියං.
භොජනවග්ගො ද්වාදසමො.
1. යා පන භික්ඛුනිං නිමන්තිතා සභත්තා සමානා සන්තිං භික්ඛුනිං අනාපුච්ඡා පුරෙභත්තං වා පච්ඡාභත්තං වා කුලෙසු චාරිත්තං ආපජ්ජෙය්ය අඤ්ඤත්ර සමයා පාචිත්තියං. තත්ථායං සමයො; චීවරදානසමයො චීවරකාරසමයො. අයං තත්ථ සමයො.
2. අගිලානාය භික්ඛුනියා චතුමාසප්පච්චය පවාරණා සාදිතබ්බා අඤ්ඤත්ර පුනපවාරණාය අඤ්ඤත්ර නිච්චපවාරණාය. තතො චෙ උත්තරි සාදියෙය්ය, පාචිත්තියං.
3. යා පන භික්ඛුනී උය්යුත්තං සෙනං දස්සනාය ගච්ඡෙය්ය අඤ්ඤත්ර තථාරූපප්පච්චයා, පාචිත්තියං.
4. සියා ච තස්සා භික්ඛුනියා කොචිදෙව පච්චයො සෙනං ගමනාය, දිරත්ත තිරත්තං තාය භික්ඛුනියා සෙනාය වසිතබ්බං. තතො චෙ උත්තරි වසෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. දිරත්ත තිරත්තං චෙ භික්ඛුනී සෙනාය වසමානා උය්යොධිකං වා බලග්ගං වා සෙනාඛ්යුහං වා අනීකදස්සනං වා ගච්ඡෙය්ය, පාචිත්තියං.
6. සුරාමෙරය පානෙ පාචිත්තියං.
7. අංගුලිපතොදකෙ පාචිත්තියං.
8. උදකෙ හස්සධම්මෙ පාචිත්තියං.
9. අනාදරියෙ පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනිං හිංසාපෙය්ය, පාචිත්තියං.
චාරිත්තවග්ගො තෙරසමො.
1. යා පන භික්ඛුනී අගිලානා විසිබ්බනාපෙක්ඛා ජොතිං සමාදහෙය්ය වා සමාදහාපෙය්ය වා අඤ්ඤත්ර තථාරූපප්පච්චයා, පාචිත්තියං.
2. යා පන ‘භික්ඛුනී ඔරෙනද්ධමාසං නහායෙය්ය අඤ්ඤත්ර සමයා, පාචිත්තියං. තත්ථායං සමයො, දියඩ්ඪො මාසො සෙසො ගිම්හානන්ති වස්සානස්ස පඨමො මාසො ඉච්චෙතෙ අඩ්ඪතෙය්යමාසා, උණ්හසමයො පරිළාහසමයො ගිලානසමයො කම්මසමයො අද්ධාන ගමනසමයො වාතවුට්ඨිසමයො. අයං තත්ථ සමයො.
3. නවං පන භික්ඛුනියා චීවරලාභාය තිණ්ණං දුබ්බණ්ණකරණානං අඤ්ඤතරං දුබ්බණ්ණකරණං ආදාතබ්බං නීලං වා කද්දමං වා කාළසාමං වා. අනාදා චෙ භික්ඛුනී තිණ්ණං දුබ්බණ්ණකරණානං අඤ්ඤතරං දුබ්බණ්ණකරණං නවං චීවරං පරිභුඤ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
4. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුස්ස වා භික්ඛුනියා වා සික්ඛමානාය වා සාමණෙරස්ස වා සාමණෙරියා වා සාමං චීවරං විකප්පෙත්වා අප්පච්චුද්ධාරණං පරිභුඤ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනියා පත්තං වා චීවරං වා නිසීදනං වා සූචිඝරං වා කාය බන්ධනං වා අපනිධෙය්ය වා අපනිධාපෙය්ය වා අන්තමසො හසාපෙක්ඛො පි, පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී සංචිච්ච පාණං ජීවිතා වොරොපෙය්ය, පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනී ජානං සප්පාණකං උදකං පරිභුඤ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
8. යා පන භික්ඛුනී ජානං යථා ධමමං නිහතාධිකරණං පුනකම්මාය උක්කොටෙය්ය, පාචිත්තියං.
9. යා පන භික්ඛුනී ජානං ථෙය්යසත්ථෙන සද්ධිං සංවිධාය එකද්ධානමග්ගං පටිපජ්ජෙය්ය අන්තමසො ගාමන්තරම්පි, පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී එවං වදෙය්ය, ‘තථාහං භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි, යථා යෙ මෙ අන්තරායිකා ධම්මා වුත්තා භගවතා තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්තරායායා’ති. සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි එවමස්ස වචනීයා ‘මාය්යෙ එවං අවච, මා භගවන්තං අබ්භාචික්ඛි, න හි සාධු භගවතො අබ්භක්ඛානං, නහි භගවා එවං වදෙය්ය, අනෙකපරියායෙන අය්යෙ අන්තරායිකා ධම්මා අන්තරායිකා වුත්තා භගවතා, අලංච පන තෙ පටිසෙවතො අන්තරායායා’ති. එවං ච පන සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි වුච්චමානා තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සා භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි යාව තතියං සමනුභාසිතබ්බා තස්ස පටිනිස්සග්ගාය. යාවතතියං චෙ සමනුභාසියමානා තං පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, ඉච්චෙතං කුසලං. නො චෙ පටිනිස්සජ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
ජොතිවග්ගො චතුද්දසමො
1. යා පන භික්ඛුනී ජානං තථාවාදිනියා භික්ඛුනියා අකතානු ධම්මාය තං දිට්ඨිං අප්පටිනිස්සට්ඨාය සද්ධිං සම්භුඤ්ජෙය්ය වා සංවසෙය්ය වා සහ වා සෙය්යං කප්පෙය්ය, පාචිත්තියං.
2. සමණුද්දෙසා පි චෙ එවං වදෙය්ය, ‘තථාහං භගවතා ධම්මං දෙසිතං ආජානාමි යථා යෙ මෙ අන්තරායිකා ධම්මා අන්තරායිකා වුත්තා භගවතා තෙ පටිසෙවතො නාලං අන්තරායායා’ති. සා සමණුද්දෙසා භික්ඛුනීහි එවමස්ස වචනීයා, ‘මාය්යෙ සමණුද්දෙසෙ එවං අවච, මා භගවන්තං අබ්භාචික්ඛි, න හි සාධු භගවතො අබ්භක්ඛානං, නහි භගවා එවං වදෙය්ය, අනෙක පරියායෙන අය්යෙ සමණුද්දෙසෙ අන්තරායිකා ධම්මා අන්තරායිකා වුත්තා භගවතා, අලං ච පන තෙ පටිසෙවතො අන්තරායායා’ති. එවං ච සා සමණුද්දෙසා භික්ඛුනීහි වුච්චමානා තථෙව පග්ගණ්හෙය්ය, සා සමණුද්දෙසා භික්ඛුනීහි එවමස්ස වචනීයා ‘අජ්ජතග්ගෙ තෙ අය්යෙ සමණුද්දෙසෙ නචෙව සො භගවා සත්ථා අපදිසිතබ්බො, යං පි චඤ්ඤා සමණුද්දෙසා ලභන්ති භික්ඛුනීහි සද්ධිං දිරත්ත තිරත්තං සහසෙය්යා, සා පි තෙ නත්ථි, චර පිරෙ විනස්සා’ති. යා පන භික්ඛුනී ජානං තථා නාසිතං සමණුද්දෙසං උපලාපෙය්ය වා උපට්ඨාපෙය්ය වා සම්භුඤ්ජෙය්ය වා සහ වා සෙය්යං කප්පෙය්ය, පාචිත්තියං.
3. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනීහි සහධම්මිකං වුච්චමානා එවං වදෙය්ය ‘න තාවාහං අය්යෙ එතස්මිං සික්ඛාපදෙ සික්ඛිස්සාමි, යාව න අඤ්ඤං භික්ඛුනිං ව්යත්තං විනයධරං පරිපුච්ඡාමී’ති, පාචිත්තියං. සික්ඛමානාය භික්ඛවෙ භික්ඛුනියා අඤ්ඤාතබ්බං පරිපුච්ඡිතබ්බං පරිපඤ්හිතබ්බං. අයං තත්ථ සාමීචි.
4. යා පන භික්ඛුනී පාතිමොක්ඛෙ උද්දිස්සමානෙ එවං වදෙය්ය ‘කිං පනිමෙහි ඛුද්දානුඛුද්දකෙහි සික්ඛාපදෙහි උද්දිට්ඨෙහි, යාවදෙව කුක්කුච්චාය විහෙසාය විලෙඛාය සංවත්තන්තී’ති සික්ඛාපද විවණ්ණකෙ, පාචිත්තියං.
5. යා පන භික්ඛුනී අන්වද්ධමාසං පාතිමොක්ඛෙ උද්දිස්සමානෙ එවං වදෙය්ය ‘ඉදානෙව ඛො අහං ජානාමි අයම්පි කිර ධම්මො සුත්තාගතො සුත්තපරියාපන්නො අන්වද්ධමාසං උද්දෙසං ආගච්ඡතී’ති. තඤ්චෙ භික්ඛුනිං අඤ්ඤා භික්ඛුනියො ජානෙය්යුං නිසින්නපුබ්බං ඉමාය භික්ඛුනියා ද්වත්තික්ඛත්තුං පාතිමොක්ඛෙ උද්දිස්සමානෙ, කො පන වාදො භීය්යො, න ච තස්සා භික්ඛුනියා අඤ්ඤාණකෙන මුත්ති අත්ථි. යඤ්ච තත්ථ ආපත්තිං ආපන්නා, තඤ්ච යථාධම්මො කාරෙතබ්බො. උත්තරි චස්සා මොහො ආරොපෙතබ්බො. ‘තස්සා තෙ අය්යෙ අලාභා තස්සා තෙ දුල්ලද්ධං, යං ත්වං පාතිමොක්ඛෙ උද්දිස්සමානෙ න සාධුකං අට්ඨිං කත්වා මනසිකරොසී’ති. ඉදං තස්මිං මොහනකො, පාචිත්තියං.
6. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනියා කුපිතා අනත්තමනා පහාරං දදෙය්ය, පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනියා කුපිතා අනත්තමනා තලසත්තිකං උග්ගිරෙය්ය, පාචිත්තියං.
8. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනිං අමූලකෙන සංඝාදිසෙසෙන අනුද්ධංසෙය්ය, පාචිත්තියං.
9. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනියා සඤ්චිච්ච කුක්කුච්චං උපදහෙය්ය ‘ඉතිස්සාමුහුත්තම්පි අඵාසු භවිස්සතී’ති එතදෙව පච්චයං කරිත්වා අනඤ්ඤං, පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී භික්ඛුනීනං භණ්ඩනජාතානං කලහජාතානං විවාදාපන්නානං උපස්සුතිං තිට්ඨෙය්ය ‘යං ඉමා භණිස්සන්ති තං සොස්සාමී’ති එතදෙව පච්චයං කරිත්වා අනඤ්ඤං, පාචිත්තියං.
දිට්ඨිවග්ගො පණ්ණරසමො
1. යා පන භික්ඛුනී ධම්මිකානං කම්මානං ඡන්දං දත්වා පච්ඡා ඛීයනධම්මං ආපජ්ජෙය්ය, පාචිත්තියං.
2. යා පන භික්ඛුනී සංඝෙ විනිච්ඡය කථාය වත්තමානාය ඡන්දං අදත්වා උට්ඨායාසනා පක්කමෙය්ය, පාචිත්තියං.
3. යා පන භික්ඛුනී සමග්ගෙන සංඝෙන චීවරං දත්වා පච්ඡා ඛීයනධම්මං ආපජ්ජෙය්ය, යථාසන්ථුතං භික්ඛුනියො සංඝිකං ලාභං පරිණාමෙන්තී ති, පාචිත්තියං.
4. යා පන භික්ඛුනී ජානං සංඝිකං ලාභං පරිණතං පුග්ගලස්ස පරිණාමෙය්ය, පාචිත්තියං.
5. යා පන භික්ඛුනී රතනං වා රතනසම්මතං වා අඤ්ඤත්ර අජ්ඣාරාමා වා අජ්ඣාවසථා වා උග්ගණ්හෙය්ය වා උග්ගණ්හාපෙය්ය වා, පාචිත්තියං. රතනං වා පන භික්ඛුනියා රතනසම්මතං වා අජ්ඣාරාමෙ වා අජ්ඣාවසථෙ වා උග්ගහෙත්වා වා උග්ගහාපෙත්වා වා නික්ඛිපිතබ්බං, ‘යස්ස භවිස්සති සො හරිස්සතී’ති. අයං තත්ථ සාමීචි.
6. යා පන භික්ඛුනී අට්ඨිමයං වා දන්තමයං වා විසාණමයං වා සූචිඝරං කාරාපෙය්ය, ඡෙදනකං පාචිත්තියං.
7. යා පන භික්ඛුනියා මඤ්චං වා පීඨං වා කාරයමානාය අට්ඨංගුල පාදකං කාරෙතබ්බං සුගතංගුලෙන අඤ්ඤත්ර හෙට්ඨිමාය අටනියා. තං අතික්කාමෙන්තියා, ඡෙදනකං පාචිත්තියං.
8. යා පන භික්ඛුනී මඤ්චං වා පීඨං වා තූලොනද්ධං කාරාපෙය්ය, උද්දාලනකං පාචිත්තියං.
9. කණ්ඩුපටිච්ඡාදිං පන භික්ඛුනියා කාරයමානාය පමාණිකා කාරෙතබ්බා. තත්රිදං පමාණං: දීඝසො චතස්සො විදත්ථියො සුගතවිදත්ථියා, තිරියං ද්වෙ විදත්ථිායො, තං අතික්කාමෙන්තියා ඡෙදනකං පාචිත්තියං.
10. යා පන භික්ඛුනී සුගතචීවරප්පමාණං චීවරං කාරාපෙය්ය අතිරෙකං වා ඡෙදනකං පාචිත්තියං. තත්රිදං සුගතස්ස සුගතචීවරප්පමාණං: දීඝසො නව විදත්ථියො සුගත විදත්ථියා, තිරියං ඡ විදත්ථියො. ඉදං සුගතස්ස සුගතවීවරප්පමාණං.
ධම්මිකවග්ගො සොළසමො.
උද්දිට්ඨා ඛො අය්යායො ඡසට්ඨිසතා පාචිත්තියා ධම්මා, තත්ථාය්යායො පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? පරිසුද්ධෙත්ථාය්යායො, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරායාමීති.
ඡසට්ඨිසතා පාචිත්තියා නිට්ඨිතා.
ඉමෙ ඛො පනාය්යායො අට්ඨ පාටිදෙසනීයා ධම්මා උද්දෙසං ආගච්ඡන්ති.
1. යා පන භික්ඛුනී අගිලානා සප්පිං විඤ්ඤාපෙත්වා භුඤ්ජෙය්ය, පටිදෙසෙතබ්බං තාය භික්ඛුනියා ගාරය්හං අය්යෙ ධම්මං ආපජ්ජිං අසප්පායං පාටිදෙසනීයං තං පටිදෙසෙමී ති.
2. යා පන භික්ඛුනී අගිලානා තෙලං-පෙ-මධුං-පෙ-- පානිතං -පෙ- මච්ඡං -පෙ- මංසං -පෙ- ඛීරං - පෙ- දධිං විඤ්ඤාපෙත්වා භුඤ්ජෙය්ය, පටිදෙසෙතබ්බං තාය භික්ඛුනියා ගාරය්හං අය්යෙ ධම්මං ආපජ්ජිං අසප්පාය පාටිදෙසනීයං තං පටිදෙසෙමීති.
උද්දිට්ඨා ඛො අය්යායො අට්ඨ පාටිදෙසනීයා ධම්මා, තත්ථාය්යායො පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? පරිසුද්ධෙත්ථාය්යායො, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරයාමීති.
අට්ඨ පාටිදෙසනීයා නිට්ඨිතා.
ඉමෙ ඛො පනාය්යායො සෙඛියා ධම්මා උද්දෙසං ආගච්ඡන්ති.
1. පරිමණ්ඩලං නිවාසෙස්සාමීති සික්ඛාකරණීයා -පෙ-
75. න උදකෙ අගිලානා උච්චාරං වා පස්සාවං වා ඛෙළං වා කරිස්සාමීති සික්ඛා කරණීයා.
පාදුකවග්ගො සත්තමො.
උද්දිට්ඨා ඛො අය්යායො සෙඛියා ධම්මා, තත්ථාය්යායො පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? පරිසුද්ධෙත්ථාය්යායො, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරායාමීති,
පඤ්චසත්තති සෙඛියා නිට්ඨිතා.
ඉමෙ ඛො පනාය්යායො සත්ත අධිකරණ සමථා ධම්මා උද්දේසං ආගච්ඡන්ති.
උප්පන්නුප්පන්නානං අධිකරණානං සමථාය වූපසමාය සම්මුඛා විනයො දාතබ්බො, සති විනයො දාතබ්බො, අමූළ්හවිනයො දාතබ්බො පටිඤ්ඤාය කාරෙතබ්බං, යෙභුය්යසිකා, තස්ස පාපිය්යසිකා තිණවත්ථාරකො ති.
උද්දිට්ඨා ඛො අය්යායො සත්ත අධිකරණ සමථා ධම්මා, තත්ථාය්යායො පුච්ඡාමි. කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? දුතියම්පි පුච්ඡාමි කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? තතියම්පි පුච්ඡාමි, කච්චිත්ථ පරිසුද්ධා? පරිසුද්ධෙත්ථාය්යායො, තස්මා තුණ්හී, එවමෙතං ධාරායාමීති.
අධිකරණ සමථා නිට්ඨිතා.
උද්දිට්ඨං ඛො අය්යායො නිදානං, උද්දිට්ඨා අට්ඨ පාරාජිකා ධම්මා, උද්දිට්ඨා සත්තරස සංඝාදිසේසා ධම්මා, උද්දිට්ඨා තිංස නිස්සග්ගියා පාචිත්තියා ධම්මා, උද්දිට්ඨා ඡසට්ඨිසතා පාචිත්තියා ධම්මා, උද්දිට්ඨා අට්ඨ පාටිදෙසනීයා ධම්මා, උද්දිට්ඨා පඤ්ච සත්තති සෙඛියා ධම්මා, උද්දිට්ඨා සත්ත අධිකරණ සමථා ධම්මා, එත්තකං තස්ස භගවතො සුත්තාගතං සුත්තපරියාපන්නං අන්වද්ධමාසං උද්දේසං ආගච්ඡති, තත්ථ සබ්බාහෙව සමග්ගාහි සම්මොදමානාහි අවිවදමානාහි සික්ඛිතබ්බන්ති.
විත්ථාරුද්දේසො
භික්ඛුනී පාතිමොක්ඛං නිට්ඨිතං.
නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස
ස්වාමීනි, සංඝතෙමේ මා කියන්නක් අසාවා, අද පුණුරැසි පොහෝ දවසය.[47] ඉදින් සංඝයාගේ පොහොය කිරීමට සුදුසු කාලය පැමිණියේ නම්2 සංඝතෙමේ පොහොය කරන්නේය.3 පාමොක්4 උදෙසන්නේය.
සංඝයා විසින් කළ යුතු වූ පූර්වකෘත්යය5 කොට නිමවන ලදද? (එසේ නම්) ඇවැත්නි පිරිසිදුබව6 පළ කරවු. පාමොක් උදෙසන්නෙමි. අප සියල්ලෝ ම එක්වන්ව සාවධානව එය අසමු. මෙනෙහි කරමු. යමෙකුට පැමිණි ආපත්තියක් ඇත්නම් එය ප්රකාශ කළ යුත්තේ ය. ආපත්තියක් නැති කල්හි නිශ්ශබ්ද විය යුතුය. නිශ්ශබ්ද වීමෙන් ආයුෂ්මත්හු පිරිසිදුහයි දැනගනිමි. යම් සේ ඔබ වෙන් වෙන් ව විචාළා වූ (මට) එය විසඳීමක් වන්නේ ද, එහෙයිනි.
එසේ ම මෙබඳු පිරිසක තුන් යලක් නැවත නැවත ඇසීමක් වේ. යම් භික්ෂුවක් තුන් යලක් නැවත නැවත අසනු ලබද්දීත් (තමා කෙරෙහි) ඇති ආපත්තිය සිහි කරමින් එය ප්රකාශ නොකරයි ද ඕහට සම්පජාන මුසාවාදය වේ. ඇවැත්නි, දැන දැන බොරුකීම වූ කලී අන්තරාය කර දෙයකැ’යි භාග්යවතුන් වහන්සේ දේශනා කරන ලද්දේ ය. එහෙයින් පිරිසිදු බව බලාපොරොත්තු වන්නා වූ ද ආපත්ති සිහි කරන්නා වූ ද භික්ෂුව විසින් ඇති ආපත්ති ප්රකාශ කළයුතු වේ. එසේ ප්රකාශ කිරීම භික්ෂූන්ගේ ධ්යානාධිගමය සඳහා පහසුවන්නේ ද එහෙයිනි.
ඇවැත්නි, නිදානය දක්වන ලදී. එහි ලා ඔබ අතින් විචාරමි. කෙසේ ද? පිරිසිදු ද? දෙවැනිවර ද විචාරමි. කෙසේ ද? පිරිසිදු ද? තෙවැනි වරද විචාරමි. කෙසේද පිරිසිදු ද? මේ නිදානයෙහි ලා ආයුෂ්මත්හු පිරිසිදු වූවහුය. නිශ්ශබ්දවීම පිරිසිදු බව කොට සලකම් ද, එහෙයිනි.
පළමුවැනි නිදානොද්දේසයයි.
මේ ප්රාතිමෝක්ෂයෙහි සිව්පරිජි7 ඇවැත් උදෙසනු ලැබේ.
ඇවැත්නි සතරපාරාජිකා’පත්තීහු උදෙසන ලද්දාහු වෙති. යම් භික්ෂුවක් මේ පරිජි ඇවැත් අතර යම් යම් පරිජියකට පැමිණියේ ද ගිහිකල්හි මෙන් පරිජියට පැමිණීමෙන් පසුව ද පියවි භික්ෂූන් සමග සහවාසයක් නොලබයි. පරිජි වූයේ වෙයි. පැවිද්දට නුසුදුස්සෙක් ද වේ.
මේ සිව්පරිජියෙහි ලා ඔබ අතින් විචාරමි. කෙසේද? පිරිසිදුද? දෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද? පිරිසුදුද? තෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේ ද? පිරිසුදුද? මේ සිව්පරිජියෙහි ලා ආයුෂ්මත්හු පිරිසුදු වූවහුය, නිශ්ශබ්දවීම පිරිසුදු බව කොට සලකම් ද, එහෙයිනි.
(ඇවැත්නි, නිදානය උදෙසන ලදි. සිව්පරිජි ද උදෙසන ලද්දේය. ඔබ විසින් තෙළෙස් සඟවෙසෙස් අසන ලද්දේය. එසේ ම අනියත දෙකය, තිස් නිසඟිපචිතිය, දෙයානූවක් පචිතිය, පාටිදේසනීය සතරය, පන්සැත්තෑවක් සේඛියා ධර්මය, හා සප්ත අධිකරණ සමථ ධර්මයෝ ද අසන ලද්දාහුය. මෙතෙක් ප්රාතිමෝක්ෂයෙහි ආවා වූ, එහි ඇතුළත් වූ භාග්යවතුන් වහන්සේගේ ශික්ෂාපද අඩමසක් පාසා උදෙසිය යුතු බවට පැමිණේ. සමගි වූ ද, සතුටු වූ ද, විවාද නො කරන්නා වූ ද සියල්ලන් විසින් ම ඒ ශික්ෂාපදයෙහි ලා හික්මිය යුතුයි.)
දෙවැනි පාරාජිකා උද්දේසයයි.
ඇවැත්නි, අනතුරුව මේ තෙළෙස් සඟවෙසෙස්12 උදෙසනු ලැබේ.
ඇවැත්නි, තෙළෙස් සඟවෙසෙස් ඇවැත් උදෙසන ලදි. (ඔවුන් අතුරෙන්) ශික්ෂාව ඉක්මවූ කෙණෙහි ම ඇවතට පැමිණෙන සඟවෙසෙස් නවයකි, තෙවැනිවර අවවාදයෙන් පැමිණෙන සඟවෙසෙස් සතරකි. භික්ෂුවක් කිසියම් ඇවැතකට පැමිණ යම් දින ගණනක් සඟවාගෙන සිටී ද, එපමණ දවස් ඒ භික්ෂුව විසින් නොකැමැත්තෙන් වුවද පිරිවෙස්14 විසිය යුතුය. විසූ පිරිවෙස් ඇති මහණ විසින් රෑ සයක් භික්ෂූන්ට බුහුමන් සඳහා මානත්15 පිළිපැදිය යුතුය. මානත් පිරීමෙන් අනතුරුව විසිනමකින් සම්පූර්ණ වූ සීමාවෙක්හි (පියවි භික්ෂුවක් වශයෙන්) සංඝයාට ඇතුළත් විය යුතුය. එයින් එකනමකින් හෝ අඩු වූ මහා සංඝතෙමේ එබඳු භික්ෂුවක් සංඝයාට ඇතුළත් කර ගනී නම් ඔහු ඇතුළත් නො වූයේ ම වේ. සීමාවෙහි වූ භික්ෂූහු නින්දා ලැබිය යුත්තාහු වෙති. මේ සඟවෙසෙස් ඇවතින් නැගී සිටීමේ පිළිවෙතයි.
මේ සංඝාදිසේසා‘පත්තීන්හි ලා ඔබ අතින් විචාරමි. කෙසේද? පිරිසුදුද? දෙවැනි වරද විචාරමි. කෙසේද? පිරිසුදුද? තෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද? පිරිසුදුද? මේ තෙළෙස් සඟවෙසෙස්හි ලා ආයුෂ්මත්හු පිරිසුදු වූවාහුය. නිශ්ශබ්දවීම පිරිසුදු බව කොට සලකම්ද, එහෙයිනි.
තෙවැනි සංඝාදිසේස උද්දේසයයි.
ඇවැත්නි අනතුරුව ද්විවිධ අනියතා‘පත්ති16 උදෙසනු ලැබේ.
ඇවැත්නි, අනියත ඇවැත් උදෙසන ලදි. මේ අනියතා‘පත්තීන්හි ලා ඔබ අතින් විචාරමි. කෙසේද? පිරිසුදුද? දෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද? පිරිසුදුද? තෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද? පිරිසුදුද? මේ ද්විවිධ අනියතා‘පත්තියෙහි ලා ආයුෂ්මත්හු පිරිසුදු වූවහුය. නිශ්ශබ්දවීම පිරිසුදු බව කොට සලකම්ද, එහෙයිනි.
සිව්වැනි අනියත උද්දේසයයි.
ඇවැත්නි, අනතුරුව මේ තිස් නිසඟි18 ඇවැත් උදෙසනු ලැබේ.
එවිට ඒ භික්ෂුව විසින් “මිත්රය අපි සිවුරු මිල නොපිළිගනිමු. අවශ්ය වූ විටෙකදී සිවුරක් පිළිගන්නෙමු’යි කියයුතු වෙයි. ඉදින් ඒ දූතයා ඔබ වහන්සේගේ කිසියම් කැපකරුවකු ඇද්දැයි විචාරණ ලද නම් ආරාමිකයකු හෝ උපාසකයකු මොහු අපගේ කැපකරු යයි දැක්විය යුතුයි.
දූතයා ද ඔහු සිවුරු ගෙනදෙන බවට ගිවිස්වා භික්ෂූන් වෙතද ගොස් ‘වහන්ස! ඔබ දැක්වූ කැපකරුවා සිවුරු ගෙනදෙන බවට ගිවිස ගන්නා ලදි. අවශ්ය වූ විටෙක එහි යනු මැනව. ඔහු සිවුරු ගෙන දේවි’යි කියයි. සිවුර අවශ්ය වූ භික්ෂුව කැපකරු කරා ගොස් (එක්වරකින් නොදේ නම්) දෙතුන් වරක් ඉල්විය යුතුය. එය සිහිකරවිය යුතුය. දෙතුන්වර ඉල්ලද්දීත් සිවුරු සැපයේ නම් මැනවි. නො එසේ නම්, සවෙනි වර දක්වා එහි ගොස් නිශ්ශබ්දව සිටිය යුතුය. මෙසේ සිවුරු උදෙසා සිටින කල්හිත් නො ලැබේ නම්, සත්වැනි වරද වෑයම් කරන්නාට ලැබෙන සිවුර නිසදිය යුත්තේ ය.
(ඉල්වීමෙනුත්, උදෙසා සිටීමෙනුත්), සිවුරු නොලැබූ භික්ෂුව සිවුරු මිල එවූ අය වෙත ගොස් හෝ දූතයකු හෝ යවා, “ඔබ අප උදෙසා එවූ සිවුරු මිලයෙන් වැඩක් නොවීය. එය විනාශ වියනොදී ගෙන්වා ගත යුතුය”යි දැන්විය යුත්තේ ය. මේ ඒ පිළිබඳ පිළිවෙතයි.
පළමුවන සිවුරු වගයි.
දෙවැනි එළුලොම් වගයි.
තුන්වැනි පාත්ර වගයි.
ඇවැත්නි, තිස් නිසඟි පචිති ඇවැත් උදෙසන ලදි. එහි ලා ඔබ අතින් විචාරමි. කෙසේද? පිරිසුදු ද? දෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද? පිරිසුදු ද? තෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද? පිරිසුදු ද, මේ තිස්නිසඟි පචිතියෙහි ලා ආයුෂ්මත්හු පිරිසුදු වූවහුය. නිශ්ශබ්දවීම පිරිසුදු බව කොට සලකම් ද එහෙයිනි.
නිසඟි පචිති නිමියේය.
ඇවැත්නි, අනතුරුව මේ දෙයානූවක් පචිති21 ඇවැත් උදෙසනු ලැබේ.
පළමුවැනි මුසාවාද වගයි.
දෙවැනි භුතගාම වගයි.
තෙවැනි භික්ඛුනෝවාද වගයි.
සිව්වැනි බොජුන් වගයි.
පස්වැනි අචේලක වගයි.
සවැනි සුරාපාන වගයි.
සත්වැනි සප්පාණක වගයි.
අටවැනි සහධම්මික වගයි.
නවවැනි රත්න වගයි.
ඇවැත්නි, මේ දෙයානුවක් පචිති ඇවැත් උදෙසන ලදි, එහිලා ඔබ අතින් විචාරමි. කෙසේද? පිරිසුදු ද? දෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද? පිරිසුදු ද? තෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේ ද? පිරිසුදු ද? මේ දෙයානුවක් පචිති ඇවැත්හි ලා ආයුෂ්මත්හු පිරිසුදු වූවහුය. නිශ්ශබ්දතාව පිරිසුදු බව කොට සළකම් ද, එහෙයිනි.
පචිති ඇවැත් නිමියේය.
ඇවැත්නි, අනතුරුව මේ චතුර්විධ පාටිදේසනීය ආපත්ති28 උදෙසනු ලැබේ.
ඇවැත්නි, මේ පාටිදේසනීය ධර්මයෝ සිව්දෙන උදෙසන ලදහ. එහිලා ඔබ අතින් විචාරමි. කෙසේද? පිරිසිදු ද? දෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද? පිරිසුදු ද? තෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද? පිරිසුදු ද? මේ පාටිදේසනීය ආපත්තීන්හිලා ආයුෂ්මත්හු පිරිසුදු වූවහුය. නිශ්ශබ්දවීම පිරිසුදු බව කොට සලකම්ද, එහෙයිනි.
පාටිදේසනීය ඇවැත් නිමියේය.
ඇවැත්නි, අනතුරුව මේ (හික්මියයුතු) සේඛියා සිකපද30 උදෙසනු ලැබේ.
පළමුවැනි පරිමණ්ඩල වගයි.
දෙවැනි උජ්ජග්ඝික වගයි.
තෙවැනි බම්භකත වගයි.
සිව්වැනි සක්කච්ච වගයි.
පස්වැනි කබල වගයි.
සවැනි සුරු සුරු වගයි.
සත්වැනි පාදුකා වගයි.
ඇවැත්නි, මේ සේඛියා ඇවැත් උදෙසන ලදී. මෙහි ලා ඔබ අතින් විචාරමි. කෙසේද පිරිසුදු ද? දෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද පිරිසුදු ද? තෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද පිරිසුදු ද? මේ පන්සැත්තෑ සේඛියා ඇවැත්හි ලා ආයුෂ්මත්හු පිරිසුදු වූවහුය. නිශ්ශබ්දවීම පිරිසුදුබව කොට සලකම් ද, එහෙයිනි.
සේඛියා සිකපද නිමියේය.
ඇවැත්නි, අනතුරුව මේ සප්ත අධිකරණ සමථ ධර්ම උදෙසනු ලැබේ.
උපන් උපන් අධිකරණයන්ගේ සංසිඳීම පිණිස ව්යපසමනය කරනු පිණිස i. සම්මුඛ විනය,31 ii. සතිවිනය32 හා iii. අමූළ්හ විනය33 දිය යුතුය. iv. ප්රතිඥා34 v. යෙභුය්යසිකා35 vi. තස්ස පාපිය්යසිකා36 හා vii. තිණවත්ථාරක37 යන විනය දඬුවම් වලින් සමථය කටයුත්තේය.
ඇවැත්නි, මේ සප්තවිධ අධිකරණ සමථ ධර්මයෝ උදෙසන ලදහ. එහි ලා ඔබ අතින් විචාරමි. කෙසේද පිරිසුදු ද? දෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද පිරිසුදු ද? තෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද පිරිසුදු ද? මේ සත් අධිකරණ සමථ ධර්මයන්හි ලා ආයුෂ්මත්හු පිරිසුදු වූවහුය. නිශ්ශබ්දවීම පිරිසුදු බව කොට සලකම්ද, එහෙයිනි.
අධිකරණ සමථ නිමියේය.
ඇවැත්නි, නිදානය උදෙසන ලදී. එසේ ම සිව්පරිජි ඇවැත්, තෙළෙස් සඟවෙසෙස් ඇවැත්, දෙවැදෑරුම් අනියත ඇවැත්, තිස් නිසඟිපචිති ඇවැත්, දෙයානූවක් පචිති ඇවැත්, සතර පාටිදේසනීය ඇවැත්, පන්සැත්තෑවක් හික්මිය යුතු වත්, හා ශප්තවිධ අධිකරණ සමථ ධර්ම ද උදෙසන ලදි. මෙතෙක් භික්ෂු ප්රාතිමෝක්ෂයෙහි ආවාවූ එහි ඇතුළත් වූ භාග්යවතුන් වහන්සේගේ සිකපද අඩමසක් පාසා උදෙසිය යුතු බවට පැමිණේ. සමගි වූද සතුටු වූද විවාද නො කරන්නා වූද, සියල්ලන් විසින් ඒ ඒ සිකපදයෙහි ලා හික්මිය යුතුයි.
පස්වැනි විස්තර උද්දේසයයි.
භික්ෂු ප්රාතිමෝක්ෂය නිමියේය.
නමෝ තස්ස භගවතො අරහතෝ සම්මා සම්බුද්ධස්ස
හැමදාම, පහන් දැල්වීම, පැන් එළවීම හා අසුන් පැනවීම යන මේ කටයුතු පොහොය කිරීම පිළිබඳ “පූර්වකරණ” යයි කියනු ලැබේ.
ඡන්දය හා පිරිසුදු බව ගෙන ඊම, සෘතුකීම, භික්ෂුණීන්ගේ සංඛ්යාව හා ඔවුන්ට අවවාද දීම යන මේ කටයුතු පොහොය කිරීම පිළිබඳ “පූර්වකෘත්ය” යයි කියනු ලැබේ.
චාතුද්දසී ආදි උපෝසථය, සුත්තුද්දේස උපෝසථයට ප්රමාණවත් භික්ෂුණීන් ඇති බව ඔවුන් සමාන ආපත්තිවලට නොපැමිණි බව හා සීමාවෙන් ඉවත් කළ යුතු කෙනකුන් නැති බව යන සිව්අඟින් යුක්ත නම් එය පොහොය කිරීමට “සුදුසු කාලයයි” කියනු ලැබේ.
පූර්වකරණ, පූර්වකෘත්ය නිමවා දෙසන ලද ඇවැත් ඇති සමගි වූ භික්ෂුණී සංඝයාගේ අවසරයෙන් පාමොක් උදෙසීමට ආරාධනය කරමු.
“ආර්ය්යාවරුනි, භික්ෂුණී සංඝතෙමේ මා කියන්නක් අසාවා. අද පුණුරැසි පොහෝ දවසයි. ඉදින් සංඝයාගේ පොහොය කිරීමට පැමිණි කල් ඇත්තේ වී නම් සංඝ තෙමේ පොහොය කරන්නේය. පාමොක් උදෙස්නනේ ය.
සංඝයා විසින් කළයුතු වූ පූර්වකෘත්ය කොට නිමවන ලදද? (එසේ නම්) ආර්ය්යාවරුනි, පිරිසුදු බව පළකරවු. පාමොක් උදෙසන්නෙමි. අප සියල්ලෝ ම එක්වන්ව සාවධානව එය අසමු. මෙනෙහි කරමු. යමකුට පැමිණි ආපත්තියක් ඇත්නම් එය ප්රකාශ කළ යුත්තේය. පැමිණි ආපත්තියක් නැතිකල්හි නිශ්ශබ්ද විය යුතුයි. නිශ්ශබ්ද වීමෙන් ආයුෂ්මත්හු පිරිසුදු වූහ’යි දැනගනිමි. යම් සේ ඔබ වෙන් වෙන්ව විචාළා වූ (මට) එය විසඳීමක් වන්නේ ද එහෙයිනි.
එසේම මෙබඳු පිරිසක තුන්යලක් නැවත නැවත ඇසීමක් වේ. යම් භික්ෂුවක් තුන්වරක් නැවත නැවත අසනු ලබද්දීත් (තමා කෙරෙහි) ඇති ආපත්තිය සිහිකරමින් එය ප්රකාශ නො කරයිද, ඕහට සම්පජාන මුසාවාදය වේ. ආර්ය්යාවරුනි, දැන දැන බොරුකීම වූ කලි අන්තරායකර දෙයකැ’යි භාග්යවතුන් වහන්සේ විසින් දේශනා කරන ලද්දේය. එහෙයින් පිරිසුදු බව බලාපොරොත්තු වන්නා වූද ආපත්ති සිහිකරන්නා වූද භික්ෂුණිය විසින් පැමිණි ආපත්ති ප්රකාශ කළ යුතු වෙයි. එසේ ප්රකාශ කිරීම භික්ෂුණියගේ (ධ්යානාධිගමය සඳහා) පහසුවන්නේ ද, එහෙයිනි.
ආර්ය්යාවරුනි, නිදානය දක්වන ලදි. එහි ලා ඔබ අතින් විචාරමි. කෙසේද පිරිසුදු ද? දෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේ ද පිරිසුදු ද? තෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද පිරිසුදු ද? මේ නිදානයෙහි ලා ආයුෂ්මත්හු පිරිසුදු වූවහුය. නිශ්ශබ්දවීම පිරිසුදු බව කොට සලකම්ද, එහෙයිනි.
පළමුවැනි නිදානෝද්දේසය යි.
මේ භික්ෂුණී ප්රාතිමෝක්ෂයෙහි අට පරිජි ඇවැත් උදෙසනු ලැබේ.
(1, 2, 3 හා 4 වැනි පරිජි ඇවැත් භික්ෂු ප්රාතිමෝක්ෂයෙහි දැක්වූ අයුරුයි.)
5. යම් භික්ෂුණියක් රාගී අදහස් ඇත්තී එබඳු වූ පුරුෂයකු විසින් කරන ගෙලෙන් යට දණින් උඩ සිරුර ඇල්ලීම, පිරිමැදීම, අතින් ගැනීම, ස්පර්ශ කිරීම හා පෙළීම හෝ ඉවස ද ඇය පරිජි වූවා වෙයි. (පියවි මෙහෙණන් සමග) සහවාසයට නුසුදුසු තැනැත්තියක් ද වේ. මේ උබ්භජාණු මණ්ඩලික නම් පරිජි ඇවතයි.
6. යම් භික්ෂුණියක් වෙනත් භික්ෂුණියක පරිජි ඇවතකට පැමිණි බව දැන දැනත් ඇයට චෝදනා නො කෙරේ, අනිකකුට ද නොදන්වයි. ඒ පරිජි අවන් මෙහෙණ ද සිවුරු හරී, නැතහොත් සිවුරෙහි හෝ සිටී. කළුරිය හෝ කෙරේ. එසේත් නැතහොත් තීර්ථකාරාමයකට හෝ යේ ද ඒ බව ද දත්තා වූ යට කී මෙහෙණ “ආර්ය්යාවනි, මේ මෙහෙණ මෙබඳු තැනැත්තියක බව මම මුළදීම දනිමි. එහෙත් චෝදනා නො කෙළෙමි. කිසිවකුට ද නොදැන්වීමි’යි කියා නම් පරිජි වූවා වෙයි. (පියවි මෙහෙණන් සමග) සහවාසයට නුසුදුසු තැනැත්තියක් ද වේ. මේ වජ්ජපටිච්ඡාදික නම් පරිජි ඇවතයි.
7. යම් භික්ෂුණියක්, සමගි සංඝයා විසින් දැහැමිව, විනයානුකූලව, ශාස්තෘ අනුශාසනය අනුව, උක්ෂේපනීය කර්මයෙන් බැහැර කරන ලද්දා වූ එහෙයින් අනාදර වූ, පිළියම් රහිත වූ, යහළුවන් නැත්තා වූ ද කිසියම් භික්ෂුවක් අනුව පවතීද, අවවාද හෝ පිළිගනීද, පියවි භික්ෂුණීන් විසින් ඒ මෙහෙණට මෙසේ කියයුත්තේය. නැගණියනි, මේ භික්ෂුව සමගි සංඝයා විසින් දැහැමිව, විනයානුකූලව, ශාස්තෘ අනුශාසනය නො ඉක්මවා, නෙරපන ලද්දෙකි. එහෙයින් සංඝකර්මයෙහි අනාදරය, පිළියම් රහිතය, සමාන සංවාසයක් ද නැත්තේය. නැගණියනි, ඔහු අනුව නො යව, අවවාද හෝ නො පිළිගනුව’යි කියායි. මෙසේ කියනු ලබද්දීත් ඒ මෙහෙණ පෙර සේ ම දැඩිව සිටී නම් එය දුරු කිරීම පිණිස තෙවරක් ම කිය යුතුය. තෙවැනි වර දැඩි බව හළේ නම් මැනවි. නො හළේ නම් ඇය පරිජිවූවා වෙයි. (පියවි මෙහෙණන් සමග) සහවාසයට නුසුදුසු තැනැත්තියක් ද වේ. මේ උක්ඛිත්තානුවත්තක නම් පරිජි ඇවතයි.
8. යම් භික්ෂුණියක් රාගී අදහස් ඇතිව එබඳු වූ ම පුරුෂයකුගේ i. අත හෝ ii. සිවුරු කෙළවර අල්වාගැනීම ඉවසා ද iii. සමීපයෙහි සිටී ද, iv. කථා කරයි ද v. කලින් සලකුණු කළ තැනකට හෝ යේ ද vi. පුරුෂයකුගේ ඊම හෝ බලාපොරොත්තු වේද vii. මුවහ වූ තැනකට හෝ වදී ද viii. අනාචාරය සේවනය පිණිස කය හෝ පුරුෂයාට එළවා ද ඇය පරිජිවූවා වෙයි. (පියවි මෙහෙණන් සමග) සහවාසයට නුසුදුසු තැනැත්තියක් ද වේ. (වෙන වෙන කරුණු අටකින් පරිජියට පැමිණිය හැකි හෙයින්) මේ අට්ඨවත්ථුක නම් පරිජි ඇවතයි.
ආර්ය්යාවරුනි, අට පරිජි ඇවැත් උදෙසන ලදි. යම් භික්ෂුණියක් මේ පරිජි ඇවැත් අතර යම් යම් පරිජි ඇවතකට පැමිණියේ ද ගිහි කල්හි මේ පරිජියට පැමිණීමෙන් පසුවත් පියවි භික්ෂුණීන් සමග සහවාසයක් නො ලබයි. පරිජි වූවා වෙයි. පැවිද්දට නුසුදුසු තැනැත්තියක් ද වේ. මේ පාරාජිකා’පත්තීන්හි ලා ඔබ අතින් විචාරමි. කෙසේද පිරිසුදුද? දෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද පිරිසුදු ද? තෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද පිරිසුදු ද? මේ අටපරිජි ඇවැත්හි ලා ආර්ය්යාවරු පිරිසුදු වූවාහුය. නිශ්ශබ්දවීම පිරිසුදු බව කොට සලකම් ද එහෙයිනි.
දෙවැනි පාරාජික උද්දේසයයි.
ආර්ය්යාවරුනි, අනතුරුව සතළොස් සඟවෙසෙස් ඇවැත් උදෙසනු ලැබේ.
1. යම් භික්ෂුණියක් ගැහැවියකු හෝ ඔහු පුතකු සමග දාසයකු කම්කරුවකු යටත් පිරිසෙයින් ශ්රමණ පිරිවැජියකු සමග මානී වූවා විවාදයට බැස ගත්තී වේ ද ඇයට පඨමාපත්තික වූද (ඉක්මවූ කෙණෙහි ම ඇවතට පැමිණෙන සුළු) නිස්සාරණීය වූද (භික්ෂුණී සංඝයා කෙරෙන් නෙරපා දැමිය යුතු) සඟවෙසෙස් වේ.
2. යම් භික්ෂුණියක් රජුට හෝ භික්ෂුණී සංඝයාට හෝ නො දන්වා ලෝක සාසනික කටයුතු කරන සේවා සංගමයකට, රාජකීය සේනාවකට හෝ නො දන්වා පෙර පැවිදි වූවක හැර වධයට සුදුසු වූ, එයින් ප්රසිද්ධ වූ සොර ස්ත්රියක් උපසම්පන්න කෙරේද ඇය පඨමාපත්තික වූද නිස්සාරණීය වූද සඟවෙසෙස් ඇවතට පැමිණියා වේ.
3. යම් භික්ෂුණියක් හුදකලාව අනිත් ගමකට යේ ද, ගඟක් හෝ තරණය කෙරේ ද, රාත්රියක් ගත කෙරේ ද, භික්ෂුණීන්ගෙන් තනිව හෝ වෙසේ ද, ඇය පඨමාපත්තික වූද නිස්සාරණීය වූද සඟවෙසෙස් ඇවතට පැමිණියා වේ.
4. යම් භික්ෂුණියක්, සමගි සංඝයා විසින් දැහැමිව, විනයානුකූලව, ශාස්තෘ අනුශාසනය නො ඉක්මවා නෙරපන ලද භික්ෂුණියක ඒ විනය කර්ම කළවුන්ට නො දන්වා ඔවුන්ගේ අදහස් ද නො දැන භික්ෂුණී සංඝයා කෙරෙහි ලා ඇතුළත් කරගනී ද ඇය පඨමාපත්තික වූද නිස්සාරණීය වූද සඟවෙසෙස් ඇවතට පැමිණියා වේ.
5. යම් භික්ෂුණියක් රාගී අදහස් ඇතිව එබඳු වූ ම පුරුෂයකු අතින් කෑ යුතු බුදිය යුතු දැයක් සියතින් පිළිගෙන වළඳා නම් ඇය පඨමාපත්තික වූද නිස්සාරණීය වූද සඟවෙසෙස් ඇවතට පැමිණියා වේ.
6. යම් භික්ෂුණියක් මෙසේ කියයි. “ආර්ය්යාවරුනි, මේ පුරුෂයාගේ රාගී අදහස් ඇති බැවින් හෝ නැති බැවින් තොපට වැඩක් නැත. මක්නිසාද? තොප හැම රාගී අදහස් නැත්තවුන් හෙයිනි. එහෙයින් ආර්ය්යාවරුනි, කෑයුතු බුදියයුතු දැයක් මොහු තොපට දෙන්නේ නම් සියතින් පිළිගෙන අනුභව කරවු”යි කියායි. ඇය ද පඨමාපත්තික වූද නිස්සාරණීය වූද සඟවෙසෙස් ඇවතට පැමිණියා වේ.
(7, 8, 9 වැනි සඟවෙසෙස් භික්ෂු ප්රාතිමෝක්ෂයෙහි දැක්වූ 5, 8, 9 වැනි සඟවෙසෙස් අයුරුයි.)
10. යම් භික්ෂුණියක් කුපිතව නො සතුටු සිත් ඇතිව “මම බුදුන් අත් හරිමි. දහම් හා සඟුන් අත් හරිමි. ශික්ෂා අත්හරිමි. කිම ශාක්ය දුහිතෘ වූ භික්ෂුණීහු පමණක් ම භික්ෂුණීහු වෙත් ද? ලජ්ජනී වූ කුකුස් ඇත්තා වූ ශික්ෂාකාමිනී වූ අන්ය භික්ෂුණීහුද වෙති. මම ඔවුන් කෙරෙහි පැවිදිව බඹසර හැසිරෙමි’යි කියා ද, ඇයට සෙසු භික්ෂුණීන් විසින් මෙසේ කියයුතු වෙයි. “ආර්ය්යාවනි, කෝපයෙන් හා නො සතුටින් මෙසේ කථා නො කරව. ශාසනික ප්රතිපදාවෙහි සිත් අලවව. නව ලොව්තුරු දහම් සසර දුක් කෙළවර කිරීමට සුදුසු පරිදි වදාරණ ලද්දේ ද එහෙයිනි. බඹසර හැසිරෙව’යි කියායි. මෙසේ කියනු ලබද්දීත් ඒ භික්ෂුණිය තම දෘෂ්ටිය දැඩිව ම ගෙන සිටී නම් එය දුරු කරනු පිණිස තුන්යලක් ම කියයුතු වෙයි. තෙවැනි වර දැඩි බව දුරුකළා නම් මැනවි. නොකළා නම් තෙවැනි වර ඇවතට පැමිණිය හැකි වූ ද නිස්සාරණීය වූද සඟවෙසෙස් ඇවතට පැමිණේ.
11. යම් භික්ෂුණියක් අධිකරණයකින් පරාජිත වූවා නොසතුටු සිත් ඇතිව මෙසේ කියයි. “මේ භික්ෂුණීහු ඡන්දයෙන් අගතියට ගියාහ. ද්වේෂයෙන් මෝහයෙන් හා බියෙන් අගතියට ගියාහ”යි කියයි. ඇයට සෙසු භික්ෂුණීන් විසින් “ආර්ය්යාවෙනි, එසේ නොකියව”යි දැන්විය යුතුයි. එසේ දන්වනු ලබද්දීත් පෙර සේ ම දැඩිව සිටී නම් එය දුරු කිරීම පිණිස තෙ වරක් ම කිය යුතුය. තෙවැනි වර දැඩි බව දුරුකළා නම් මැනවි. නො කළා නම් තෙවැනි වර ඇවතට පැමිණිය හැකි වූද නිස්සාරණීය වූද සඟවෙසෙස් ඇවතට පැමිණේ.
12. යම් භික්ෂුණී පිරිසක් ගිහියන් හා මුසුව, ලාමක හැසිරීම් ඇතිව එයින් ම ප්රසිද්ධ වූවාහු භික්ෂූණී සංඝයාට අපහාස ගෙන දේද, ඔවුනොවුන් කුදු මහත් වරද වසා ගනිත් ද සෙසු භික්ෂුණීන් විසින් ඔවුනට මෙසේ කියයුතු වෙයි. “ආර්ය්යාවෙනි, තොප ගිහියන් හා මිශ්රය. ලාමක හැසිරීම් ඇත්තෙහිය. එයින් ම ප්රසිද්ධය. එහෙයින් භික්ෂුණී සංඝයාට අපහාස ගෙන දෙති. වරද වසාගෙන සිටිති. ආර්ය්යාවනි, ගිහියන් හා මුසුව වාසය නො කරව. යුෂ්මතුන්ගේ කායචිත්ත විවේකය ම භික්ෂුණී සංඝයා වර්ණනා කරති” කියායි. මෙසේ කියනු ලබද්දීත්, ඒ භික්ෂුණීහු පෙර සේ ම දැඩි බව ගෙන සිටිත් නම් එය දුරු කරනු පිණිස තුන්යලක් ම කියයුතුය. තෙවැනි වර දැඩිබව දුරුකළා නම් මැනවි. නො කළා නම් යාවතතියක වූද නිස්සාරණීය වූද සඟවෙසෙස් ඇවැත් වේ.
13. යම් භික්ෂුණියක් මෙසේ කියයි. “ආර්ය්යාවෙනි, තොප මුසුව වාසය කරවු. වෙන්ව නො වසවු. භික්ෂුණී සංඝයා අතට පවිටු හැසිරීම් ඇති, එයින් ප්රසිද්ධ වූ භික්ෂුණී සංඝයාට අපහාස ගෙන දෙන, එසේ ම ඔවුනොවුන්ගේ වරද සඟවා ගෙන සිටින්නාවූ, අන්ය භික්ෂුණීහුද සිටිති. එහෙත් සංඝයා ඔවුන්ට කිසිවක් නො කියති. අවඥා මුඛයෙන් පරිභව මුඛයෙන්, ක්රෝධයෙන් හෝ තොප දුර්වල බැවින් නැතහොත් බියගැන්වීමේ කැමැත්තෙන් තොපට ම මුසුව වාසය නො කරවු. වෙන්ව වසවු” යයි කියති. පවිටු හැසිරීම් ඇතැ”යි ද එයින් ප්රසිද්ධයයි ද කියති. භික්ෂුණී සංඝයාට අපහාස ගෙනදෙන බවත්, ඔවුනොවුන් වරද වසා සිටින බව ද කියත්” යනුයි. සෙසු භික්ෂුණීන් විසින් ඇයට එසේ නො කිය යුතු බව දැන්විය යුත්තේය. එසේ කියනු ලබද්දීත් ඒ භික්ෂුණිය පෙර සේ ම දැඩිව සිටී නම් එය දුරුකරනු පිණිස තෙවරක් ම දැන්විය යුතුය. තෙවැනි වර ඒ දෘෂ්ටිය දුරුකළා නම් මැනවි. නො කළා නම් තෙවැනි වර ආපත්තියට පැමිණිය හැකිවූ ද නිස්සාරණීය වූ සඟවෙසෙස් ඇවැත් වේ.
(14, 15, 16, 17 වැනි සඟවෙසෙස් භික්ෂුප්රාතිමෝක්ෂයෙහි දැක්වූ 10, 11, 12, 13 වැනි සඟවෙසෙස් අයුරුයි.)
ආර්ය්යාවරුනි, සතළොස් සඟවෙසෙස් ඇවැත් උදෙසන ලදී. එයින් පඨමාපත්තික සඟවෙසෙස් නවයකි. යාවතතියක සඟවෙසෙස් අටකි. මේ ආපත්තීන්ගෙන් යම් යම් ඇවතකට පැමිණි භික්ෂුණිය විසින් භික්ෂු භික්ෂුණී යන උභතෝ සංඝයා වෙත පසළොස් දිනක් පක්ෂමානත පිරිය යුතුය. මානත් පිරීමෙන් අනතුරුව විසිනමකින් සම්පූර්ණ වූ භික්ෂුණී සංඝයා ඇති සීමාවෙක්හි (පියවි භික්ෂුණියක වශයෙන්) සංඝයාට ඇතුළත් විය යුතුයි. එක නමකින් හෝ අඩුව මහා සංඝ තෙමේ එවැනි භික්ෂුණියක සංඝයාට ඇතුළත් කර ගනී නම් ඇය ඇතුළත් නො වූවා වෙයි. සීමාවෙහි වූ භික්ෂුණීහු ද නින්දා ලැබිය යුත්තාහු වෙති. මේ සඟවෙසෙස් ඇවතින් නැගී සිටීමේ පිළිවෙතයි.
ආර්ය්යාවරුනි, මේ සඟවෙසෙස් ඇවැත්හි ලා ඔබ අතින් විචාරමි. කෙසේද පිරිසුදු ද? දෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද පිරිසුදු ද? තෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද පිරිසුදු ද? ආර්ය්යාවරු මේ තෙළෙස් සංඝාදිසේසාපත්තීන්හි ලා පිරිසුදු වූවහුය. නිශ්ශබ්දවීම පිරිසුදු බව කොට සලකම් ද එහෙයිනි.
තෙවැනි සංඝාදිසේස උද්දේසයයි.
ආර්ය්යාවරුනි, අනතුරුව තිස් නිසඟි පචිති ඇවැත් උදෙසනු ලැබේ.
පළමුවැනි පත්ත වගයි.
(3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 වැනි නිසඟි පචිති භික්ෂු ප්රාතිමෝක්ෂයෙහි දැක්වූ අයුරුයි.)
දෙවැනි චීවර වගයි.
(තෙවැනි ජාතරූප වග ද භික්ෂු ප්රාතිමෝක්ෂයෙහි දැක්වූ අයුරුයි.)
ආර්ය්යාවරුනි, තිස් නිසඟි පචිති ඇවැත් උදෙසන ලදී. එහි ලා ඔබ අතින් විචාරමි. කෙසේද පිරිසිදු ද? දෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද පිරිසුදු ද? තෙවැනි වර ද විචාරමි. කෙසේද පිරිසුදු ද? මේ තිස් නිසඟි පචිති ඇවැත්හි ලා ආර්ය්යාවරු පිරිසුදු වූවහුය. නිශ්ශබ්දවීම පිරිසුදු බව කොට සලකම් ද එහෙයිනි.
නිසඟි පචිති යි.
ආර්ය්යාවරුනි, අනතුරුව එක්සිය හැටහයක් (166) ක් පචිති ඇවැත් උදෙසනු ලැබේ.
පළමුවැනි ලසුන වගයි.
දෙවැනි අන්ධකාර වගයි.
තෙවැනි නග්න වගයි.
සිව්වැනි තුවට්ට වගයි.
පස්වැනි චිත්තාගාර වගයි.
සවැනි ආරාම වගයි.
සත්වැනි ගර්භිණී වගයි.
අටවැනි කුමරිභූත වගයි.
නවවැනි ඡත්තුපාහණ වගයි.
(මෙයින් ඉතුරු වූ දසවැනි මුසාවාද වග, එකොළොස් වැනි භූතගාම වග, දොළොස් වැනි භෝජන වග, තෙළෙස්වැනි චාරිත්ර වග, තුදුස්වැනි ජෝති වග, පසළොස්වැනි දිට්ඨිවග හා සොළොස්වැනි ධම්මික වග ද තතියානුසාවණය ද භික්ෂු ප්රාතිමෝක්ෂයෙහි දැක්වූ අයුරුයි.)
පචිති ඇවැත් එකසිය හැටහය මෙතෙකින් නිමියේය.
ආර්ය්යාවරුනි, අනතුරුව පාටිදේසනීය ඇවැත් අට උදෙසනු ලැබේ.
(තතියානු සාවණය යට දැක්වූ අයුරුයි.)
පාටිදේසනීය ඇවැත් අට මෙතෙකින් නිමියේය.
(පන්සැත්තෑවක් සේඛියා සිකපද හා ශප්ත අධිකරණ සමථ ධර්ම ද භික්ෂු ප්රාතිමෝක්ෂයෙහි දැක්වූ අයුරුයි.)
ආර්ය්යාවරුනි, නිදානය උදෙසන ලදි. එසේම අට පරිජි ඇවැත්, සතළොස් සඟවෙසෙස් ඇවැත්, තිස් නිසඟි පචිති ඇවැත්, එකසිය හැටහයක් පචිති ඇවැත්, අටක් පාටිදේසනීය ඇවැත්, පන්සැත්තෑවක් සේඛියා සිකපද හා ශප්තවිධ අධිකරණ සමථ ධර්ම ද උදෙසන ලදි. මෙතෙක් භික්ෂුණී ප්රාතිමෝක්ෂයෙහි ආවා වූ එහි ඇතුළත් වූ භාග්යවතුන් වහන්සේගේ සිකපද අඩමසක් පාසා උදෙසිය යුතු බවට පැමිණේ. සමගි වූද සතුටු වූ ද, විවාද නොකරන්නා වූද සියල්ලන් විසින් ඒ ඒ සිකපදයෙහි ලා හික්මිය යුතුයි.
විස්තාර උද්දේසයයි.
භික්ෂුණී ප්රාතිමෝක්ෂය නිමියේය.
1. දින වශයෙන් පොහොය තුනකි. චාතුද්දසී, පණ්ණරසී හා සාමග්ගී වශයෙනි. සෘතුවකට පෝය අටක් වේ. එයින් තුන්වැනි, සත්වැනි පොහෝ දින චාතුද්දසී නමිනුත් ඉතිරි සය පණ්ණරසී නමිනුත් හැඳින්වේ. මෙසේ අවුරුද්දකට චාතුද්දසී පොහෝදින සයක් ලැබෙන අතර පණ්ණරසී පොහෝ දින අටළොසක් ලැබේ. සියලුම පොහෝ දින සූවිස්සකි. පෑලවිය, දියවක, තියවක, ජලවකාදී විසින් තිථි තුදුසක් පිරීමෙන් චාතුද්දසියත්, පසළොසක් පිරීමෙන් පණ්ණරසියත් ලැබේ. පොහොය කිරීමේදී චාතුද්දසී දිනයක් නම් “අජ්ජු පොසථො චාතුද්දසො” කියාද, පණ්ණරසී දිනයක් නම් “අජ්ජු පොසථො පණ්ණරසො” කියාද යොදාගත යුතුය.
සාමග්ගී උපෝසථයට දින නියමයක් නැත. යම් දිනක භේද වී ගිය භික්ෂු සංඝයා ස්වකීය සාමග්රිය පතා එක්වී පොහොය කෙරෙත් නම් ඒ සාමග්ගී පොහොයයි. එයට චාතුද්දසී හෝ පණ්ණරසී බවක් අවශ්ය නොවේ. “අජ්ජු පොසථො සාමග්ගී” යි යොදාගත යුතුය.
2. i. උපෝෂථ දිනය, ii. පොහොය කිරීමට ප්රමාණවත් භික්ෂූන් ඇතිබව iii. ඔවුන් සභාගාපත්තිවලට නොපැමිණිබව හා iv. සීමාවෙහි බැහැරකළ යුතු කිසිවකු නැතිබව, යන සිව් කරුණු සම්පූර්ණ වීමෙන් පොහොය කිරීමට කාලය එළඹේ.
3. පොහොය කිරීම දින වශයෙන් තුනක් බව මුලදී (අංක1) දැක්වීමු. කරන්නන්ගේ වශයෙන් ද සංඝ, ගණ හා පුද්ගල යි උපෝෂථ තුනකි. සංඝ උපෝෂථයට යටත් පිරිසෙයින් භික්ෂූන් සිව්නමක් සීමාව තුළ සිටිය යුතුය. ගණ උපෝසථයට ද භික්ෂූන් තුන් නමක් හෝ දෙනමක් සිටිය යුතුය. පුද්ගල උපෝෂථය වනාහි එක ම භික්ෂුවක් ඉටා ගැනීමෙන් කරගන්නා උපෝෂථයකි.
කළයුතු ආකාරය වශයෙන් ද උපෝෂථ තුනකි. සුත්තුද්දේස පාරිසුද්ධි හා අධිට්ඨාන නමිනි. සුත්තුද්දේස යනු ප්රාතිමෝක්ෂය දෙසීම ය.
එයද -
පාරිශුද්ධිය යනු පිරිසිදු බව කීමයි. උපෝෂථාගාරයට භික්ෂූන් තෙනමක් රැස්වූ කල ඒ තිදෙනාන වහන්සේ අතරින් ස්ථවිර භික්ෂුව ඤත්තියද පිහිටුවා පසුව “පාරිසුද්ධො අහං අවුසො (භන්තෙ) පරිසුද්ධො’ ති මං ධාරථෙ” ආදි නයින් ඔවුනොවුන් තම තමන්ගේ පිරිසිදු බව ප්රකාශ කටයුත්තේ ය. ප්රාතිමෝක්ෂය දෙසීමක් නැත. සීමාවට දෙනමක් රැස් වූ කල “ඤත්තිය” නොතබා කියන ලද පරිදි පාරිශුද්ධිය පමණක් ඔවුනොවුනට ආරෝචනය කළ යුත්තේ ය. අධිෂ්ඨානය එකම භික්ෂුවකගේ උපෝෂථය වේ. “අජ්ජ මෙ උපොසථො පණ්ණරසො” යි වශයෙන් ඉටා ගත යුතු යි.
4. පාමොක් යනු සීලයට නමකි. අපායාදි දුක්වලින් හා අත්තානුවාදාදි භයෙන් ද ආරක්ෂා කරන හෙයින් සීලයට එනම් වේ. එය දක්වන ග්රන්ථය ද උපචාර වශයෙන් ප්රාතිමෝක්ෂය යි කියනු ලැබේ.
5. කරුණු නවයකින් පූර්ව කෘත්යය සම්පූර්ණ වේ. i. ඇමදීම, ii, පහන් දැල්වීම, iii. අසුන් පැනවීම, iv. පැන් එළවීම, v. ඡන්දය හා vi. පිරිසිදු බව ගෙන ඊම, vii. සෘතුකීම, viii. භික්ෂූන් ගණන් ගැනීම හා ix. භික්ෂුණීන්ට අවවාද දීම ද වේ.
(මෙහි v සහ vi එකක් වශයෙන් ගැනීමෙන් කරුණු අටකට ගොනු කරන අවස්ථා ද ඇත.)
6. පාමොක් දෙසීමේදී තම තමන් ඒ ඒ සත් ඇවැත් කඳුවලින් පිරිසිදු බව කීම ය. දේශක භික්ෂුව විසින් නිදානාදි පරිච්ඡේදයක් පාසා එහි අවසන භික්ෂූන්ගේ පිරිසිදු බව තෙවරක් ම විචාරණු ලැබේ. එහිදී ඇවැත් නැති නම් නිශ්ශබ්ද වීමෙන් තම පිරිසිදු බව පළ වේ.
7. පරිජිවීම නම් කෙලෙසුන් විසින් පරදනු ලැබීමයි. එතැන් සිට ඔහු භික්ෂුත්වයෙන් සලකනු නො ලැබේ. ගිහියකු වැනි ය.
8. අධිශීලය නම් උපසම්පදාශීලය යි. ශීලයන් අතර ශ්රේෂ්ඨ ශීලය හෙයින් ඊට අධි ශීලය යි කියනු ලැබේ.
9. කරුණු සයකින් යුක්තව කරන ප්රතික්ෂේපයෙන් උපසම්පදාව ප්රතික්ෂේප වේ. i. උකටලී වූ සිත, ii. ගිහිබව පතමි”යි ඈ විසින් කිය යුතු බව, iii. එය වර්තමාන කාලයෙන් ම කිය යුතු බව iv. වචනයෙන් ම ප්රකාශ කළ යුතු බව, v. සිහි ඇත්තකු ඉදිරියෙහි කීම හා vi. ඒ ඇසිල්ලෙහි ම ඔහු දැන ගැනීම ද යන සය යි.
10. මිනිස් දහමට වැඩි වූ ගුණදම් උත්තරී මනුෂ්යධර්ම නම් වේ. දසකුසල් මිනිස් දහම් ය. ඉන් මත්තෙහි වූ ධ්යාන මාර්ග ඵලාදිය උතුරු මිනිස් දම් ය.
11. සාංසාරික පැවැත්ම තිලකුණට නගා බලන යෝගාවචර භික්ෂුවට තමා ධ්යාන මාර්ග ඵලාදියට නොපැමිණ ම පැමිණියෙමි’යි වැරදි අදහසක් උපදී. එය අධිමානයය. එබඳු හැඟීමකින් තමා කෙරෙහි මාර්ගඵලාදිය ඇතැ’යි කියන්නකුට උතුරුමිනිස් දම් පලකිරීමෙන් පරිජි නොවේ.
12. ඇවතින් පිරිසුදු බව පතන භික්ෂුවට මුල මැද අග යන තුන් තැන්හිදී ම සංඝයාට අවශ්ය වන හෙයින් මේ ඇවැත් තෙළෙසට සංඝාදිසේස (සඟවෙසෙස්) යයි කියනු ලැබේ. මේ ගරුකාපත්තියට පැමිණි භික්ෂුව ඉන් මිදීම සඳහා මුලදී පිරිවෙස හා මැද දී මානත ලබා ගැනීම සඳහාත් අවසන අබ්භානය සඳහාත් සංඝයාගේ පිහිට අවශ්ය ය.
13. සුගත් වියත මැදුම් පිරිමියකුගේ අතින් වියත් තුනකි. වඩු රියනින් රියන් එකහමාරකි.
14. සඟ වෙසෙස් ඇවතට පැමිණි භික්ෂුව එය සඟවාගෙන සිටීමේ වරදින් මිදීම සඳහා වින්ද යුතු දඬුවම “පිරිවෙස්” නමි. පැමිණි ඇවැත් ගණනට හා සඟවාගෙන සිටි දින ගණනට පිරිවෙස් පිරිය යුතු ය. දින ගණන් හා ආපත්ති සංඛ්යා අමතක නම් උපසම්පදා වූ දිනය පටන් පිරිවෙස සමාදන් වූ දිනය දක්වා මේ දඬුවම විඳිය යුතු ය. පිරිවෙස ආකාර විසින් සතරකි. i. අපටිච්ඡන්න, ii. පටිච්ඡන්න iii. සුද්ධන්ත හා iv. සමෝධාන නමිනි.
15. භික්ෂූන්ට ගරු කිරීම මානත්ත (මානත්) නමි. ඇවැත් සඟවා සිටි භික්ෂුව කලක් පරිවාසයෙන් ද දඬුවම් විඳ පසුව මානත ද පිරිය යුතු ය. මෙය රැකිය යුත්තේ සත්දිනක් තුළ පමණි. ඊට පසුව ඔහු අබ්භානයට සුදුස්සකු වෙයි. මානත ද සිව් අයුරුය. i. පටිච්ඡන්න, ii. අපටිච්ඡන්න, iii. පක්ඛ හා iv. සමෝධාන විසිනි.
(පිරිවෙස හා මානත රකින භික්ෂුව ඒ රකින කාලය තුළ සෙසු භික්ෂූන්ගේ අභිවාදනාදිය ලැබීමට සුදුස්සෙක් නොවේ. ඔවුන් දුටුවිට අසුනෙන් නැගී ගරු කළ යුතු ය. උපසම්පදාදී විනයකර්ම වලට සහභාගී වීමට නො හැකි ය. පිණ්ඩපාතාදි වත් සමාදන් වීමක් ද නො වේ. පියවි භික්ෂූන් ඉදිරියෙන් යාම් ඊම් හෝ යටත් පිරිසෙයින් හෙරණුන් අතින් වුවද උවටැන් ගැනීම තහනම් ය. අනතුරකදී හැර අරමින් බැහැර යාමට ද නො හැකි ය.)
16. අනියත යනු අවිනිශ්චිත යන තේරුම යි. භික්ෂුවකගේ පැවැත්ම පාරාජිකාවකට සංඝාදිසේසයකට හා පචිතියට ද සාධාරණ නම් කවරකින් දඬුවම් දිය යුතු දැයි නිශ්චයක් නොවන හෙයිනි. එය දුටු සෝවාන් කෙනකු වැනි විශ්වාස කටයුතු කෙනකුගේ ප්රතිඥාව පරිදි ආපත්ති ආරෝචනය කටයුතු ය.
17. සෝවාන් ඵලයට පැමිණි ආර්ය්ය ශ්රාවිකාව විශ්වාස කටයුතු වචන ඇත්තියකි.
18. තමන් සතු අකැප දෙයක් භික්ෂූන්ට දී ඇවැත් දෙසා ගැනීම නිසඟි පචිති වලින් දැක්වේ. එය සංඝයාට හෝ ගණයාට හෝ පුද්ගලයකුට දිය හැකිය. ඔව්හු එය නිස්සජ්ජනය කළ භික්ෂුවට ආපසු පවරා දිය යුතු ය. එසේ දීම යුතුකමක් මෙන් ම නොදුන හොත් විනය වරදකට ද අසුවන බැවිනි.
19. භික්ෂූන් විසින් අතුළ කඨින සිවුර අට වැදෑරුම් හේතු අතුරෙන් එකකින් හෝ අවලංගු වේ නම් ඒ කඨිනෝද්ධාරය යි. කඨිනය ඉදිරීමයි. මසා අවසන් කිරීමෙන් හෝ කඨින බව අවලංගු වීමෙන් සිවුරක් ඇති කල්හි හෝ, මීයන් කෑමෙන් හෝ සොරුන් පැහැර ගැනීමාදියෙන් සිවුරක් නැති කල්හි නො ඉටා සිවුරක් දරණ භික්ෂුවට නිසඟි පචිති වේ.
20. කඨිනය ගත් භික්ෂුවට චීවර මාසයත්, අනතුරුව එළඹෙන හේමන්ත සෘතුවේ හාරමාසයත් යන පස්මාසය හැර ඉතිරි කාලය තුළ ලැබෙන සිවුරු “නොකල් සිවුරු” යි. කඨිනය නොගත් භික්ෂුවට චීවර මාසය හැර ඉතිරි එකොළොස් මාසය තුළ ලබන සිවුරු “නොකල් සිවුරු” යි.
21. “කුසල චිත්තං පාතයතී’ ති පාචිත්තියං” ආර්ය්යමාර්ගයට බාධා කරමින් පැවති කුසල් සිත් මුවහ කරන, හෙළන බැවින් දෙයානූවක් වූ මේ ඇවැත්වලට පචිති යයි කියනු ලැබේ.
22. ආගන්තුකයන සඳහා පිළියෙළ කළ බතට “ආවසථ පිණ්ඩ” යයි කියත්. එය භික්ෂූන් සඳහා පමණක් නොව මගියන්ට ගිලණුන්ට හා වෙනත් දිළිඳුන් සඳහා ද සකස් කරන ලද්දකි. මෙසේ ආගන්තුකයන් හා දිළිඳුන් සඳහා පිළියෙල කළ දාන ශාලාවක උපසපන් භික්ෂුවකට වැළඳිය හැක්කේ දවසක් පමණකි. ඉන් මත්තෙහි වළඳන්නාහට පචිති වේ.
23. දායකයන් භික්ෂූන් හමුවට පැමිණ “ඔබ වහන්සේලාට බතින් පවරමි” යි කරන අකැප නිමන්ත්රණයකින් හෝ භික්ෂූන් දායකයන් වෙත ගොස්, “අපට බත් දෙව” යි ඉල්ලන අකැප විඤ්ඤත්තියකින් ලැබූ භෝජනයක් සිව් නමක්ව හෝ වෙන වෙන ම හෝ ගොස් වළඳා ද එයට ගණභෝජනය යයි කියනු ලැබේ.
24. ආරාධිත ක්රමය ඉක්මවා වැළඳීම පරම්පර භෝජනය යි. ඇරයුම් එකක් දෙකක් හෝ කීපයක් ලැබූ භික්ෂුව මුලින් පිළිගත් ඇරයුම්වලට පස් දැහැමියන් හෝ නො යවා පසුව පිළිගත් ආරාධනය ඉවසා ගොස් වළඳා නම් ආරාධිත ක්රමය වෙනස් වූවා වේ. ඊට පරම්පර භෝජනය යි කියති.
25. මෙහි පවාරණය නම් ප්රතික්ෂේපය යි. වළඳමින් සිටි භික්ෂුවක් වෙත එළ වූ භෝජනය පිළිගන්වන්නහු අත්පස සිටියදී හිස සැලීමාදියෙන් හා වචනයෙන් හෝ ප්රතික්ෂේප කරයි නම් භෝජනය පවාරණය කෙළේ වේ. විනයානුකූලව ඉතිරි කර නො ගත් භෝජනයක් හැර වෙන කිසි ම දැයක් ඒ දවස තුළ අනුභව කරනු නො වටී.
26. සන්නිධිය යනු තැන්පත් කොට තැබීම ය. භික්ෂුව පිළිගත් යාවකාලික හෝ යාමකාලික වූ කෑයුතු පියයුතු දැයක් තැන්පත් කොට තබා එක රැයක් ගතවීමෙන් සන්නිධි වේ. එය වළඳන්නාහට පචිති වේ.
27. සුගත් අඟල මැදුම් පිරිමියකුගේ අතින් අඟල් තුනකට සමාන ය. එබඳු සුගත් අඟලෙන් අඟල් අටක් වඩුරියනින් එකකි. තවත් තැනක මැදුම් පිරිමියකුගේ රියන සුගත් අඟලට සමාන යයි ද සඳහන් වේ. විමසිය යුතු තැනකි.
28. පාටිදේසනීයා’පත්ති ද දෙසා ගැනීමෙන් පිරිසිදු බවට පැමිණෙන ඇවැත් කොටසකි. ගැරහිය යුතු බැවිනුත් අසප්රාය බැවිනුත් වරදට හේතු වූ ඇවැත් කොටස් “සො’ හං භන්තෙ පාටිදෙසනීයාපත්තිං ආපජ්ජිං තා තුම්හ මූලෙ පටිදෙසෙමි” විසින් දෙසනු ලැබේ.
29. සේඛ නම් මාර්ග ඵලයන්ට පැමිණි ආර්ය්යයෝ ය. ඔව්හු ඒ සඳහා හික්මෙන බැවිනි. යම් කිසි කුලයක් ශ්රද්ධාවෙන් දියුණු වූවත් ධනයෙන් දුප්පත් නම් එබඳු කුලවලට භික්ෂු සංඝයා ‘සෙඛ’ සම්මුතිය ප්රදානය කෙරෙති. සෙඛ සම්මුතිය ලත් කුලයකින් ආරාධනයක් නො ලැබ ආමිසයක් පිළිගැනීම නොවටී.
30. සෙඛියා යනු හික්මිය යුතු යන තේරුම යි. භික්ෂුවක් විසින් හික්මිය යුතු චාරිත්ර ක්රම දැක්වීම් වශයෙන් වදාළ සිකපද කොටසකි. ඒ ඒ සිකපද උල්ලංඝනය කිරීමෙන් දුකුළා ඇවැත් වේ.
31. සංඝයා, ධර්ම, විනය හා ආපත්තියට පැමණි භික්ෂුව ද යන සිව්කරුණු හමුවෙහි විසඳිය යුතු අධිකරණය “සම්මුඛ විනය”යි.
32. හේතුරහිත ශීල විපත්ති ආදියෙන් චෝදනා කරනු ලැබූ “දබ්බමල්ල පුත්ත” වැනි රහතුන්ට දිය යුතු අධිකරණ වෙසෙසකි, “සති විනය.”
33. ගර්හ භික්ෂුව වැනි උමතු වූ භික්ෂූන්ට දියයුතු විනය ක්රමය “අමූළ්හ විනය” නමින් දැක් වේ.
34. අනියතාපත්තීන්හි කී පරිදි උවාල භික්ෂුව වැනි භික්ෂූන්ට ඔවුන්ගේ ප්රතිඥාව අනුව දිය යුතු විනය කර්මය “ප්රතිඥා” නමි.
35. යම් විනය කර්මයකදී ධර්මවාදී භික්ෂූන් වැඩිපුර සිටිත් නම් එබඳු අධිකරණ සමථයට “යෙභූය්යසික” යයි කියනු ලැබේ.
36. ලාමක ඇවැත් වලින් වැඩිහිටි භික්ෂුව පාපී සංඛ්යාවට ගැනේ. එබඳු පාපී භික්ෂූන් උදෙසා නියමිත විනය ක්රමය “තස්ස පාපිය්යසිකා” නම් වේ.
37. යම් අධිකරණයක් පිළිබඳව කරුණු සෙවීමේදී එය සංඝයාගේ භේදය පිණිස පවතී නම් එබඳු අධිකරණය ගූථයක් තණවලින් වසා දමා යටපත් කිරීමක් මෙන් නවතා දමා ද විනිශ්චය නොකෙරේ ද ඊට තිණවත්ථාරකයයි කියනු ලැබේ.
(මේ සත්විධ සමථ ධර්ම මගින් ඒ ඒ අධිකරණ විසඳිය යුතු ක්රමය මෙසේ ය.)
විවාදා‘ධිකරණය = සම්මුඛ විනයෙන් හා යෙභුය්යසිකාවෙන් ද,
අනුවා‘ධිකරණය = සම්මුඛ විනයෙන් සති විනයෙන් අමූළ්හ විනයෙන් හා තිණවත්ථාරකයෙන් ද,
ආපත්තා‘ධිකරණය = සම්මුඛ විනයෙන් ප්රතිඥාවෙන් හා තිණවත්ථාරකයෙන් ද,
කිච්චා‘ධිකරණය = සම්මුඛ විනයෙන් ද විසඳිය යුතු ය.)
38. ගරුධර්ම අටකි. ඒවා භික්ෂුණීන් විසින් පිළිපැදිය යුත්තේ ය.
39. සයාකාර ශික්ෂාව නම් i. සතුන් මැරීම හෝ හිංසා නො කිරීම, ii. සොරකම් නො කිරීම, iii. බඹසර හැසිරීම, iv. බොරු නො කීම, v. රහමෙර නො බීම, vi. විකාලයෙහි නො වැළඳීම.
උපග්රන්ථය නිමියේ ය.
සංඝාදිසෙසා (සීහල) ↑
අනාරබ්භං (සීහල පොත්ථකෙසු) ↑
සාරබ්භෙ (සීහල පොත්ථකෙසු) ↑
වත්ථුං (සීහල) ↑
නිට්ඨිත චීවරස්මිං පන (සීහල) ↑
උත්තරිං (සීහල, ස්යාම) ↑
පාරිවත්තකා (මරම්ම) ↑
චීවරචෙතාපනං (ස්යාම) ↑
පටිග්ගණ්හාම (මරම්ම) ↑
ඔරෙන චෙ භික්ඛු (සීහල) ↑
හාරෙතබ්බානි (ඉතිපි පාඨො) ↑
උත්තරිං (සීහල) ↑
එළකලොම වග්ගො (සීහල) ↑
නිස්සජිතබ්බො (සීහල) ↑
පච්ඡා කුපිතො (සීහල) ↑
වියති (සීහල) ↑
කත්තික තෙමාසි පුණ්ණමං (සීහල) ↑
උත්තරිං (සීහල) ↑
භික්ඛුසම්මතියා (ස්යාම) ↑
පථවිං (මරම්) ↑
පාතව්යතාය (සීහල) ↑
සහසා අභිනිසීදෙය්ය වා (සීහල) ↑
ආමිසහෙතු භික්ඛු (සීහල) ↑
භික්ඛුං එවං වදෙය්ය (සීහල) ↑
විසීවනාපෙකො (සීහල) ↑
අපච්චුද්ධාරකං (සීහල, ස්යාම) ↑
අකටානුධම්මෙන (මරම්ම) ↑
පරෙ (සීහල) ↑
විවණ්ණකෙ (සීහල) ↑
ඛො ආවුසො (සීහල) ↑
අජානාමි (සීහල) ↑
භීය්යොති (ඉතිපි පාඨො) ↑
අට්ඨි (සීහල) ↑
උප්පාදෙය්ය (ඉතිපි පාඨො) ↑
උපස්සුති (සීහල) ↑
මුද්ධාභීසිත්තස්ස (ස්යාම) ↑
අනීහතරතනකෙ (සීහල) ↑
සෙනාසනෙසු විහරන්තො (සීහල) ↑
ථූපතො (සීහල) ↑
කම්මකරෙන (සීහල) ↑
පච්චක්ඛාමි - (සීහල) ↑
පාපුරණං (සීහල-ස්යාම) ↑
ජතුමට්ටකෙ (සීහල) ↑
සංඝාටිවාරං (ස්යාම) ↑
වස්සං වුට්ඨා (මරම්ම) ↑
භික්ඛුනිං එවං වදෙය්ය (සීහල) ↑
සිංහල කොටසේ සංඛ්යා සටහන් උප ග්රන්ථයෙන් බලන්න. ↑